Liryka to monolog opowiadający o osobistych wrażeniach, uczuciach i przemyśleniach twórcy. Może charakteryzować osobę mówiącą. Nadawcą monologu lirycznego nazywamy podmiot liryczny, czyli osobę fikcyjną, która odbija sylwetkę duchową samego pisarza. Podział:
Liryka bezpośrednia w 1.os,l.poj.liryczne „ja”. Podmiot liryczny ujawnia wprost swe myśli i przeżycia, nie usiłując ich obiektywizować; forma najbardziej typowa dla liryki.
Liryka pośrednia 3. os., (niekiedy bezosobowo lub jako dialog). Podmiot liryczny pozostaje mniej lub bardziej ukryty; świat przedstawiony jest ukazywany, jako autonomiczny, ale w sposób bardziej emocjonalny niż w epice i dramacie
Liryka podmiotu zbiorowego 1.os.l.mn „my”. Podmiot liryczny występuje, jako "my"; najczęściej jest to grupa osoba związana wspólnym odczuwaniem; odbiorca ma wrażenie, że autor zewnętrzny wypowiada się w imieniu wielu osób w tym i w jego własnym.
Liryka inwokacyjna (liryka apelu) w 2os. Podmiot liryczny występuje jawnie kierując swą wypowiedź do określonego adresata i to ów adresat (mniej lub bardziej określona osoba, grupa osób, personifikacja pewnej idei itp.) stanowi ośrodek wypowiedzi (liryczny "ty").
Środki stylistyczne:
1. EPITET - to tyle, co określenie; określa cechę przedmiotu albo stosunek wypowiadającego do przedmiotu; występuje najczęściej w postaci przymiotników, rzadziej zaś w postaci imiesłowów,
2. PORÓWNANIE - zestawia się ze sobą dwa zjawiska, z których jedno służy określania drugiego za pomocą łączników: jak, niby, jakby, niż,
3. HIPERBOLA (wyolbrzymienie) - polega na powiększaniu zjawisk, ich potęgowaniu, pokazywaniu jakiegoś zjawiska, przedmiotu w sposób przesadny, 4. 4.POWTÓRZENIE - dany element powraca wielokrotnie, powtórzenie może dotyczyć poszczególnych głosek i ich
układów, wyrazów, zwrotów, wersów, zdań,
5. ONOMATOPEJA (dźwiękonaśladownictwo) - naśladowanie za pomocą środków językowych, zjawisk dźwiękowych (głosów i odgłosów), z otaczającej rzeczywistości,
6.PYTANIE RETORYCZNE - pytanie niewymagające odpowiedzi,
7.OKSYMORON - zestawienie dwóch przeciwieństw w rzeczywistości niemożliwych np. gorący lód,
RODZAJE WIERSZA:
- wiersz biały - bez rymów
- wiersz ciągły - bez strof
- wiersz sylabiczny - w poszczególnych wersach występuje jednakowa liczba sylab
- wiersz sylabotoniczny - jednakowa liczba sylab i jednakowo rozłożone akcenty
- wiersz toniczny - jednakowo rozłożone akcenty
- wiersz wolny - wiersz pozbawiony jednakowej liczby sylab, bez akcentów, bez rymów i znaków interpunkcyjnych
