Najważniejsze zagdanienia z Psychologii Rozowojowej

1.Zinterpertuj definicje - "rozwój to Strukturacja i restrukturacja doświadczeń"
Strukturacja (organizowanie) i restrukturacja (przekształcacie doświadczeń).Jest to specyficzne podejście do rozwoju M.Tyszkowej- przyjmuje ona, że rozwój człowieka dokonuje się w całej ontogenezie. Istotną role w rozwoju przypisuje doświadczeniom, które pod wpływem zmian podlegają strukturacji i restrukturacji

2.Wymień i opisz prawa rozwoju:
-związek rozwoju fizycznego z psychicznym- w związku z tym, że rozwój układu nerwowego trwa do około 20 roku życia, to o pełnej dojrzałości psychicznej możemy powiedzieć wówczas, gdy rozwój fizyczny układu nerwowego ulegnie zakończeniu
-rozwój podlega: -różnicowaniu (przechodzeniu od aktywności ogólnej do aktywności coraz bardziej specyficznej) i integracji ( scalaniu schematów poznawczych i wykonawczych w coraz bardziej złożone struktury (np. mowa)
-interioryzacja (uwewnętrznianie-polega na przechodzeniu od czynności przedmiotowych do czynności umysłowych),eksterioryzacja (uzewnętrznianie – odwrotność interioryzacji)
-współdziałanie dojrzewania i uczenia się

3.Wyjaśnij pojęcia: akceleracja i retardacja.
Akceleracja-przyspieszenie naturalnego rozwoju (dot. Gł. Rozwoju fizycznego- wcześniejsze ząbkowanie)
Retardacja – późniejszy i powolniejszy rozwój jednostki, dot. Gł rozwoju embrionalnego.

4.Dokonaj podziałów klasyfikacyjnych zmian rozwojowych:
1.Ontogenetyczne - zmiany w jednostce, Filogenetyczne - gatunkowe
2.Ilościowe - zmiany które można zmierzyć, Jakościowe - transformacje
3.Intraindywidualne - to zmiany dokonujące się w psychice i zachowaniach danej jednostki , Interindywidualne - porównanie zmian u osób w grupach różnych wiekowo

5.Jakie są obserwowalne wskaźniki gotowości do uczenia się?
-zainteresowanie względem określonej czynności
-uzyskiwanie wyników ćwiczeń

6.Dokonaj klasyfikacji czynników rozwoju:
1.Zadatki anatomo-fizjologiczne (odziedziczone i wrodzone)
2.własna działalność (aktywność) przedmiotu
3.środowisko biologiczne i społeczne
4.wychowanie i nauczanie

7.Jakie znaczenia dla psychologii miały badania nad impritingiem?
Impriting -( podążanie za). Lorenz zwrócił uwagę na zjawisko gotowości neuronalnej do uczenia się kontaktów społecznych.

8.Jakie są przyczyny oraz bliskie i odległe następstwa depresji anaklitycznej?
Choroba sieroca – występujący u dzieci zespół zaburzeń i opóźnień w rozwoju fizycznym, ruchowym i psychicznym spowodowany długotrwałą rozłąką z osobami bliskim (rodzicami, matka). Choroba jest spowodowana brakiem miłości. Występuje najczęściej u dzieci , które SA wychowywane w domach dziecka, ale również w rodzinach gdzie występują nieprawidłowe relacje. Efektami choroby mogą być zaburzenia fizyczne 9np. karłowatość), podatność na choroby, zahamowanie intelektualne(np.mowy)trudności w nawiązywaniu kontaktów czy znalezieniu partnera życiowego.
Następstwa wg. Gessela: Zmniejszenie aktywności i zainteresowania otoczeniem, brak integracji w całokształcie zachowań dziecka, ubóstwo inicjatyw, bezradność wobec nowych sytuacji społecznych, brak wyróżniających objawów przywiązania do opiekunów, nadmierne zainteresowanie obcymi.

9.Jakie znasz stanowisko wobec stadialności rozwoju?
Istnieją 2 skrajne stadialności rozwoju: a).absorbujaca stadialnośc rozwoju i b).negująca stadialnośc rozwoju

10.Wymień i krótko opisz typy przywiązań:
1.pozytywny - cechuje je serdeczność, zaufanie, odpowiedzialność za innych, co skutkuje poczuciem bezpieczeństwa i przynależności do rodziny traktowanej jako oaza.
2.ambiwaletne- cechują, je emocje pozytywne i negatywne, co warunkuje sprzeczne zachowanie rodziców. Relacje tego typu wywołują u dzieci poczucie żalu, złości przy jednoczesnym zachowaniu miłości do rodziców.
3.Negartywne- cechuje je nienawiść , niechęć , wrogość, brak zaufania, obarczanie dzieci Niną za niepowodzenia. Przynosi to dziecku poczucie odrzucenia i zaburzeń w relacji ze światem.

