Woda płynąca grawitacyjnie po powierzchni ziemi zgodnie z nachyleniem terenu w wyraźnie zaznaczonym korycie to rzeka. Ogół rzek płynących na określonym obszarze nazywamy siecią rzeczną. Sieć tę tworzą skomplikowane układy, w których można wyróżnić: – rzekę główną – rzekę uchodzącą bezpośrednio do morza lub jeziora; – dopływ – ciek uchodzący do innej większej rzeki z jej prawej (dopływ prawobrzeżny) lub lewej strony (dopływ lewobrzeżny), licząc od źródeł rzeki głównej; – system rzeczny – obejmujący rzekę główną wraz z jej wszystkimi dopływami bezpośrednimi i pośrednimi (dopływami dopływów), zajmujący określone dorzecze; – dorzecze – obszar, z którego wody spływają do jednej rzeki. Dorzecza dopływów stanowią części składowe dorzecza rzeki głównej. Dorzecza mogą mieć wyraźnie zróżnicowaną wielkość po prawej i lewej stronie rzeki głównej – asymetria dorzeczy; – zlewisko – obszar, z którego wody spływają do jednego morza lub oceanu, składający się z dorzeczy rzek głównych uchodzących do tego morza. Zlewiska mórz są częściami składowymi zlewisk oceanów; – obszar bezodpływowy – obszar, z którego wody powierzchniowe nie spływają do żadnego morza, lecz kończą swój bieg w bezodpływowym jeziorze lub bagnie albo wysychają w swym biegu; – dział wodny – graniczna linia na powierzchni ziemi oddzielająca sąsiednie dorzecza, zlewiska lub obszary bezodpływowe. Ze względu na regularność przepływu wody rzeki można podzielić na: – stałe – prowadzące wodę przez cały rok; – okresowe – płynące regularnie w okresach deszczowych, wysychające w porze suchej; – epizodyczne – płynące sporadycznie, np. po ulewnych deszczach. Rzeki mogą być zasilane wodami podziemnymi, wodami spływającymi powierzchniowo, opadami, wodami pochodzącymi z topniejącego śniegu i lodowców oraz wodami jezior i bagien. Zasilanie decyduje o przepływie rzeki, czyli ilości wody przepływającej przez przekrój koryta rzeki w jednostce czasu, np. m3/sek. Największe na świecie przepływy, mierzone przy ujściu rzeki, mają Amazonka, Kongo i Jangcy. Przepływ rzeki zmienia się w ciągu roku, co powoduje zmianę poziomu wody w korycie rzeki, określanego jako stan wody. Rzeka może mieć stany wody niskie – mało wody w korycie, średnie – woda wypełnia koryto, i wysokie – woda może płynąć korytem i terasą zalewową rzeki. Wezbranie wód powyżej górnej granicy stanów wysokich i zalanie doliny poza korytem i terasą zalewową oznacza powódź. Roczny rytm przepływu rzeki, jej stanów wody oraz przebiegu zasilania nazywamy ustrojem lub reżimem rzecznym. Wyróżniamy następujące typy ustrojów (reżimów) rzecznych: – deszczowy równikowy – o wysokich stanach wód w ciągu całego roku, z dwukrotnym maksimum przepływów przypadających na okresy obfitszych deszczów zenitalnych, np. Amazonka, Kongo; – deszczowy zwrotnikowy – o wysokich stanach wód w porze deszczu zenitalnego i bardzo niskich stanach, aż do wysychania rzeki, w porze suchej, np. rzeki Australii i Afryki Północnej; – deszczowy monsunowy – z dużymi wahaniami stanów wody i maksimum przepływów w czasie monsunu letniego, np. Jangcy, Ganges, Mekong; – deszczowy śródziemnomorski – maksimum przepływów przypada na okres zimny, w czasie lata rzeki mogą wysychać, np. Tyber, Ebro; – deszczowy oceaniczny – o wyrównanych przepływach w ciągu całego roku, z niewielkim wzrostem stanów wód zimą, gdy parowanie jest mniejsze, np. Tamiza, Loara; – śnieżny – z najwyższymi stanami wód wiosną – w czasie topnienia śniegów i pokrywy lodowej; przez kilka miesięcy w roku rzeki o tym ustroju są zamarznięte, np. Lena, Mackenzie, Indygirka; – śnieżno-deszczowy – z dwoma okresami wysokich stanów wód: wyższym wiosennym związanym z topnieniem śniegów i lodów oraz niższym letnim, wynikającym z maksimum opadowego, np. Wisła, Dniepr; – lodowcowy – z wahaniami stanu wód wynikającymi z topnienia lodowców w porze letniej; ustrój ten mają górne odcinki rzek wypływających z lodowców górskich, np. Ren, Rodan, Syr-daria.
cały obszar z którego wody powierzchniowe do morza lub oceanu nazywany jest .... .
Pls pomuzcie !!
Odpowiedź
Dodaj swoją odpowiedź