Powstanie Listopadowe Powstanie Krakowskie Powstanie Styczniowe - ściąga na spr z hiry.

-Powstało z 80% powierzchni Księstwa Warszawskiego 128 tys km2 ;3 mln ludności
-27 listopada 1815 car Aleksander I nadaje konstytucję: monarchia kont.,
unia personalna z Rosją, gwarantowała Polakom autonomię, odrębność
terytorialna, wojsko polskie, polski parlament,urzędy,sądy, j.polski, na czele
stał król z szerokimi uprawnieniami wykonawczymi i ustawodawczymi,
mianował namiestnika, ministrów, senatorów, oficerów.

OKRĘGI PRZEMYSŁOWE
-staropolski-okolice Kielc, przemysł wydobywczy
-Zagłębie Dąbrowskie- okolice Dąbrowy Górniczej, przemysł wydobywczy
i hutniczy
-Okręg Łódzki-przemysł lekki włókienniczy i sukienniczy
-Okręg Warszawski Warszawa i okolice, przemysł lekki, maszynowy, fabryka
maszyn parowych na Solcu

PRZYCZYNY POWSTANIA LISTOPADOWEGO
-car łamał konstytucję(ostra cenzura, zniesiono wolność słowa i myśli, bezprawne
aresztowani, nie regularnie zwoływany sejm, tajna policja, państwo policyjne,
zła sytuacja w armii polskiej-dowódcą był brat cara książę Konstanty, dyscyplina,
musztra, poniżanie oficerów, noc apuchnitowska-kuratorem oświaty Apuchtin
(szkoły pod nadzorem policyjnym, kara chłosty, donosicielstwo)

OPOZYCJA LEGALNA -poslowie ziemi kaliskiej tzw .kaliszanie,na czele z
Wincentym i Bonawenturą Niemojowski

OPOZYCJA NIELEGALNA-
-Związek Wolnych Polaków 1819-23 studenci młodzież gimnazjalna, Wiktor
Hetman, Tadeusz Krępowiecki, Maurycy Mochnacki
-Towarzystwo Filomatów założony w Wilnie 1816 wsród studentów Uniwersytetu
Wileńskiego. Wileńskiego.Mickiewicz, Tomasz Zan, Józef Jeżowski
-Zw Filaretów 1820
Organizacje wojskowe-
-Wolnomularstwo Narodowe 1819 mjr Walerian Łukasiński. W 1820 przekształca
W Towarzystwo Patriotyczne, dążyli do wywołania powstania, 1822 Ł.aresztowany
Jego miejsce zajmuje Seweryn Krzyżanowski-
-1822 w Szkole Podchorążych Piechoty powstaje sprzymierzenie Piotra Wysokiego

PRZEBIEG POWSTANIA
-noc z 29 na 30 listopada 1830 roku - wybuchło powstanie, sygnałem do rozpoczęcia
powstania miał być pożar budynku starego browaru na Solcu,
- powstańcom udało się zdobyć Arsenał, co pozwoliło zaopatrzyć tłum w broń
5 grudnia 1830 powierzenie dyktatury generałowi Józefowi Chłopickiemu
18 grudnia 1830 ogłoszenie powstania narodowego przez sejm
25 stycznia 1831 detronizacja cara Mikołaja I jako króla polskiego
29 stycznia 1831 powołanie Rządu Narodowego
5 lutego 1831 wkroczenie armii rosyjskiej na ziemie Królestwa Polskiego
14 lutego 1831 potyczka pod Stoczkiem wygrana przez Polaków
25 lutego 1831 nierozstrzygnięta bitwa pod Grochowem
31 marca 1831 zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Dębem Wielkim
10 kwietnia 1831 porażka sił rosyjskich pod Iganiami
27 kwietnia 1831 przekroczenie granicy austriackiej i złożenie broni przez żołnierzy
korpusu polskiego na Ukrainie
26 maja 1831 druzgocąca klęska wojsk powstańczych pod Ostrołęką
13 lipca 1831 przekroczenie granicy pruskiej i poddanie się sił polskich na Litwie
15 sierpnia 1831 manifestacja w Warszawie
17 sierpnia 1831 powołanie na stanowisko dyktatora generała Jana Krukowieckiego
6 września 1831 szturm wojsk rosyjskich na Warszawę
8 września 1831 kapitulacja stolicy
5 października 1831 opuszczenie ziem polskich przez większość sił powstańczych
wraz z najwyższymi władzami
7 października 1831 kapitulacja Modliła
21 października 1831 kapitulacja Zamościa