11.Opisz podstawowe założenia teorii rozwoju psychoseksualnego Z. Freuda:
1.wczesne doświadczenia wywierają wpływ na rozwój osobowościowy i emocjonalny człowieka
2.istnieje nieświadomy umysł wypartych ze świadomości złych wspomnień motywujących zachowanie i myślenie człowieka
3.człowiek posiada instynktowne popędy -libido, czyli popęd nastawiony seksualnie
4.zwrócił uwagę na mechanizmy obronne -czyli wypracowanych i utrwalonych przez jednostkę

12.Która faza jest kluczowa w rozwoju Ericsona?
Faza kryzysu tożsamości-faza typowa dla nastolatków, okresu dorastania oraz problemów z tym okresem związanych. Ulega zachwianiu wewnętrzna równowaga oraz obraz własnego "ja". W procesie poszukiwania tożsamości młodzi przeżywają bunt toczą walki z dorosłymi , szukają idoli. Patologiczne rozwiązanie to dyfuzja (przyjmowanie tożsamości negatywnej odbiegających od wzorców społecznych).

13.Kiedy pojawia się zdolność do myślenia formalnego i czym się charakteryzuje?
Powstaje w stadium operacji formalnych (od 11 roku życia) –operacje umysłowe wyższego rzędu umożliwiają logiczne rozumowanie dotyczące nie tylko konkretnych przedmiotów, ale zaczyna się rozumienie abstrakcyjne.

14.Wymień fazy w okresie prenatalnym i określ ich granice:
Faza zarodkowa (embrionalna) -od poczęcia do 2 miesiąca życia, w tym możemy wyróżnić fazę jajowa , która trwa przez pierwsze 2 tygodnie życia wewnątrzmacicznego.
Faza płodowa (fetalna) -od 3 miesiąca życia do końca ciąży

15.Jakie cechy osoby modelowanej sprzyjają procesowi modelowania?
Wg. teorii Badury osoba modelowana, czyli dziecko musi identyfikować się ze swoim modelem, wykazywać do niego pewne podobieństwo, czuć przed nim respekt (model jest autorytetem) a także musi wiedzieć, że model doznaje nagrody za swoje zachowanie.

16.Wymień stadia w rozwoju modelowym wg.Piageta:
1.Anomia moralna2.Heteronomia moralna
3.Socjonomia moralna
4.Autonomia moralna

17.Określ zasady działania czynników teratogennych wg.Wilsona:
-działanie czynnika teratogennego zależy od składu genetycznego organizmu
-działanie czynnika teratogennego zależy od momentu, w którym zaczyna działać
-wpływ teratogenów może być specyficzny
-anomalie prowadzą do różnych skutków (śmierć płodu, deformacje, zaburzenia w zachowaniu)
-teratogenny różnią się sposobem dostawania do organizmu
-zwiększenie dawki czynnika szkodliwego zwiększa prawdopodobieństwo anomalii

18.Opisz rozwój lokomocji do 5 roku życia:
Dziecko doskonali chód, bieganie, skakanie, wspinanie się, pokonywanie przeszkód. Nawyk chodzenia jest dobrze opanowany i zautomatyzowany. Bieg dziecka staje się skoordynowany i lotny, pojawia się zdolność do skoku obunóż i rzucania piłki z rozbiegu.

19.Kiedy kształtuje się poczucie własnej odrębności?
W okresie niemowlęcym.

20.Kiedy kształtują się i czym się przejawiają neologizmy?
Kształtują się w wieku przedszkolnym (3-6), są to nowe wyrazy tworzone na bazie już istniejących, budowane na zasadach gramatyki języka ojczystego. Dzieci poprzez neologizmy zastępują sobie słowa brakujące w ich słowniku.

21.Wymień etapy w twórczości rysunkowej dzieci:
-przypadkowe ślady -bazgroty lub gryzmolenie (linearna i figuralna) -bazgroty ze znaczeniem -stadium uproszczonego i prymitywnego schematu -stadium wzbogaconego i udoskonalonego schematu -naturalizm

22.Opisz cechy emocjonalności w okresie adolescencji:
Emocje labilne, intensywne, żywe, mają charakter oscylacyjny i często są bezźródłowe. W pierwszej fazie adolescencji dominują emocje negatywne a w drugiej pozytywne.

