Opisz uprawnienia, kompetencje i odpowiedzialność prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Polska nie ma długiej tradycji wybierania prezydenta w wyborach powszechnych. Od roku 1918 prezydenta państwa wybierał parlament. Pierwszym polskim prezydentem wybranym w wyborach powszechnych był Lech Wałęsa (1990r).
Obecnie urzędujący prezydent to Aleksander Kwaśniewski w wyborach w 2000roku już w pierwszej turze uzyskał ponad 50% poparcia. Aleksander Kwaśniewski pełni już drugą kadęcje wiec zgodnie z konstytucją RP nie może ubiegać się o ponowny wybór. Związku z tym na jesieni 2005 roku czekają nas wybory. Będzie to trzecia osoba wybrana przez polskich obywateli na to stanowisko.
Prezydent odgrywa bardzo ważna rolę w polskim systemie prawnym. Nie ma on jednak tak dużych uprawnień jak np. prezydent Republiki Francuskiej czy prezydent USA gdyż oni stoją na czele rządu jednakże jego możliwości wpływanie na życie publiczne są znaczące.
Prawa i obowiązki prezydenta określa konstytucja RP:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najważniejszym przedstawicielem naszego państwa oraz gwarantuje on ciągłość władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, soji na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.
Prezydent wybierany jest przez naród wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich glosowaniu tajnym, na pięcioletnia kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz. Na ten urząd może być wybrany obywatel Polski, który najpóźniej dniu wyborów ukończył 35 rok zycia, korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Takiego Kandydata zgłasza, co najmniej 100.000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Wybrany zostaje ten który otrzymał więcej niż połowę ważnych głosów. W razie nie uzyskania przez kandydatów wymaganej większości po 14 dniach przeprowadza się ponowne głosowanie. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów kandydatów przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyboru Prezydenta RP określa ustawa.
Kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zaczyna się w dniu objecie przez niego urzędu, który obejmuje tuż po złożeniu przed Zgromadzeniem Narodowym przysięgi.
Jeżeli wystąpi sytuacja iż prezydent nie będzie mógł przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu który na ten czas przejmuje obowiązki Prezydenta RP. Jeśli natomiast prezydent nie jest w stanie powiadomić Marszałka sejmu o niemożności sprawowania urzędu sprawę rozstrzyga Trybunał konstytucyjny na wniosek Marszałka. W razie stwierdzenia niemożności prezydenta tymczasowe wykonywanie jego obowiązków są powierzane Marszałkowi Sejmu.
Marszałek Sejmu do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje jego obowiązki w razie:
1. Śmierci Prezydenta
2. Zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta
3. Stwierdzenia nieważności Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze.
4. Uznania przez zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością, co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego.
5. Złożenia Prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.
W razie gdyby Marszałek Sejmu nie mógł wykonywać obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej obowiązki te przejmuje Marszałek Senatu. Osoba wykonująca obowiązki prezydenta nie może postanowić o skróceniu kadencji Sejmu.
Prezydent nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem.

Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach zewnętrznych. Ratyfikuje on i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat. Przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie jej zgodności z Konstytucją, w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem. Mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczpospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych. Przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych
Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju sprawuje on zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Mianuje Szefa Sztabu Generalnego dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony. Czas, tryb i warunki odwołania kadencji określa ustawa. Na czas wojny ii wniosek Prezesa Rady ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych w tym samy trybie może on go odwołać. Na wniosek ministra obrony Narodowej nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.

Kompetencje Prezydenta związane ze zwierzchnictwem nad siłami zbrojnymi szczegółowo określa ustawa. W razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony państwa.

Prezydent nadaje obywatelstwo polskie oraz wydaje zgode na zrzeczenie się obywatelstwa. Nadaje on również ordery i odznaczenia.
Stosuje prawo łaski. Nie jest ono stosowane do osób skazanych przez Trybunał Stanu. Może zwracać się z orędziem do Sejmu Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. Natomiast sprawach szczególnie ważnych może zwołać Radę Gabinetową, która tworzy Rada ministrów pod przewodnictwem Prezydenta RP.
Prezydent również zarządza wybory do Sejmu i Senatu, zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranych Sejmu i Senatu. Skraca kadencje w przypadkach określonych w konstytucji, ma prawo inicjatywy ustawodawczej, zarządza referendum ogólno krajowe, podpisuje lub wetuje ustawy, Składa wnioski do Trybunału Konstytucyjnego, desygnuje i powołuje Prezesa Rady Ministrów, przyjmuje dymisje Rady Ministrów powierza jej tymczasowe pełnienie obowiązków, Odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności.
Kogo powołuje Prezydent Rzeczpospolitej?
Sędziów, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, prezesów Sadu Naczelnego oraz wice prezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, członków Rady Polityki Pieniężnej, członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego (również odwołuje), członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Poza tym składa on wniosek do sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Nadaje statut Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powołuje i odwołuje szefa Kancelarii Prezydenta RP. Wydaje on rozporządzenia i zarządzenia na zasadach określonych w art. 92 i 93. Wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji. I co ważne ma on prawo zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczpospolitej.
Podsumowując chcę zaznaczyć, iż większość kompetencji związanych z prowadzeniem polityki państwa należy do rządu. Prezydent w państwie demokratycznym „nie rządzi”, gdyż rządzi naród jest on jedynie mediatorem w sytuacjach kryzysowych.
Za naruszenie Konstytucji, ustawy lub popełnienie przestępstwa może on być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
Organem doradczym Prezydenta Rzeczpospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego
W wypełnianiu obowiązków Prezydentowi pomaga Kancelaria Prezydencka RP. Prezydent również wykonuje swoje zadania z pomocą urzędów: Biura Bezpieczeństwa Narodowego oraz Zespołu doradców Prezydenta RP.

PREZYDENCI III RZECZPOSPOLITEJ
Wojciech Jaruzelski 1989 - 1990 (PRL i IIIRP)
Lech Wałęsa grudzień 1990 –1995
Aleksander Kwaśniewski 1995 – 2000 ( I kadencja)
Aleksander Kwaśniewski od 2000 (II kadencja)