Choroby układu oddechowego i ich profilaktyka.

Podatność układu oddechowego na choroby jest u różnych osób odmienna i zależy od wielu czynników. Są wśród nich defekty (mutacje) genetyczne, przenoszone rodzinnie, jednak ważniejszą rolę sprzyjającą powstawaniu i rozwojowi schorzeń układu oddechowego, szczególnie przewlekłych, odgrywają czynniki środowiskowe, czyli to, co wdychamy. Do główniejszych chorób układu oddechowego należą:
- ASTMA: choroba o podłożu alergicznym. Polega na nadwrażliwości oskrzeli na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. Oskrzela reagują na nie zwężeniem się, co powoduje zatrzymanie powietrza wewnątrz pęcherzyków płucnych.
- ANGINA: zapalenie migdałków podniebiennych, choroba wywoływana najczęściej przez bakterie.
- ALERGIA: to nadmierna, nieprawidłowa reakcja organizmu na specyficzny związek (alergen), na który dany organizm się uczulił
- DYCHAWICA OSKRZELOWA (asthma bronchiale): choroba należąca do grupy schorzeń alergicznych. Charakteryzuje się dusznością napadową, spowodowaną skurczem oskrzeli.
- GRUŹLICA: chorob wywołaną przez prątek gruźlicy. Jeżeli obejmuje płuca, to nazywamy ją gruźlicą płuc.
- RAK PŁUCR: choroba spowodowana uszkodzeniem genów. Według uczonych i lekarzy powstaje w wyniku nagromadzenia w komórce błędów genetycznych.
- ZAPALENIE PŁUC: choroba wywoływana przez drobnoustrój zakażający, obejmuje oskrzela, oskrzeliki i pęcherzyki płucne.
- ZAPALENIE KRTANI: następuje po przebyciu albo w czasie trwania infekcji dróg oddechowych, takich jak przeziębienie, zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc.
- ZAPALENIE MIGDAŁKÓW: dochodzi do nich, gdy zostają zakażone bakteriami lub wirusami
- ZAPALENIE ZATOK: to choroba występująca najczęściej w związku z przeziębieniem i grypą
- GRYPA: choroba wirusowa, atakującą w okresie od listopada do kwietnia, wywołuje ją wirus grypy A i B.
- KATAR: zapalenie śluzówki nosa wywołane przez wirusy.
- PYLICA: jedna z częstszych chorób zawodowych (szczególnie u górników i mieszkańców dużych miast przemysłowych), spowodowana przewlekłym wdychaniem pyłów.
- PRZEZIĘBIENIE: to inaczej infekcja górnych dróg oddechowych, jest zakażeniem wirusowym, obejmującym swoim zasięgiem śluzówki nosa i gardła.
- SARS: choroba odkryta niedawno, prowadząca do nietypowego zapalenia płuc, którego współczesna medycyna nie potrafi leczyć.
- CHRAPANIE: jest to powszechny stan, który dotyka częściej mężczyzn niż kobiety. Chrapiemy, gdy nasze drogi oddechowe są częściowo zablokowane (np. z powodu przeziębienia, kataru alergicznego, powiększenia migdałków).

