Białka, wielkocząsteczkowe (masa cząsteczkowa od ok. 10 000 do kilku mln) biopolimery zbudowane z reszt aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym, występujące we wszystkich organizmach roślinnych i zwierzęcych. Są zasadniczymi elementami metabolicznymi i strukturalnymi komórek, tkanek i narządów organizmów żywych.Syntetyzowane są częściowo z aminokwasów endogennych, które ustrój może sam wytwarzać, a poza tym z aminokwasów egzogennych tzw. istotnych, pobieranych z pokarmów rozkładanych w procesie trawienia.Dzielą się na proste (proteiny) i złożone (proteidy). Białka proste zbudowane są tylko z aminokwasów.Białka proste dzieli się na globularne (rozpuszczalne) i skleroproteiny (białka włókniste). licze na naj ;P
Białka występują we wszystkich żywych organizmach oraz wirusach. Najczęściej skład pierwiastkowy białek przedstawiany jest następująco:Węgiel - 50%-55%Tlen - 19%-24%Azot - 15%-18%Wodór - 6%-8%Siarka - 0,3%-3%Fosfor - 0%-0,5%Funkcje białek: kataliza enzymatyczna – od uwadniania dwutlenku węgla do replikacjichromosomówtransport – hemoglobina, transferynamagazynowanie – ferrytynakontrola przenikalności błon – regulacja stężenia metabolitów wkomórceruch uporządkowany – skurcz mięśnia, ruch – np. aktyna, miozynawytwarzanie i przekazywanie impulsów nerwowychbuforykontrola wzrostu i różnicowaniaimmunologiczna – np. immunoglobulinybudulcowa, strukturalna – np. &-keratyna, elastyna, kolagenprzyleganie komórek (np. kadheryny)regulatorowa (regulacja hormonalna i regulacja przebiegu procesów genetycznych) – reguluje przebieg procesów biochemicznych – np.hormon wzrostu, insulina, czynniki transkrypcyjne i inne.Dobrymi źródłami białek są: mięso,ryby, jaja, orzechy, zboża, rośliny strączkowe oraz nabiał, jak mleko czy ser (na przykładparmezan zawiera aż ok. 40% białka). Źródło Wikipedia
