Adam Mickiewicz - biografia do 1828 r.

ADAM MICKIEWICZ
Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Ojciec jego Mikołaj Mickiewicz był adwokatem w Nowogródku. Matka zaś Barbara Majewska zajmowała się gospodarstwem i wychowywaniem dzieci. Adam wyrósł wśród żywych tradycji patriotycznych, w atmosferze wzajemnego szacunku i miłości rodzinnej. Uwielbiał towarzystwo starca, który opowiadał mu o ołowianym dziadku wielkości paznokcia i niańki, która zadziwiała go opowieściami o mieście zatopionym przez jezioro Świteź i o rybce Świteziance, o trzech liliach i innych niezwykłych historiach. W 1807 roku rozpoczął naukę w powiatowej szkole dominikanów w Nowogródku. Uczył się dobrze, a w roku 1809 za dobre postępy i zachowanie jego nazwisko zostało umieszczone w kalendarzyku politycznym. Można by powiedzieć że wychowywał się beztrosko gdyby nie kilka zdarzeń które na zawsze odmieniły jego życie. Jako mały chłopiec wypadł z okna. W 1811 roku w Nowogródku wybuchł pożar, który stał się inspiracją dla 13-letniego Mickiewicza do napisania długiego utworu poetyckiego. Rok później w 1812 roku zmarł ojciec Mickiewicza. Jeszcze jedno zdarzenie utkwiło mu na zawsze w pamięci a mianowicie obraz głodu i klęski który towarzyszył powrotowi armii napoleońskiej z Rosji. Po ukończeniu w 1815 roku szkoły w Nowogródku Mickiewicz wyjechał do Wilna, gdzie rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim. Wybrał wydział filozoficzno-historyczny, bo tam otrzymał stypendium. Studiował pod kierunkiem takich znakomitych profesorów, jak Joachim Lelewel czy Jędrzej Śniadecki. W czasie studiów, w 1817 roku, założył z przyjaciółmi tajne Stowarzyszenie Filomatów (miłośników nauki). Towarzystwo Filomatów było organizacją tajną, skupiającą nieliczne grono studentów starszych roczników. Powstawały przy tym towarzystwie inne organizacje młodzieżowe, jak np. Związek Przyjaciół. Patriotyzm manifestowali bardzo ostrożnie, gdyż zdawano sobie sprawę z niebezpieczeństwa w razie wykrycia organizacji. W 1820 roku powstało tajne Towarzystwo Filaretów, założone przez przyjaciela Mickiewicza Tomasza Zana. Było bardziej radykalne w sprawach przejawiania patriotyzmu. Wysuwali na czoło hasło niepodległości. Mickiewicz przeszedł na stronę filaretów. W tym okresie napisał dwa wiersze programowe "Oda do młodości", "Pieśń filaretów", w których wyłaniają się ślady ideologii oświeceniowej w hasłach ogólnego braterstwa ludzi, w postulacie służby jednostki społeczeństwu, jeszcze forma tego utworu jest zgodna z ustaleniami poetyki klasycznej (nierówny wiersz dla oddania falujących gwałtownych uczuć, motywy mitologiczne, przemyślana kompozycja oparta na równoległości dwóch wątków treściowych: młodości i starości), ale są już hasła zupełnie nowe, zgodne z romantycznym poglądem na świat (sięganie, gdzie wzrok nie sięga, łamanie, czego rozum nie złamie, pojęcie świata ducha...). Nowe jest również obrazowanie poetyckie (używanie obrazów przeczących zasadzie klasycznego dobrego gustu, jak np. "płaz w skorupie", "wody trupie"). Towarzystwo Filomatów odegrało ogromną rolę w życiu Mickiewicza. Było szkołą myślenia i pracy ideowo-społecznej. W 1818, w czasie wakacji spędzonych w Tuhanowiczach poznał Marylę Wereszczakównę, którą ogromnie pokochał. W 1819 roku po ukończonych studiach Mickiewicz musiał odpracować stypendium. Objąć więc stanowisko nauczyciela w szkole kowieńskiej. Nie angażował się wtedy w pracę, która go nudziła i której nie lubił. W tym okresie zmarła mu matka oraz wyszła za mąż jego ukochana - stało się to początkiem dramatu Mickiewicza, którego ślady znajdą mocny wyraz w twórczości poetyckiej. Był to okres przykrego osamotnienia poety. Mickiewicz przebywał w Kownie z przerwami w latach 1819-1923. Tu też lepiej poznał folklor. Znajomość ludowych - zarówno polskich, jak i białoruskich - pieśni, baśni, podań i obrzędów przyszły poeta wyniósł już z rodzinnego domu, a następnie nieustannie je wzbogacał. W tych formach ludowej kultury dostrzegał wyraz narodowej tradycji oraz źródło inspiracji do tworzenia nowego typu poezji. Okres pobytu w Kownie przyniósł również znaczny rozwój twórczości poetyckiej. Wtedy też powstały jego pierwsze większe utwory. W 1822 roku wydał "Ballady i romanse". W tym samym tomiku poetyckim znajduje się rozprawa "O poezji romantycznej". Rok ukazania się tego tomiku uznany został za moment "przełomu romantycznego" w Polsce i za początek polskiego romantyzmu. W balladach można dostrzec trzy podstawowe składniki romantyzmu: ludowość, naturę i historię. Kolejnym tomikiem była "Grażyna". Drugą pozycją obok "Grażyny" w omawianym tomiku są "Dziady" cz. II i IV, nazywane inaczej "Dziadami" wileńsko-kowieńskimi. W 1823 roku władze policyjne trafiły na ślad tajnych organizacji młodzieżowych, działających nie tylko w Wilnie, ale także w innych miastach Litwy. Miejsce księcia Adama Czartoryskiego (kuratora okręgu szkolnego) zajął senator Nowosilcow, znany z wrogości do Polaków. Po patriotycznych wystąpieniach 3-majowych na uniwersytecie uwięziono Mickiewicza i jego najbliższych przyjaciół. W celi klasztoru bazylianów, zamienionego na więzienie, poeta przebywał blisko 6 miesięcy. W 1824 roku zesłano go do Petersburga, gdzie nawiązał kontakt z rewolucyjnym kołem poetów rosyjskich, późniejszych uczestników powstania dekabrystów. Wkrótce został zmuszony do opuszczenia stolicy i zesłano go do Odessy. Udało mu się wejść do elitarnych kół towarzyskich, gdzie rozrywany był przez kobiety. W międzyczasie Mickiewicz odbył wyprawę na Krym, rezultatem której były "Sonety krymskie", wydane w 1826 roku w Moskwie. W tomiku (pt. "Sonety") znajdowały się również sonety związane z życiem w Odessie. "Sonety krymskie" są wyrazem zainteresowań romantycznych Wschodem, szerzących się wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego. Mickiewicz podczas pobytu w Petersburgu interesował się w sposób amatorski Wschodem (literatura, język, historia). W końcu 1825 roku Mickiewicz opuścił Odessę (był zmuszony) i wybrał Moskwę, gdzie miał już zapewnioną posadę w kancelarii generała-gubernatora. Przybył do Moskwy w dwa dni po wybuchu powstania dekabrystów w Petersburgu. Klęskę przyjaciół rewolucjonistów przeżył bardzo głęboko ("Do przyjaciół Moskali"). Klęska ta przekonała poetę o sile caratu, co znalazło odbicie w "Konradzie Wallenrodzie". "Konrad Wallenrod" ukazał się w roku 1828 po wielu kłopotach z cenzurą. Po opublikowaniu tego utworu Mickiewiczowi grunt zaczął palić się pod nogami i tylko sprawna pomoc przyjaciół pozwoliła mu na ucieczkę z Rosji na zachód Europy. Po wyjeździe z Rosji Mickiewicz udał się do Niemiec, gdzie w Berlinie powitała go liczna kolonia polska. Następnie zwiedził Drezno, Pragę czeską, odwiedził Goethego (otrzymał od niego autograf i gęsie pióro), Weimar, Włochy (przez Alpy). Pobyt we Włoszech był dla Mickiewicza okresem względnego spokoju, a nawet radości. Podobnie jak na Krymie, mógł się zachwycać pięknymi widokami natury, mógł zwiedzać zabytki antyczne i średniowieczne, co dla romantyka było sprawą wyjątkowo pociągającą ze względu na zainteresowania historią. Miał przy tym bliskie koło przyjaciół i znajomych, którzy wprowadzili go w kręgi życia towarzyskiego.

KALENDARIUM:
1798 - urodzony w Zaosiu k. Nowogródka
1815 - studia na Uniwersytecie Wileńskim
Etap wileńsko - kowieński
1816-1819 - studia w Wilnie
1819-1823 - praca w szkole w Kownie
Twórczość tego okresu:
1820 - Oda do młodości
1822 - Ballady i serduszko
1823 - Grażyna
1823 - Dziady wileńsko - kowińskie
Etap rosyjski
1823 - proces filomatów, uwięzienie w Wilnie, zsyłka w głąb Rosji (Podróż, Odessa, Moskwa)
1826 - Sonety krymskie
1828 - Konrad Wallenrod