1. Głównymi przyczynami potopu były Pretensje Króla polskiego do tronu Szwedzkiego Osłabienie Rzeczpospolitej w Powstaniu Chmielewskiego oraz w wojnie z Rosją Szwedzi dysponowali najlepszą warmia w Europie Sprawa Inflant nie była roztrzygnięta 2.Próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Włoszczyzny - zatargi graniczne pomiędzy Kozakami i Tatarami - współpraca królów Polski z wrogami Turków – Habsburgami - zaniepokojenie Turków sukcesami Polski w Rosji. Przyczyny wojny polsko-szwedzkiej:panowanie nad Morzem Bałtyckim,konflikt protestancko-katolicki,chęć zagarnięcia przez Szwecję terenów pod uprawę,na tronie szwedzkim chcieli zasiąść Wazowie,Skutki wojny polsko-szwedzkiej:duże straty ekonomiczne, gospodarcze i demograficzne w Polsce,wzrost znaczenia magnatów,upadek autorytetu władcystrata dużej części Inflant po przegraniu przez Polskę,Przyczyny wojny z Turcją:Tatarzy najeżdżali na Polskę,Kozacy najeżdżali na Turcję,magnaci wyprawiali się na Mołdawię, a także na Wołoszczyznę,4 poważne szkody materialne, których sprawcami były nie tylko obce wojska, ale i własne oddziały, - utrata silnej pozycji Rzeczpospolitej w Europie. - przeszło trzydziestoprocentowy ubytek ludności i zmniejszenie gęstości zaludnienia, w wyniku działań wojennych i epidemii, - migracje ludności do bezpieczniejszych obszarów, głównie do Prus Książęcych i na Śląsk, - zmniejszenie się terytorium Polski, z 990 000 km2 w 1634 roku, do 733 500 km2 w 1667 roku, - upadek rolnictwa, zniszczenie pól i upraw, powrót do mniej wydajnych, ale tańszych i łatwiejszych metod uprawiania, utrata domów i gospodarstw przez wielu chłopów, - zniszczenie inwestycji rolnych, np. wałów przeciwpowodziowych na terenie Żuław nadwiślańskich, młynów wodnych, Liczę na naj starałam się jak najmniej
