Plusy i minusy wejścia Polski do Unii europejskiej stan na czerwiec 2010

PLUSY I MINUSY WEJŚCIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ


Unia Europejska to wielka rodzina państw demokratycznych, których celem jest praca na rzecz wspólnego dobrobytu i pokoju.
Na początku Unia składała się jedynie z sześciu krajów: Belgii, Niemiec, Francji, Włoch, Luksemburga i Holandii. Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystąpiły do UE w 1973 roku, Grecja w 1981 roku, Hiszpania i Portugalia w 1986 roku, a Austria, Finlandia i Szwecja w 1995 roku. W 2004 roku Unia została poszerzona o największą jak dotąd liczbę państw. Dnia 1 maja 2004 roku do Unii Europejskiej przystąpiło 10 nowych krajów, między innymi Polska.
Historia pomysłu na stworzenie Unii Europejskiej sięga okresu II Wojny Światowej. Pomysł taki narodził się po to, by zapobiec na zawsze podobnym zbrodniom i zniszczeniu. Pierwszy jej projekt przedstawił minister spraw zagranicznych Francji, Robert Schuman, w dniu 9 maja 1950 roku. Data ta została uznana za dzień narodzin obecnej Unii Europejskiej i co roku 9 maja jest obchodzony jako Dzień Europy.
Od chwili upadku systemu komunistycznego w 1989 roku, wszystkie demokratyczne rządy Rzeczypospolitej Polskiej dążyły do włączenia kraju do struktur gospodarczych i prawnych Unii Europejskiej. Przedstawienie w dniu 8 kwietnia 1994 oficjalnego wniosku o przyjęcie do UE otworzyło formalnie proces negocjacyjny. Polska rozpoczęła okres intensywnych przygotowań ukierunkowanych na przyszłe członkostwo w UE. Negocjacje zakończyły się sukcesem w grudniu 2002r. 16 kwietnia 2003 w Atenach prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał Traktat o Przystąpieniu RP do UE. Natomiast w referendum które zostało przeprowadzone w dniach 7 i 8 czerwca 2003, większość obywateli polskich uczestniczących w glosowaniu wypowiedziała się za przystąpieniem RP do Unii Europejskiej. Dzisiaj możemy z satysfakcją stwierdzić, że najważniejszy cel naszej polityki zagranicznej został osiągnięty.
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej zamknęło na zawsze okres niesprawiedliwego podziału Europy, wprowadzonego w wyniku układu w Jałcie. Przyczyniło się również do rozszerzenia na Wschód tej strefy bezpieczeństwa, stabilności i dobrosąsiedzkich stosunków, jaką jest Unia Europejska.
Po ostatnim rozszerzeniu Unia Europejska jest największym obszarem gospodarczym na świecie który wytwarza 30% światowego PKB i realizuje 17% handlu światowego.
Korzyści wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wyszczególniono poniżej:
• Możliwość podjęcia pracy na terenie unii - bezpośrednim skutkiem jest spadek bezrobocia w Polsce - lata 2004–2007 to okres bezprecedensowego wzrostu skali mobilności Polaków – liczba osób podejmujących pracę w krajach UE wzrosła w tym czasie z około 1 mln osób do 2,3 mln. Najwięcej Polaków pracowało w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Irlandii, Holandii i Włoszech. W 2007 r. fala emigracyjna zaczęła się stabilizować na poziomie 320 tys. osób rocznie. W latach 2008–2009 nie tylko słabła fala emigracyjna Polski, ale także coraz więcej Polaków decydowało się na powrót do kraju. Dotyczyło to zwłaszcza Irlandii i Wielkiej Brytanii,
• Otwarcie zachodnio-europejskich rynków pracy przyczyniło się także do zwiększenia transferów środków prywatnych z zagranicy do Polski. Według szacunków NBP po 1 maja 2004 roku wielkość transferów prywatnych wzrosła dwukrotnie osiągając łącznie do końca 2009 roku pulę ok. 24,7 mld EUR. Jedynie w 2009 roku emigranci przebywający za granicą powyżej 12 miesięcy oraz Ci, którzy wyjechali na krócej dokonali transferów na kwotę 4,5 mld EUR.