Zasady ochrony dróg oddechowych i płuc

Istnieje kilka sposobów ochrony układu oddechowego. Niektóre z nich możemy wykorzystywać my, na co dzień i w chwilach zagrożenia zatruciami, inne to wyspecjalizowane przyrządy niezbędne w zakładach chemiczno-biologicznych i fabrykach. Do tych pierwszych należy przede wszystkim racjonalne odżywianie. Jak wszyscy wiemy, pokarmy pochodzenia zwierzęcego (mięso i wszelkie jego przetwory) mogą zawierać bakterie, wirusy, antybiotyki i wiele innych czynników osłabiających system odpornościowy lub bezpośrednio powodujących choroby górnych dróg oddechowych, należy ograniczać ich spożycie a jeść więcej pokarmów pochodzenia roślinnego, szczególnie owoców i warzyw, które posiadają wiele związków skutecznie zwalczających te choroby. Inną radą na zdrowie jest ograniczenie lub całkowita rezygnacja z wszelkich osłabiających odporność używek takich jak: napoje alkoholowe, kawa z kofeiną i bez kofeiny, herbata, czekolada, cola itp. Wszystkie wyżej wymienione używki osłabiają system obronny i powodują niedobór witamin i minerałów. Również palenie papierosów jest jednym z czynników powodujących częste zachorowania na zapalenia oskrzeli i bardzo utrudnia wyleczenie się z tej choroby oraz kaszlu. Dlatego warto zerwać z tym śmiercionośnym nałogiem i unikać miejsc w których jest dym tytoniowy. Należy bronić się także przed smogiem ulicznym. Gdy jego stężenie w mieście jest wysokie, trzeba zakryć twarz chusteczką, aby choć część toksycznych związków nie dostała się do naszych dróg oddechowych. Tak samo powinno się postępować z chorymi na choroby przenoszące się droga kropelkową, a zwiększą się nasze szanse na uniknięcie schorzenia. Sposób życia opisany powyżej zapobiegnie nie tylko chorobom układu oddechowego, ale także wzmocni nasz organizm i poprawi samopoczucie. Tak o zdrowie może dbać przeciętny Kowalski. Ale w fabrykach, miejscach skażonych niezbędna jest inne zabezpieczenie. Przed działaniem substancji trujących, promieniotwórczych i biologicznych, twarz i drogi oddechowe powinny chronić specjalne środki ochrony. Do tego celu stworzono szereg masek i filtrów oczyszczających powietrze. Każda z nich jest przystosowana do innego zagrożenia. Posiadają różne funkcje w zależności od ich przeznaczenia.

Profilaktyka niektórych chorób układu oddechowego

Profilaktyka niektórych chorób jest już częściowo zawarta w poprzednim rozdziale( Zasady ochrony dróg oddechowych i płuc). Aby uchronić się przed kaszlem, atakiem astmy czy alergią należy unikać dymu tytoniowego, zanieczyszczonego zarazkami i chemikaliami powietrza, kontaktów z alergenami(najczęściej pyłki kwiatów, kurz, sierść zwierzęca i inne) i osobami chorymi(temat dokładnie opisany w powyżej wspomnianym rozdziale).Trzeba również dobrze (tzn. ciepło) się ubierać w chłodne dni. (np. zakładanie szalika na szyję i czapki na głowę). Ważne jest tez zachowanie higieny jamy ustnej, aby zapobiec zakażeniom bakteryjnym. Płukanie gardła wodą z solą i picie miodu z cytryną łagodzą objawy, nie których chorób. Trzeba co najmniej raz w roku chodzić na badania profilaktyczne, aby sprawdzić czy wszystko z naszym organizmem jest w porządku (tj. badanie objętości płuc, badanie RTG) Należy brać na poważnie każdą z chorób, gdyż te, nie leczone mogą wywołać niebezpieczne komplikacje( np. nie wyleczona w zupełności grypa może doprowadzić nawet do zapalenia płuc lub oskrzeli). Warto również pamiętać, że zajęcia sportowe zwiększają pojemność życiową płuc. Powinniśmy się starać zachować prawidłową wagę i walczyć z otyłością, gdyż nadwaga obciąża płuca. Kolejnym zabiegiem profilaktycznym są szczepienia przeciwko różnym chorobom. Szczepienia ochronne wywołują odporność czynną (w płynach i tkankach ustroju powstają pod wpływem ich działania immunoglobuliny) trwającą od kilku miesięcy do kilku lat. Dzieli się je na podstawowe i powtórne. Podstawowe wykonuje się w pierwszym roku życia dziecka. Należą do nich szczepienia przeciw gruźlicy oraz błonicy, krztuścowi (kokluszowi) i tężcowi , chorobie Heinego i Medina, odrze oraz w pewnych szczególnych wypadkach przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Szczepienia powtórne odbywają się w następnych latach do 18 roku życia. Stosuje się też szczepienia przeciw wirusom grypy, nagminnego zapalenia przyusznic (świnki), przeciw wściekliźnie. W Polsce najczęściej wykonuje się szczepienia przeciwko grypie, w okresie od września do lutego( wtedy występuje największe ryzyko zachorowania).

Powyższy referat uświadamia nam, że to, czy chcemy być zdrowi, czy też nie zależy wyłącznie od nas samych. Możemy przeciwdziałać zagrożeniom środowiska i powietrza, także od nas samych zależy czy będziemy się truli dymem nikotynowym. Watro stosować się do wszystkich powyżej zawartych rad. Może wtedy nasze życie będzie lepsze?