SKUTKI POWSTANIA
nastanie ciężkiej ery Paskiewicza (statut organiczny (ograniczenie autonomii Królestwa
Polskiego, np. zakaz posiadania przez króla armii); represje wobec uczestników powstania
(zsyłki na Sybir, konfiskaty majątków powstańców); Wielka Emigracja. zamknięto Uniwersytet Wrszawski, a na ziemiach zabranych Liceum Krzemienieckie i Uniwersytet
Wileńskizawieszono działalność Towarzystwa Przyjaciół Nauk.,w listopadzie 1831 roku
wprowadzono cło między Królestwem a cesarstwem

WIELKA EMIGRACJA
-ok.9 tys Polaków w obawie przed represjami carskimi, 75% szlachta
-do- Franji, Anglii, Szwajcarii, Włoch ,Turcji, USA ,Państwa niemieckie
Obóz demokratyczny- Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej, Komitet Narodowy
Polski (Joachim Lelewel) Towarzystwo Demokratyczne Polskie(Krępowiecki, Hetman)
Program-przygotować powstanie, Polska republiką, uwłaszczenie chłopów
Obóz plebejsko radykalny-skupiał warstwy najbiedniejsze chłopów i robotników,Gromady
Ludu Polskiego(Tumań, Grudziąż) program- przyszła Polska Polską ludową bez własności
prywatnej(hasła komunistyczne) Powstanie ludowe
Obóz konserwatywno ziemiański- skupiony wokół ks. Adama Czartoryskiego, Hotel
Lambert, przyszła Polska monarchią konstytucyjną, królem miał zostać ks. Adam Czartoryski
Czekano na pomoc mocarstw zach. zwłaszcza Anglii i Francji oraz na konflikt międzynarodowy
DZIAŁALNOŚĆ SPISKOWA
Emisariusz-łącznik między emigracją a krajem, miał za zadanie utrzymywać kontakt z krajem,
tworzyć sieć konspiracyjna
-Stowarzyszenie Ludu Polskiego-1835-1837 przywódca Szymon Konarski, Goszczyński
program-zniesienie pańszczyzny uwłaszczenie chłopów, wprowadzenie demokracji, 1839
Konarski został aresztowany i stracony publicznie w Wilnie
-Komitet Poznański 1839-1846 Karol Libera Wiktor Hetman , wielkopolska, powstanie
trójzaborowe, hasła demokratyczne
-Związek Narodu Polskiego-1839-1850 na terenie Królestwa Polskiego, Dembowski,
Kamieński, radykalny program socjalistyczny, uwłaszczenie chłopów, poprawa położenia
robotników Polska Ludowa
Związek Chłopski-1842-1844 Piotr Ściegienny, Galicja, rewolucja społeczna wyzwolenie
chłopów, walka ze szlachtą solidarność solidarność ludem rosyjskim. Czytał chłopom tzw złotą
książeczkę jako rzekomą bullę papieża Grzegorza XVI
Związek Plebejuszy-1842-1845 Walenty Stefański Wielkopolska, Król. Polskie, radykalne
reformy społeczne, powstanie ludowe.

POWSTANIE KRAKOWSKIE
Przygotowania do powstania:
-wybuch powstania (w trzech zaborach) ustalono na luty 1846 r., a w Kraków miał zostać siedzibą
władz powstańczych;
-spiskowcy sądzili, że wystarczy ogłosić uwłaszczenie, aby wieś masowo poparła powstanie
(tylko nieliczni np.
Edward Dembowski w Galicji prowadził akcję uświadamiającą chłopów); -w spisku brała udział
większa liczba
ludzi w miastach niż na wsi; a w Galicji, w Księstwie Poznańskim, w Królestwie i na Litwie
była bardzo słaba organizacja;
-naczelnym wodzem miał zostać Ludwik Mierosławski, który wykluczał w swych planach
"wojnę ludową" prowadzoną przez chłopów; zakładał on, że po ataku na nieprzyjaciela,
należy powołać chłopów do broni i utworzyć z nich regularne wojsko - plan ten był jednak
mało realny;
-tymczasem władze pruskie aresztowały przyszłych przywódców powstania z Mierosławskim
na czele; aresztowania rozbiły kierownictwo powstania i załamały plan jednoczesnego
wystąpienia na wszystkich ziemiach polskich;
-aresztowania nastąpiły tuż przed umówionym terminem wybuchu powstania, nie wszędzie
można było powstrzymać spiskowców, dlatego w 1846 r. przeważnie doszło tylko do pojedynczych,
lokalnych wystąpień - powstanie nie objęło wszystkich ziem;
-wśród wypadków w 1846 r. rzeczywiście poważne znaczenie miało powstanie krakowskie i
ruch chłopów w Galicji (tzw. rabacja galicyjska).