• Korzystne zmiany na rynku pracy - środki dostępne w ramach funduszy strukturalnych przyczyniają się wzrostu oferty szkoleniowej, a tym samym zwiększonej jakości kapitału ludzkiego, poprawy funkcjonowania administracji rynku pracy oraz aktywizacji bezrobotnych, dają możliwość przekwalifikowania, oferują dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej,
• Przystąpienie Polski do strefy Schengen 21 grudnia 2007 r. W konsekwencji zniesiono kontrolę na lądowych granicach wewnętrznych UE między Polską a innymi państwami członkowskimi UE. Przekraczanie granic dla obywateli polskich stało się łatwiejsze i bardziej dostępne. W sferze gospodarczej pozytywne skutki funkcjonowania w strefie Schengen najbardziej widoczne są w handlu, turystyce i transporcie.
• Wciągu ostatnich sześciu lat spadła liczba i wartość przemycanych towarów, znacząco ograniczono możliwości niezgodnego z prawem przekraczania granic. Dzięki obecności w UE i strefie Schengen zwiększyła się skuteczność polskich organów ścigania w walce z przestępczością zorganizowaną i handlem ludźmi. Rozpoczęto wydawanie nowych, lepiej zabezpieczonych przed fałszowaniem dowodów osobistych oraz dokumentów paszportowych zawierających podstawową cechę biometryczną (wizerunek twarzy wpisany w mikroprocesorze paszportu). Polskie władze uzyskały dostęp do Systemu Informacyjnego Schengen oraz do Systemu Informacji Wizowej. Polska – stając się stroną Konwencji o Europolu – uzyskała również dostęp do baz informatycznych tego urzędu.
• Uzyskanie dodatkowych funduszy wspólnotowych, które zostały wydatkowane na zatrudnienie oraz szkolenia funkcjonariuszy, jak również na specjalistyczny sprzęt i systemy teleinformatyczne. Jednym z źródeł wsparcia był Instrument Finansowy Schengen (Fundusz Schengen), w ramach którego Polska miała do wykorzystania ponad 313 mln euro. Polska korzystała również z Funduszu Granic Zewnętrznych, dysponując kwotą około 78 mln euro na lata 2007–2013.
• W Warszawie została ulokowana siedziba Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich UE (Frontex) – umiejscowienie tej agencji w Warszawie to czynnik wzmacniający pozycję Polski w związku z koordynacją działań zabezpieczających granice zewnętrzne.
• Po przystąpieniu Polski do UE nastąpił wzrost liczby polskich studentów studiujących w innych państwach członkowskich (z ponad 22 tys. w 2004 r. do ponad 32 tys. w 2006 r.). W krajach, gdzie studia są co do zasady płatne (Wielka Brytania), po akcesji Polski do UE wysokość czesnego dla studentów polskich jako obywateli UE została zredukowana do poziomu obowiązującego obywateli danego kraju.
• Polskie szkoły, uczelnie i placówki kształcenia zawodowego, a także uczniowie, studenci, nauczyciele i kadra naukowo-badawcza w coraz większym stopniu korzystali ze wspólnotowych programów edukacyjnych, takich jak Erasmus czy Leonardo da Vinci. W konsekwencji liczba studentów wyjeżdżających dzięki programowi Erasmus w roku akademickim 2006/2007 (11,2 tys. osób) była dwukrotnie większa od liczby studentów wyjeżdżających w roku 2003/2004.
• Wprowadzenie jednolitego systemu oceniania na poziomie szkolnictwa wyższego, wzrost konkurencji między uczelniami, co przekłada się na wyższą jakość kształcenia,
• Ważnym czynnikiem wzrostu gospodarczego Polski w latach 2004–2009, a także jego perspektyw na przyszłość, były transfery z budżetu UE. W okresie od 1 maja 2004 r. do 28 lutego 2010 r. transfery wyniosły 38,1 mld EUR. Jednocześnie, w tym samym okresie Polska wpłaciła do budżetu UE 16,7 mld EUR. Dodatnie saldo przepływów finansowych z UE po sześciu latach członkostwa ukształtowało się więc na poziomie 21,4 mld EUR. Rok 2009 był rekordowy w historii polskiego członkostwa, gdyż po odliczeniu polskiej składki z budżetu UE do Polski trafiło 6 mld EUR, co stanowi równowartość blisko 2% polskiego DNB.
