REFERAT Wzorce osobowe w literaturze średniowiecza

Średniowiecze określamy mianem epoki krzyża i miecza. Te dwa średniowieczne symbole określają specyfikę ówczesnej kultury skupionej wokół dwóch ośrodków: Kościoła i dworu.Średniowieczna kultura, sztuka i obyczajowość podporządkowane były nauce Kościoła katolickiego i zasadom wiary chrześcijańskiej. Dlatego też średniowieczna literatura posiadała charakter moralizatorski i dydaktyczny. Przedstawieni w niej bohaterowie realizowali określone wzorce osobowe - ideały, które czytelnik miał starać się naśladować. Najczęściej spotykanymi wzorcami były: dobry władca, idealny rycerz, święty - asceta. Postacie te pochodziły z różnych środowisk i różne wartości uważały za swoje priorytety, jednak pewne ideały były im wspólne: pobożność, szlachetność, honor, niechęć do sławy.

Literatura średniowiecza miała charakter parenetyczny, czyli kreowała bohaterów, na których postawie można było się wzorować. Pojawiały się wzorce osobowe: władców, rycerzy i świętych - ascetów.       Idealny władca powinien wierzyć w Boga i szanować Kościół oraz duchowieństwo, być  dzielnym wojownikiem, który zawsze będzie gotów poprowadzić swych rycerzy do walki, być sprawiedliwym i mądrym władcą, mającym na uwadze dobro swoich poddanych.   Przykład idealnego władcy znajdziemy w „Kronice polskiej “ Gala Anonima, w której przedstawia króla Bolesława jako króla sprawiedliwego, miłosiernego, pokornego, troszczącego się o poddanych, sławnego i będącego wzorem dla wszystkich pozostałych władców. Kronikarz chwali króla za  zasługi dla zjednoczenia mieszkańców państwa i powiększania jego granic. Walczył więc z  Czechami, Morawami, podbił Węgrów, bił Sasów, pokonał tez króla Rusinów.Bolesław Chrobry założył w Polsce wiele kościołów i za każde zwycięstwo  pokornie dziękował Bogu.  Był także bezstronnym i sprawiedliwym sędzią. Natomiast wzorzec idealnego rycerza opisuje „Pieśń o Rolandzie“. Musiał on przestrzegać etosu rycerskiego. Był to  zbiór zasad, wartości  i obyczajów, którymi powinien kierować się każdy rycerz, a były to m.in.: oddanie Bogu, ojczyźnie i panu, bycie odważnym, stanie po stronie dobra i prawa oraz trwanie przy swoich zasadach i ideałach. Wartościom tym był wierny  tytułowy bohater „Pieśni o Rolandzie“. Był rycerzem wywodzącym się z hrabiowskiego rodu, w służbie króla Karola Wielkiego. Brał udział w bitwie z niewiernymi w Hiszpanii, w oblężeniu stolicy Saragossy. To wzór rycerza średniowiecznego, którego charakteryzują: odwaga, waleczność, honor, oddanie władcy, troska o dobro kraju i współtowarzyszy a także religijność i  gotowość oddania życia za wiarę.  Nie uciekał z pola walki, mimo ,że mógł zginąć.  Okazuje męstwo, gdy umiera na polu bitwy, zwraca twarz w stronę wroga jako zwycięzca. Chroni ciałem swój miecz (Durendala) symbol stanu rycerskiego . O jego przywiązaniu do ojczyzny świadczy fakt, że przed śmiercią wspomina swoją „słodką Francję“ i  władcę. Oddanie Bogu okazuje czyniąc przed śmiercią rachunek sumienia , żałuje za grzechy, i  wyciąga do nieba swoją rękawicę co symbolizuje oddanie hołdu lennego  i uznanie siebie wasalem Boga.       Z kolei w „Legenda o świętym Aleksym“ przedstawia wzorzec świętego- ascety, który zobowiązany był  porzucić dobra doczesne, rozpocząć życie w ubóstwie, skierować swoje myśli ku Bogu i skupić się na pokucie.  Aleksy wywodził się z bogatej rodziny. Gdy miał 24 lata z woli rodziców ożenił się z córką cesarza Famijaną, ale  w noc poślubną  wyznał żonie, iż chce poświęcić swoje życie Bogu, dlatego pozostawia ją w dziewictwie i zwraca pierścień. Zabrał ze sobą złoto i srebro, ile  mógł unieść i ruszył piechotą w drogę.  Cały swój majątek rozdał potrzebującym, sam zaś zaczął żebrać. Po pewnym czasie Aleksy powrócił do Rzymu i nierozpoznany przez nikogo, zamieszkał  pod schodami swego rodzinnego domu. W pokorze znosił poniżenia, jakich doznawał od ludzi. Tak żył 16 lat, w pobliżu swojej rodziny, która nie była tego świadoma. Rok później zmarł  w skrajnej nędzy i biedzie. Po śmierci Aleksego zaczęły się dziać cuda:  ludzie przychodzący na jego grób doznawali licznych uzdrowień. Przybył nawet sam papież, kardynałowie oraz cesarz. Zwłoki świętego zaczynają wydawać cudowny aromat.