23.Określ zadania rozwojowe wczesnej dorosłości:
-wybór małżonka -uczenie się współżycia z nim -założenie własnej rodziny -wychowanie dzieci -prowadzenie domu -rozpoczęcie pracy zawodowej -podjęcie obowiązków obywatelskich -znalezienie pokrewnej grupy społecznej

24.Wymień fazy wobec śmierci i choroby wg.Kubler-Ross
-faza odrzucenia -faza gniewu na nieodwracalność losu -faza przetargów z bogiem -faza depresji -poczucie straty -faza akceptacji i pogodzenia się z tym, co nieuniknione

25.Wymień cechy osobowości dojrzałej wg. Allporia:
-zdolność do doceniania życia -samodzielność w kształtowaniu życia -niezależność uczuciowa -kontrola zewnętrznych przejawów uczuć.

1.Zinterpretuj definicja -"rozwój to ciąg zmian"
Definicja wskazuje na to, że rozwój dokonuje się ciągle wg.pewnych prawidłowości i daje możliwość poznania. Rozwój to inaczej wzrastające różnice.

2.Wymień i krótko opisz cechy rozwoju:
1.Długotrwałośc procesu -wszelkie zmiany dokonują się w czasie. Czas ten określa bieg życia ludzkiego
2.Progresywny i ukierunkowany charakter zmian rozwojowych-wszelkie zmiany mają charakter postępowy, prowadzą do udoskonalenia obiektu
3.Następstwa etapów zmian rozwojowych -stanowisko aprobujące stadialność rozwoju, stanowisko negujące stadialność rozwoju
4.Różnicowanie się obiektów

3.Wyjaśnij pojęcia cefalokaudalnośc i proksymodystalnośc:
Cefalokaudalnośc-, czyli rozwój wzdłuż osi ciała (od głowy do kończyn dolnych)
Proksymodystalnośc –rozwój dokonuje się od środkowej części ciała do jego obwodowej (poziomo)

4.Dokonaj klasyfikacji i krótko opisu zdarzeń życiowych:
Zdarzenia możemy podzielić na:
-pozytywne (np. urodzenie dziecka)
-negatywna (śmierć w rodzinie)
-normatywne (pójście do szkoły)
-nienormatywne (choroba, wypadek)
-historyczne (wojna)
Źródła zadań życiowych:
-dojrzewanie somatyczne(cielesne, biologiczne- zegar biologiczny)
-nacisk społeczny(presja społ., oczekiwania, zegar społeczny)
-indywidualne inspiracje jednostki.

5.Jakie znaczenie dla rozwoju mają dojrzewanie i uczenie się?
Pomiędzy dojrzewaniem a uczeniem się zachodzi ścisła współzależności, albowiem stanowią one 2 niezbędne (splecione ze sobą i wzajemnie warunkujące się)składniki rozwoju. Dojrzewanie jest konieczne dla uczenia się a bez uczenia się rozwój byłby niemożliwy. Dolewanie jest czynnikiem zewnętrznym a, uczenie jest czynnikiem zewnętrznym, zdobytym ze środowiska. Poszczególne funkcje i czynności rozwijają się w miarę uczenia się, im bardziej dojrzała kora mózgowa tym lepsza efektywność uczenia.

6.Jakie znaczenie dla psychologii miały badania Harlowa?
Harlow badał skutki pozbawienia dzieci kontaktu z matką. Badał małpki.Małpki pozbawione matki przejawiały objawy depresji anaklitycznej. Harlow stwierdził, że do kształtowania się przywiązania potrzebny jest kontakt fizyczny, opieka macierzyńska ma podstawowe znaczenie dla rozwoju wszystkich ssaków naczelnych.

7.Dokonaj klasyfikacji czynników rozwoju:
1.Zadatki anatomo-fizjologiczne (odziedziczone i wrodzone)
2.Własna działalność (aktywność) przedmiotu
3.środowisko biologiczne i społeczne
4.Wychowanie i nauczanie

8.Wymien i opisz style wychowawcze stosowane w rodzinie:
Autokratyczny -rodzina koncentruje się na osobie ojca, wychowanie oparte na autorytecie przemocy, dziecko staje się despotyczne wobec młodszych lub nadmiernie uległe.
Niekonsekwentny -brak jednolitości wymagań, ocen i systemów kontroli, dziecko czuje się osamotnione, bezradne, bez oparcia w rodzicach
Liberalny -rodzice świadomie nie ingerują w postępowanie dziecka, dziecko nie ma w nich oparcia, jest pozostawione samo sobie
Demokratyczny -dziecko jest dopuszczone do życia rodziny, jest zdolne do samodzielności, więzi z rodzicami mają charakter silnie pozytywny.