• Dzięki członkostwu w UE Polska otrzymała możliwość korzystania ze środków polityki spójności (fundusze strukturalne i Fundusz Spójności). W okresie 2004–2006 było to około 12 mld euro, natomiast w latach 2007–2013 dla Polski przypadnie ok. 68 mld euro. Środki z polityki spójności przeznaczone zostały na projekty z zakresu infrastruktury transportowej, ochrony środowiska, wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych.
Tabela 1 – Saldo przepływów finansowych pomiędzy Polską a UE w okresie 1 maja 2004 – 28 luty 2010r. w tyś. EUR
PRZEPŁYWY od V.2004 2005 2006 2007 2008 2009 do
28.II.2010 RAZEM
Środki uzyskane 2 416 344 4 018 055 5 052 162 7 622 763 7 396 372 9 245 406 2 375 064 38 126 167
Zwroty do UE 0 -22 969 -4 046 -45 064 -7 826 -12 787 -58 -92 751
Składka do UE -1 318 980 -2 379 385 -2 522 450 -2 779 298 -3 402 108 -3 233 746 -922 314 -16 658 281
Saldo 1 097 364 1 615 701 2 495 666 4 798 401 3 986 401 5 998 872 1 382 692 21 375 135
% DNB PL - 0,66% 0,92% 1,54% 1,10% 1,95% - -

• Podwyższenie tempa wzrostu PKB o 1,4 punktu procentowego w latach 2001-2005 oraz o 0,7 punktu w latach 2006-2010,
• Od stycznia 2010 r. w eksporcie nastąpił wzrost o 1,8% (styczeń 2010 – styczeń 2009), a w eksporcie na rynki państw pozaeuropejskich – np. WNP o 15,6%. Silniejszy spadek po stronie importu w stosunku do eksportu przyczynił się do znaczącej poprawy bilansu handlowego Polski (z poziomu -17,7 mld EUR za 2008 r. do -3,4 mld EUR za 2009 r.). Pomimo niekorzystnych tendencji wynikających z kryzysu, szósty rok członkostwa był rokiem korzystnym dla polskich eksporterów.
• Zwiększenie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Wiązało się to ze wzrostem wiarygodności, stabilności makroekonomicznej oraz atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Napływ BIZ do Polski osiągnął rekordową wysokość 16,6 mld euro w 2007 r., przekraczając w tych latach próg 5% PKB. W konsekwencji BIZ stały się ważnym czynnikiem wspierającym w Polsce wzrost, a także przyczyniły się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki. W 2009r., napływ do Polski kapitału z tytułu bezpośrednich inwestycji zagranicznych wyniósł 8 384 mln EUR (szacunki NBP). Oznacza to spadek o 15,92% w stosunku do roku poprzedniego, co wpisuje się w globalną tendencje wynikającą z kryzysu. W dobie kryzysu, pomimo spadku napływu inwestycji bezpośrednich, Polska pozostaje krajem o dużym zaufaniu inwestorów zagranicznych. Świadczyć o tym może awans Polski w rankingu FDI Confidence Index z 22 miejsca w 2007 roku na pozycję 6 w 2010 roku.
• Usprawnienie handlu - dotacje unijne pomogły w pewnym stopniu naszemu krajowi stanąć na nogi w dziedzinie nowoczesnej produkcji, nastąpiło stopniowe zniesienie barier dla wymiany handlowej, dostęp do ogólnoeuropejskiej certyfikacji towarów i działalności zapewnia łatwiejszą możliwość sprzedaży na rynkach zagranicznych, konieczność dostosowywania do norm europejskich jest gwarantem wysokiej jakości sprzedawanych towarów lub oferowanych usług, jest duży popyt zewnętrzny na polskie towary,
• Harmonizacja polskiego prawa z prawem UE
o powoduje m.in. poprawę bezpieczeństwa pracy - ustawy prawne chronią pracowników przed nieuczciwymi pracodawcami,
o wzrost poziomu ochrony konsumentów. Zostały stworzone odpowiednie ramy prawne. Zaszły istotne zmiany instytucjonalne oraz nastąpiło wzmocnienie pozycji organów ochrony konsumentów bez których nie byłaby możliwa ich tak aktywna i skuteczna działalność: na przykład w 2008 r. na przedsiębiorców naruszających zbiorowe interesu konsumentów nałożono kary w wysokości ponad 25 mln złotych.
