Postępowanie ze skażoną żywnością i wodą.

Osoby przebywające w rejonie skażonym, które bywają bez dostępu do zapasów nieskażonej żywności i wody, mogą być zmuszone do korzystania z żywności i wody, które uległy skażeniu. Aby je uzdatnić do spożycia i zminimalizować ich szkodliwe oddziaływanie na ludzki organizm, należy zastosować zabiegi dezaktywujące, odkażające, lub też dezynfekcyjne. Wybór sposobu zależy od tego, czy jest to skażenie substancjami promieniotwórczymi lub środkami trującymi, czy zakażenie środkami biologicznymi. Najlepsze wyniki uzyskuje się stosując (oprócz specjalistycznych roztworów dezaktywujących, odkażających czy dezynfekujących) takie sposoby, jak zmywanie dużą ilością wody, gotowanie, smażenie, okrawanie grubych warstw żywności.. Dezaktywacja jest działaniem zmierzającym do usunięcia substancji promieniotwórczych z żywności, wody, odzieży, sprzętu, środków transportu lub terenu. W postępowaniu dezaktywacyjnym najważniejsze jest precyzyjne określenie, czy też teren, przedmioty lub produkty zostały skażone i w jakim stopniu. W tym celu najlepiej zwrócić się do inspekcji sanitarnej, służb specjalistycznych, wojska lub formacji obrony cywilnej. Służby te podejmą decyzję o przeznaczeniu skażonej żywności i sprzętu. Najprostszym, lecz długotrwałym sposobem dezaktywacji jest pozostawienie produktów w środowisku nieskażonym, w którym każdego dnia będzie następował systematyczny spadek promieniowania. Dezaktywację żywności rozpoczyna się od mechanicznego usunięcia pyłu radioaktywnego z powierzchni opakowań lub przedmiotów dezaktywowanych, czyli zmiecenia go, strzepnięcia lub starcia. Jeśli pozwala na to materiał, z którego wykonano opakowanie, kolejnym krokiem jest zmycie opakowania z wodą, najlepiej ciepłą, z dodatkiem specjalistycznych środków chemicznych o działaniu dezaktywacyjnym albo środków piorących lub myjących. Po wyschnięciu opakowań lub wytarciu ich do sucha ponownie wykonuje się pomiar skażenia. Jeżeli jest ono znacznie niższe, należy wyjąć żywność z opakowań, a produkty skażone poddać dalszej dezaktywacji. Produkty przechowywane w papierowych torebkach lub workach (jak mąka, sól, cukier) dezaktywuje się przez usunięcie wierzchniej warstwy. Najpierw okłada się opakowanie mokrymi tkaninami (na przykład ręcznikiem), co spowoduje powstanie twardniejącej skorupki po wewnętrznej stronie worka czy torebki. Wówczas można wysypać ze środka suchy produkt. Skażone tłuszcze utwardzone (masło, margaryna, smalec) oraz sery pozbawia się zewnętrznej warstwy długim i szerokim nożem. Wędliny, mięso i ryby przemywa się wielokrotnie, okrawa i usuwa zewnętrzne warstwy, a następnie osusza. Warzywa i owoce przemywa się wielokrotnie bieżącą wodą. Z kapusty zaś przed myciem należy usunąć zewnętrzne liście. Odkażanie stosuje się po skażeniu środkami trującymi. Przeprowadzają je wyłącznie osoby dysponujące odpowiednim sprzętem i niezbędną wiedzą, wyposażone w specjalistyczne środki ochrony szczególnie w odzież ochronną. Hermetyczne opakowania (między innymi puszki, słoje, butelki, beczki itp.) obmywa się roztworami odkażającymi lub środkami piorącymi, a następnie już spłukuje. Po wyschnięciu ponownie bada się stopień ich skażenia za pomocą specjalnych przyrządów. Żywność w opakowaniach nietrwałych (jak papier, tektura, oraz cienka folia), skażoną przez najbardziej trujące środki, należy zniszczyć, ponieważ zupełnie nie nadaje się ona do spożycia. Ze środków spożywczych o stałej konsystencji usuwa się warstwę trzykrotnie grubszą niż faktyczna głębokość przenikania środków trujących.