9.Opisz modele zmian rozwojowych:
Model liniowy -proces ciągły, płynny o charakterystycznym dla każdego tempie
Model stadialny -proces skokowy,w którego przebiegu można wyodrębnić stadia.
Model cykliczno-fazowy -proces transformacji doświadczeń, można wyodrębnić cykle a w nich fazy.

10.Wymień okresy rozwojowe i określ ich granice:
1.Okres prenatalny - od poczęcia do narodzin
2.Okres wczesnego dzieciństwa
-wiek niemowlęcy (0-1)
-wiek poniemowlęcy (2-3)
3.Okres średniego dzieciństwa- wiek przedszkolny (4-6)
5.Okres późnego dzieciństwa- młodszy wiek szkolny (7-10/12)
6.Okres adolescencji (10/12 - 20/23)
-wczesna adolescencja- wiek dorastania (10/12-15)
-późna adolescencja- wiek młodzieńczy (16-20/23)
7.Okres wczesnej dorosłości (20/23 - 35/40)
8.Okres średniej dorosłości (35/40 - 55/60)
9.Okres dorosłości –wiek starzenia się ( 55/60 -aż do śmierci)

11.Opisz podstawowe założenia teorii rozwoju psychospołecznego wg.Ericksona:
Założeniem tej koncepcji jest to, że człowiek jest istotą racjonalną, tzn, rozwija się zgodnie z
zasadą epigenezy( według ściśle określonego planu, sukcesywnie w określonym czasie,
według wewnętrznych praw rozwojowych).
Motorem rozwoju są dwa typy przeciwieństw:
a)dążenie do progresji- wyraża się w chęci życia, działania, ekspansji, zaspokajania potrzeb.
b)dążenie do regresji-wyraża się w tendencji do powracania tego, co wcześniejsze, prostsze i
w tendencjach destruktywnych.
Te dwa przeciwieństwa(pierwowzory pierwiastków męskich i żeńskich) pozostają ze sobą w
stałej sprzeczności, co prowadzi do konfliktów wewnętrznych i kryzysów.

12.Którą fazę Freud uznał za kluczową w rozwoju psychoseksualnym i dlaczego?
Fazę falliczną- ponieważ zakłócenia w tej fazie rozwoju prowadzą do odchyleń
osobowości(głównie zaburzeń nerwicowych np. histerii, lub zaburzeń psychogennych np.
impotencji, oziębłości płciowej). Właściwością tej fezy jest kształtowanie super-ego(kodeksu
moralnego) narzuconemu jednostce przez normy kulturowe, w których żyje.

13.Wymień stadia rozwojowe wg.Piageta:
Stadium sensoryczno-motoryczne(pierwsze dwa lata życia) - ,
Stadium przedoperacyjne(wiek przedszkolny)
Stadium operacji konkretnych(okres wczesno szkolny)
Stadium operacji formalnych(od 12 - do 15 roku życia)

14.Wymień stadia rozwoju moralnym wg.Kohlberga
Poziom przedkonwencjonalny(okres przedszkolny)
-stadium moralności heteronomicznej
-stadium indywidualizmu i celów instrumentalnych
Poziom konwencjonałny(13-16)
-stadium konformizmu interpersonalnego
-stadium praworządności
Poziom pokonwencjonalny
-stadium kontaktów społecznych
-stadium etyczne

15.Jakie cechy modela sprzyjają modelowaniu?
Podobieństwo do obserwatora, możliwość nagrodzenia, ciepło i opiekuńczość, wyższy status społeczny modela- osoba modelująca musi czuć respekt.