o katalog uprawnień polskich pacjentów znacznie się poszerzył – objęcie Polski przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego sprawiło, że obywatele Polski uzyskali prawo do opieki medycznej na terenie wszystkich państw członkowskich (EOG), przysługującej zarówno w przypadku podróży turystycznych, jak i zarobkowych. Środki finansowe pochodzące z budżetu UE pomogły w rozpoczęciu procesu modernizacji polskiej służby zdrowia i wyposażania placówek w nowy sprzęt. Polska zachowała jednak pełną autonomię w sposobie organizacji sektora zdrowia publicznego.
o w związku z koniecznością dostosowania do standardów UE w okresie 2004– 2009 odnotowano pozytywne tendencje w zakresie poprawy stanu środowiska. Stopniowo poprawiała się czystość powietrza, wód i ziemi, osiągnięta bez uszczerbku dla postępującego równolegle rozwoju gospodarczego.
• Rozwój rolnictwa
o objęcie polskiego rolnictwa mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej – instrumenty WPR pozytywnie wpłynęły na dochodowość produkcji rolniczej i poprawiły sytuację finansową rolników. W 2008r. przeciętny dochód osoby zatrudnionej w rolnictwie w Polsce był wyższy o 90% od poziomu osiąganego w 2000r.
o globalna produkcja rolnicza była w 2007r. aż o 46% wyższa aniżeli w 2000 r., wartość dodana brutto produkcji rolniczej wzrosła w tym okresie o prawie 10 mld złotych (z 17,7 mld złotych do 27,2 mld złotych).
o z tytułu płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, w 2010 roku, polscy rolnicy będą mogli otrzymać około 3,25 mld EUR, co oznacza, że nastąpi kolejny rekordowy poziom dopłat dla polskich rolników.
o poprawa warunków prowadzenia działalności rolniczej oraz system płatności bezpośrednich udzielanych do hektara gruntów wpłynęły na wysoki wzrost cen ziemi rolniczej. W 2008 r. cena hektara gruntów ornych w obrocie między rolnikami była wyższa o 140% od notowanej w 2003 r., natomiast ceny za hektar gruntów ornych sprzedawanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych wzrosły o 230% w analogicznym okresie.
o zniesienie barier handlowych między Polska a UE pokazało wysoką konkurencyjność cenową krajowych produktów rolnych i spożywczych. Od momentu akcesji utrzymywało się dodatnie saldo w handlu zagranicznym tymi towarami. W latach 2003–2007 eksport zwiększył się o 250%, podczas gdy import o ok. 125%.
o dynamicznie rósł eksport produktów rybnych, którego główny kierunek (90% dostaw) stanowiły państwa członkowskie. Wartość eksportu produktów rybnych bezpośrednio po akcesji w 2004 r. wzrosła o 40% i wynosiła 442 mln dolarów, a w 2007 r. wyniosła już 923 mln dolarów. Nastąpił również wzrost importu, do czego przyczyniło się w dużej mierze silne zapotrzebowanie na surowce rybne w branży przetwórczej. Otwarcie na rynki wspólnotowe przyczyniło się do niespotykanego dotąd rozwoju sektora przetwórstwa ryb, który w 2008 r. odnotował dwukrotny wzrost przychodów względem 2003 r.
o dostęp do dopłat bezpośrednich pozwala rolnikom zmodernizować i unowocześnić gospodarstwa rolne, co podnosi tym samym jakość płodów rolnych, działania interwencyjne na rynku rolnym oznaczające dla rolników stałe ceny i pewność zbytu, a to z kolei wiąże się z możliwością racjonalnego planowania produkcji rolnej, konieczność restrukturyzacji polskiego rolnictwa, co pociąga za sobą zmiany w strukturze agrarnej, modernizację gospodarstw, zwiększenie wydajności pracy, poprawę warunków higienicznych, uwzględnienie aspektów ochrony środowiska oraz wzrost poziomu wykształcenia na wsi, mamy dostęp do funduszy UE skierowanych bezpośrednio na rozwój obszarów wiejskich,
• Dzięki unijnej pomocy finansowej dynamicznie rozwijał się w Polsce transport drogowy. Zrealizowano wiele ważnych inwestycji autostradowych, m.in. odcinek autostrady A2 Konin–Stryków, odcinki autostrady A4 Kleszczów–Sośnica i Legnica–Wrocław oraz odcinek autostrady A6 Klucz–Kijewo. Unijnym wsparciem objęto również budowę i modernizację dróg ekspresowych, m.in. S1 odcinek Bielsko-Biała–Cieszyn, S7 odcinek Białobrzegi–Jedlińsk, S22 odcinek Elbląg–Grzechotki oraz szereg obwodnic, w tym obwodnice Grójca, Hrebennego, Mszczonowa, Otmuchowa, Puław (wraz z nowym mostem przez Wisłę), Wyszkowa, Żagania i Żar. Finansowaniem ze środków UE objęto także realizację wielu projektów drogowych o charakterze regionalnym i lokalnym. Ze wsparcia funduszy UE korzystał transport kolejowy. Zmodernizowano m.in. fragment linii kolejowej łączącej Warszawę z Łodzią i odcinki linii kolejowej E20 Rzepin–granica państwa oraz Mińsk Mazowiecki–Siedlce. Z udziałem unijnych środków realizowano również budowę ostatniego odcinka pierwszej linii warszawskiego metra.
• Pozytywnym czynnikiem, który pośrednio wymusiło członkostwo w UE, była konieczność sporządzania wieloletnich planów inwestycyjnych, w których określa się z wyprzedzeniem środki zarezerwowane na realizację konkretnych przedsięwzięć oraz harmonogramy ich realizacji.
• Rozwoju rynku usług lotniczych w Polsce po akcesji. W 2008 r. polskie porty lotnicze obsłużyły ponad 20 mln 650 tys. osób. Oznacza to, iż w stosunku do 2004 r. odnotowały one 134% wzrost liczby obsłużonych pasażerów. Nastąpiło zwiększenie oferty przewozowej, zróżnicowanie cen biletów lotniczych i rozwój regionalnych portów lotniczych. W 2004 r. regionalne porty lotnicze obsługiwały 31,1% pasażerów, a już ich udział w obsłudze pasażerów w 2008 r. wyniósł 54,32%.
• Wdrożenie dorobku prawnego UE w obszarze energetyki doprowadziła do daleko idących zmian własnościowych i przekształcenia polskiego rynku gazu ziemnego. Dokonano zmian mających stworzyć warunki na rynku umożliwiające wolną konkurencję. Wzrosło bezpieczeństwo energetyczne Polski w sektorze paliwowym dzięki powstaniu systemu zapasów obowiązkowych paliw płynnych oraz zyskaniu możliwości dostępu do skutecznego mechanizmu pomocowego w ramach UE, pozwalającego zwalczać negatywne skutki przerw w dostawach ropy naftowej.
• Wzrost aktywności rządu w dziedzinie programowania działań proinnowacyjnych, zwłaszcza w związku z realizacją postanowień Strategii Lizbońskiej – przyjęto wiele dokumentów o charakterze strategicznym oraz podjęto wiele działań legislacyjnych. Analiza wskaźników innowacyjności oraz tendencji zaobserwowanych po przystąpieniu Polski do Unii wskazuje, że poziom innowacyjności Polski jest znacznie niższy niż średnia UE. Zgodnie z rocznymi raportami Polska znajdowała się na końcowych pozycjach w rankingu na tle pozostałych państw UE (24 pozycja w 2005r. i 23 pozycja w 2008 r.).
• Zmiany w funkcjonowaniu polskiej administracji rządowej – do najważniejszych z nich należy zaliczyć fakt, że sprawy związane z polityką europejską przestały być kwestią zewnętrzną wobec polityki krajowej. Nastąpiło w związku z tym aktywne włączenie w programowanie, uzgadnianie, a następnie realizację polityki europejskiej większości komórek organizacyjnych w większości resortów, co stało się ważnym etapem „europeizacji” polskiej administracji.
• Wraz z uzyskaniem członkostwa w UE Polska zdobyła możliwość udziału w postępowaniach przed Trybunałem Sprawiedliwości, Sądem Pierwszej Instancji oraz Trybunałem EFTA i kształtowania w ten sposób swojej sytuacji prawnej we Wspólnocie.