16.Która faza w okresie prenatalnym jest kluczowa i dlaczego?
Faza embrionalna - gdyż tworzą się zawiązki organów powstaje ektoderma (układ nerwowy, skóra, narządy zmysłu, paznokcie),mezoderma (mięśnie, kościec, chrząstki, serce, narządy płciowe) i endoderma.
17.Dokonaj klasyfikacji czynników teratogennych:
Ze względu na czas działania czynnika:
-blastopatia -okres jajowy
-embriopatia -do 4-6 tygodni życia
-fetopatia- okres fetalny powyżej 8-9 tygodnia życia
Podział Rozenbacha:
-teratogenny wewnątrzpochodna -teratogenny zewnątrzpochodne -teratogenny interakcyjne

18.Opisz rozwój mowy w pierwszym roku życia:
Pierwszy krzyk dziecka jest przejawem samodzielnego życia, wyrazem żywotnej siły noworodka oraz oznaką pełnej sprawności wiązadeł głosowych.
W 2. miesiącu życia pojawia się u dziecka reakcja na bodziec słuchowy. Dziecko zatrzymuje ruchy, nie boi się, przestaje mrugać. Wydawane dźwięki przypominają samogłoski a, e.
Dziecko trzymiesięczne wydaje już wiele dźwięków przygotowując w sposób nieświadomy struny głosowe, wargi i język do artykułowania sylab i słów. Jest to okres głużenia
Produkcje głosowe dziecka są częste i długie. Kiedy mama przemawia do maleństwa, ono włącza się do rozmowy. Głużą wszystkie dzieci, także głuche od urodzenia, tyle tylko, że głużenie stopniowo u nich zanika.
. - 5. miesiąca pojawiają się elementy wargowe m, b, wargowo - zębowe, które brzmieniem przypominają głoski f, w, przedniojęzykowe s. W 5. - 6. miesiącu rozpoczyna się okres gaworzenia. Wyraźne są wtedy rytmiczne ciągi sylabowe np. da-da-da, mem-mem-mem.
Pod koniec 8. miesiąca. Zauważa się wtedy zmiany w gaworzeniu. Dziecko zaczyna odkrywać różne natężenia dźwięków swoich wypowiedzi, gaworzy szeptem.
W wieku 10 miesiącu maluch rozumie wiele nazw z otoczenia, reaguje na pytanie gdzie jest?, odwraca głowę poszukuje przedmiotu lub osoby, zatrzymuje na nim wzrok.
Ok 11. miesiąca życia pojawiają się pierwsze sensowne sylaby i ciągi, które stosuje świadomie. Rozumie już także polecenia nie wolno i nie ruszaj.
Roczne dziecko powinno mówić około trzech słów, a swoje odczucia i pragnienia może wyrażać poprzez wyrazy dźwiękonaśladowcze. Jest zainteresowane tym, co dzieje się w
otoczeniu, rozumie i wykonuje polecenia.

19.Kiedy kształtuje się poczucie stałości przedmiotu?
Kształtuje się po 8 miesiącu życia w stadium sensoryczno-motorycznym. Oznacza, że
przedmioty istnieją nawet wtedy, kiedy ich nie widzimy. Jest podstawą osiągnięcia stadium
sensoryczaio-motorycznego.

20.Kiedy się kształtuje i czym się przejawia decentracja?
Kształtuje się w okresie wczesnoszkolnym. Przejawia się zdolnością do ujmowania zjawisk i
obiektów 2 różnych, punktów widzenia.

2L.Dokonaj klasyfikacji zabaw dziecięcych.
-funkcjonalne –manipulacyjne –tematyczne –konstrukcyjne –ruchowe -dydaktyczne

22. Wymień ruchy myślenia typowe dla adolescencji:
-przejście od .myślenia konkretnego i obrazowego do abstrakcyjnego
.-rozumowanie przybiera postać operacji formalnych
-dorastający potrafi coraz dalej wybiegać w przyszłość(przewidywanie)
-myślenie staje się hipotetyczno-dedukcyjne
-myślenie oparte jest na zasadach logiki, rozumowania indukcyjnego i dedukowania.

23. Określ zadania rozwojowe średniej dorosłości
-branie odpowiedzialności za wiele spraw społecznych
-rozwiązywanie problemu pomiędzy pracą dla przyszłych pokoleń, a stagnacją
-nadawanie -własnemu życiu pełni życiowej
-dalszy rozwój zawodowy-robienie kariery
-wspomaganie rozwoju i dawanie lepszego startu życiowego dzieciom
-opieka nad starzejącymi się rodzicami
-godzenie się z oznakami zbliżającej się starości.

24.Fazy postawy wobec emerytury wg. Aschleya
-oddalanie w czasie przejścia na emeryturę
-faza przedemerytalna, którą cechuj e wiele myśli i planów na przyszłość
-faza miesiąca miodowego
-rozczarowanie i pojawiająca się rezygnacja, niezadowolenie
-zmiana kierunku, szukanie większej ilości alternatyw do spędzania wolnego czasu
-stabilność, przystosowanie się
-faza końcowa powodująca ostateczne przystosowanie się do braku zajęcia lub powrót do
pracy.