• Zahamowanie silnej tendencji spadkowej zarówno w turystyce wyjazdowej Polaków, jak i przyjazdowej do Polski – w latach 2004–2006 największy wzrost odnotowano w wyjazdach Polaków do Wielkiej Brytanii, Belgii i Danii. Z kolei największy wzrost cudzoziemców przyjeżdżających do Polski, bo ponad dwukrotny odnotowano z Irlandii, Hiszpanii, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Norwegii oraz Rumunii. Wzrosły przychody z turystyki w Polsce, które 2007 r. wyniosły 70,2 mld złotych, co stanowiło 6% PKB.
• Możliwość wpływania na proces reformowania UE i dostosowywania jej do wyzwań, jakie Europie stawia rzeczywistość.
• Rozszerzenie w 2004 r. przyczyniło się do wzmocnienia pozycji Polski w świecie, budowania dobrych relacji z państwami członkowskimi i państwami trzecimi, w tym sąsiedzkimi, oraz udziału we współpracy regionalnej i działalności na forum organizacji międzynarodowych. Przystępując do Unii, Polska zyskała możliwość aktywnego współtworzenia polityki Unii wobec świata. W efekcie okres od 2004 r. był ważnym etapem dalszego umacniania tożsamości Unii jako kluczowego aktora sceny międzynarodowej w wymiarze globalnym.
• Gwarancja pokoju - wojna pomiędzy krajami UE była i jest niemożliwa, jednocześnie państwa Unii starają się zapewnić pokój i stabilność w krajach sąsiadujących jak i innych częściach świata, Unia bierze udział w akcjach pokojowych i prowadzi wiele projektów mających na celu wprowadzanie w życie zasad demokracji oraz praw człowieka.

Wstąpienie do Unii przez Polskę niesie również minusy:
• Emigracja ludności - odpływ siły roboczej do innych krajów UE – zasoby pracy były niedopasowane strukturalnie do współczesnych warunków gospodarowania, co stanowiło skutek niewłaściwej polityki edukacji i szkoleń zawodowych w przeszłości. Po tym, jak wielu obywateli polskich skorzystało z prawa do zatrudnienia w krajach Europy Zachodniej, okazało się, że – mimo dużej liczby osób niepracujących – nadwyżki siły roboczej są niewielkie, a w niektórych sektorach gospodarki pojawiły się niedobory.
• Wprowadzenie wiz dla obywateli niektórych państw trzecich, w tym Ukrainy, Białorusi i Rosji. W wyniku tych zmian zmniejszyła się liczba przeprowadzonych odpraw cudzoziemców. W związku z tym nastąpił spadek obrotów na przygranicznych targowiskach, spadek wymiany walut w kantorach, zmniejszenie sprzedaży w przygranicznych punktach handlowych i gastronomicznych, zmniejszenie ruchu w zlokalizowanych tam hotelach czy zajazdach.
• Choroby zakaźne - istnieje zagrożenie rozprowadzania się różnych chorób zakaźnych, ponieważ ludzie mogą swobodnie przemieszczać się do państw Unii,
• Sprostanie normom unijnym - obowiązek przestrzegania limitów produkcyjnych narzuconych Polsce m.in. w produkcji cukru i mleka, stali, w dziedzinie rybołówstwa Polska została objęta zasadami ochrony zasobów ryb w Morzu Bałtyckim i idącego za tym wymogu dostosowania potencjału połowowego floty rybackiej do kondycji zasobów. W tym celu w latach 2004–2006 zredukowano 40% floty w ramach programu złomowania statków, a do roku 2013 przewidziana jest dalsza redukcja o 30%.
• Ograniczeniem niezależności państwowej - straciliśmy istotną część swobodnego decydowania o niektórych sferach życia głównie gospodarczego, istnieje ryzyko, że nie zawsze będziemy traktowani jak równi partnerzy, wejście Polski do Unii Europejskiej przyniosło też pewne rzeczywiste negatywne efekty, jak np. wzrost cen towarów i usług. Wzrósł również podatek VAT oraz akcyza, co było spowodowane wprowadzeniem Wspólnej Taryfy Celnej,
• Straty finansowe oraz koszty wynikające z integracji - podwyżka cen żywności, nieruchomości i usług, upadek polskich przedsiębiorstw na skutek zbyt silnej konkurencji,
• Aborcja, eutanazja - w wielu państwach Unii dopuszczalna jest eutanazja lub aborcja, czyli legalne pozbawienie życia człowieka. W państwie polskim takie działania są niedopuszczalne, jednak w przyszłości takie nieetyczne prawo może zawitać i do nas.
Podsumowując powyższe: w ciągu ostatnich sześciu lat członkostwa, zarówno w roku 2004 jak i dzisiaj, integracja z Unią Europejską służy przyśpieszeniu rozwoju wewnętrznego, modernizacji gospodarki i systemu prawnego oraz likwidacji luki rozwojowej (cywilizacyjnej), dzielącej Polskę od wielu państw europejskich.
Ujawniające się efekty przystąpienia Polski do UE są zróżnicowane pod względem skali, charakteru i obszaru. W szczególności najwięcej efektów rozszerzenia można dostrzec w sferze współpracy gospodarczej z państwami UE, co wynika z objęcia Polski jednolitymi zasadami obowiązującymi na rynku wewnętrznym UE. Podobnie wiele istotnych zmian odnotowano w rolnictwie, z racji głębokiego zaawansowania procesu integracji europejskiej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Z kolei w takich dziedzinach, jak służba zdrowia, kultura, edukacja, zmiany miały charakter jedynie pośredni, wynikający np. z możliwości korzystania z funduszy strukturalnych w danym obszarze. Efekty członkostwa zależą więc od specyfiki danego obszaru.
Korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej maja charakter polityczny, gospodarczy i społeczny.
Korzyści natury politycznej to głownie udział w budowaniu „coraz ściślejszej unii (związku) między narodami Europy, realizowany m.in. poprzez aktywne uczestnictwo w europejskim systemie zarządzania, w działalności instytucji i agend Unii Europejskiej we wszystkich jej przestrzeniach prawnych (zwanych umownie filarami). Zakłada się że dzięki temu możliwe jest zwiększenie stabilności systemu demokratycznego w Polsce oraz upowszechnienie norm i wartości wywodzonych z funkcjonowania europejskiej sfery publicznej. Korzyść polityczna polega również na ściślejszym budowaniu związków Polski z resztą Europy (także tą która nie jest częścią Unii Europejskiej) na poziomie indywidualnym, lokalnym i regionalnym. W ujęciu jednostkowym akcesja do UE stworzyła Polakom (od 1 maja 2004r. dysponującym obywatelstwem UE) możliwość uczestnictwa w znoszeniu przeszkód w zakresie swobodnego przemieszczania się, osiedlania i podejmowania pracy na terytorium UE.
Korzyści z natury gospodarczej to udział we wspólnotowym Rynku Wewnętrznym z rozwijającą się swobodą przepływu towarów, usług i kapitału a także pełen dostęp do transferów finansowych UE, stała komunikacja oraz napływ inwestycji i nowych technologii.
Korzyści natury społecznej to pełne wdrożenie w Polsce standardów europejskich, przede wszystkim w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, warunków pracy, zdrowia, edukacji, informacji i jakości życia. Dotyczy to także korzyści wynikających z wdrożenia europejskich norm ekologicznych, obejmujących poprawę warunków życia, wdrożenie nowoczesnych technologii przyjaznych dla środowiska, opartych na racjonalnym zużyciu surowców i energii, jednocześnie poprawiających efektywność gospodarowania i pozwalających na uniknięcie scenariusza opartego na stałym naruszaniu równowagi biologicznej i ekologicznej.
Integracja Polski z UE wiąże się też z kosztami które należy rozpatrzyć nie tylko w aspekcie budżetowym ale i ekonomiczno-socjalnym.
Koszty budżetowe wiążą się z kosztami tzw. własnego wkładu członkowskiego (tzw. wpłaty składkowe do budżetu UE, kofinansowanie inwestycji strukturalnych i Wspólnej Polityki Rolnej) oraz z kosztami funkcjonowania centralnej struktury koordynacyjnej i administracyjnej, dostosowywaniem prawa, szkolenia kadr i działaniami informacyjnymi.
Koszty gospodarczo-społeczne mogą mieć i już mają postać trudnych wyzwań dla niektórych sektorów gospodarki, regionów kraju czy podmiotów gospodarczych. Koszty natury gospodarczej związane z przejmowaniem dorobku prawnego UE a tym samym z wszechogarniająca unifikacją i harmonizacją, prowadzą do modernizacji, wzrostu konkurencyjności a także wymuszają uczenie się i samodoskonalenie. Analogicznie możliwy wzrost kosztów pracy dla jednych, dla drugich może oznaczać wzrost płac i poziomu życia.
Należy zaznaczyć iż koszty wywołane niebywała dynamiką zmian akcesyjnych, nie były ceną członkostwa w Unii ale wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki i zastoju cywilizacyjnego. Koszty te najpewniej należałoby ponieść w każdym wypadku, niezależnie od tego, czy Polska przystąpiłaby do Unii, czy nie. Doświadczenie innych państw wstępujących do Wspólnot UE pokazuje, że w dłuższej perspektywie czasowej korzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższają koszty dostosowywań, wynikających ze specyfiki funkcjonowania Unii.
Prawie trzy czwarte Polaków uważa, że nasz kraj skorzystał na członkostwie w UE. 74% badanych uważa, że Polska skorzystała na członkostwie w UE. Przeciwnego zdania jest 16% społeczeństwa. W ciągu roku 2009 Polacy praktycznie nie zmienili zdania w tej sprawie (wahania o 1 punkt procentowy). Natomiast w porównaniu do wyników badań przeprowadzonych 10 lat temu, odsetek osób dostrzegających zalety członkostwa Polski w Unii wzrósł o połowę (52% do 74%), a udział przeciwników polskiej obecności w UE zmniejszył się o 10 punktów procentowych.

Źródło: EUROBAROMETR 72, OPINIA PUBLICZNA W UNII EUROPEJSKIEJ, Jesień 2009, s. 26

Podobnie jak w latach ubiegłych, Polska plasuje się w czołówce krajów, które zdaniem ich mieszkańców skorzystały na wejściu do struktur unijnych. Tuż za Irlandią (81%), Słowacją (80%), Estonią (79%) i Danią (75%) zajmujemy piąte miejsce, odstając pozytywnie od średniej dla krajów Wspólnoty (57%). Niezadowolenie z członkostwa demonstrują głównie Łotysze (55%), Węgrzy (52%), Brytyjczycy (49%) oraz Austriacy i Cypryjczycy (44%).
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej zamknęło na zawsze okres niesprawiedliwego podziału Europy, wprowadzonego w wyniku układu w Jałcie. Przyczyniło się również do rozszerzenia na Wschód tej strefy bezpieczeństwa, stabilności i dobrosąsiedzkich stosunków, jaką jest Unia Europejska.
Narzekamy na zmiany zachodzące w Polsce w związku z transformacją ustrojową i reformami, zapominając, że jeszcze 10 lat temu nie bardzo wierzono, że w naszym kraju możliwe będą jakiekolwiek zmiany. Jeszcze 20 lat temu nikomu nie śniło się, że Polska 12 marca 1999r. stanie się pełnoprawnym członkiem Paktu Północnoatlantyckiego a 1 maja 2004r. przystąpi do Unii Europejskiej.
Pamiętać powinno się o tym, że członkostwo w UE pozostaje ważnym czynnikiem amortyzującym skutki kryzysu gospodarczego głównie poprzez lepszą absorpcję funduszy unijnych, udział polskich przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym oraz napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Złagodzenie skutków kryzysu wynikało także m.in. z osłabienia złotego, stabilnego systemu finansowego oraz elastyczności rynku pracy. Duże znaczenie miał też fakt, że Polska była relatywnie mało otwartą gospodarką przed kryzysem (obroty handlowe wynosiły ok. 80% PKB, podczas gdy w Czechach i na Słowacji ok. 160% PKB)
Pamiętać należy również, że rozważania na temat korzyści i kosztów przybierają zazwyczaj relatywny charakter. To, co dla jednych jest kosztem politycznym, np. przeniesienie części kompetencji wykonywanych przez niektóre organy władzy państwowej na rzecz instytucji Unii Europejskiej, dla innych jest zyskiem w postaci współuczestnictwa w procesach decyzyjnych Unii i Wspólnot Europejskich.


BIBLIOGRAFIA

1) 5 lat Polski w Unii Europejskiej, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2009
2) EUROBAROMETR 72, OPINIA PUBLICZNA W UNII EUROPEJSKIEJ, Jesień 2009
3) Pr. zbiorowa pod red. S. Konopacki: Polska pięć lat w Unii Europejskiej, Ibidem, Łódź 2009