Wybuch powstania krakowskiego
-Kraków był dogodnym ośrodkiem do prowadzenia działalności konspiracyjnej;
-do Krakowa w ramach akcji zapobiegawczej, 18 lutego wkroczyły wojska austriackie;
-spiskowcy pod wodzą Gorzkowskiego z 19 na 20 lutego uderzyli na Austriaków i zajęli Kraków
-utworzono Rząd Narodowy z Gorzkowskim, Tyssowskim i Grzegorzewskim na czele;
-Austriacy wycofali się do Galicji;
-ogłoszenie Manifestu Rządu Narodowego:
*** znosił on wszystkie przywileje stanowe,
*** oddawał chłopom użytkowaną przez nich ziemię na własność,
*** uchylał bez odszkodowania pańszczyznę i inne czynsze,
*** obiecywał ziemię bezrolnym
BYŁ TO NAJBARDZIEJ POSTĘPOWY DOKUMENT W KWESTII CHŁOPSKIEJ
OD CZASÓW POWSTANIA KOŚCIUSZKOWSKIEGO.
-Tyssowski ogłosił się dyktatorem, nie rozszerzył powstania na resztę kraju;
-powstanie ożywiło się po przybyciu do Krakowa Edwarda Dembowskiego, który objął
urząd sekretarza dyktatora; dzięki Dembowskiemu powstanie utrzymało się (propagował
on rozwój powstania i starał się go przekształcić w rewolucję społeczną, wysyłał emisariuszy
do chłopów w Galicji);
-chłopi w okręgu krakowskim chętnie łączyli się z powstaniem, ale chłopów galicyjskich nie
udało się pozyskać, ponieważ byli niechętni szlachcie, poza tym byli podburzani przez
austriackich urzędników, którzy wmawiali im, że "dobry cesarz już dawno zniósł pańszczyznę";
-chłopi rozbili wojska powstańcze pod Tarnowem, wówczas Dembowski postanowił
odwołać się do uczuć religijnych włościan, sam stanął na czele procesji, która wyruszyła
z Krakowa naprzeciw oddziałom chłopskim, lecz zamiast chłopów napotkał wojsko
austriackie - od pierwszej salwy padł Dembowski;
śmierć Dembowskiego przyspieszyła upadek powstania;
-Tyssowski złożył władzę, do Krakowa wkroczyły wojska rosyjskie i austriackie.

Skutki:
-zlikwidowanie Rzeczypospolitej Krakowskiej i wcielenie jej do Austrii (1846);
-powstanie łączyło program niepodległościowy z radykalizmem społecznym;
-masowe represje (Sybir, więzienia, terror, wyroki śmierci).

RABACJA GALICYJSKA
Przyczyny:
-ucisk chłopów przez panów, wzrost pańszczyzny;
-kłamliwa polityka austriacka; austriaccy urzędnicy mówili chłopom, że "cesarz jest dobry";
-brak kontaktów między dworem a wsią;
-nieurodzaj i powodzie w poprzednich latach pogorszyły sytuację chłopów.

Przebieg:
-już na początku lutego 1846 r. w wielu punktach Galicji grupy uzbrojonych chłopów
występowały przeciw dworom;
-zbrojenie się szlachty utrzymywane w tajemnicy, wywołało wrażenie przygotowania do
rozprawy z chłopami;
-na czele buntu stanął Jakub Szela;
-pogrom ok. 470 dworów, zabito ok. 10 000 osób;
-J. Szela wprowadzał na obszarze pogromów swoje władze i uzbrojoną straż chłopską,
oraz prowadził rozmowy z Austriakami;
-tymczasem powstanie krakowskie zostało stłumione i chłopi przestali być potrzebni Austriakom –
wojsko przystąpiło do bezwzględnej pacyfikacji;
-Szele internowano, a następnie przesiedlono na Bukowinę;
-opór chłopów trwał parę miesięcy, dopiero jesienią 1846 r. zapanował względny spokój.
Skutki rabacji galicyjskiej:
-rabacja - była największym antyfeudalnym wystąpieniem na ziemiach polskich; wydarzenie
to wpłynęło na stosunki chłopsko - szlacheckie w Galicji;
-rabacja przyczyniła się do klęski kolejnego zrywu narodowego tj. powstania krakowskiego.

POWSTANIE STYCZNIOWE

Wojna krymska 1853-56Wiosna posewastopolska
-między Turcją a Rosją o panowanie nad cieśninami czarnomorskimi( Bosfor, Dardanele)
-Turcji pomagała Francja i Anglia wysyłając wojska ekspedycyjne
-wojna zakończyła się klęską Rosji(oblężenie Sewastopola 1854-55)
-zawarto pokój paryski, Rosja traci wpływy na Bałkanach, okazała się „kolosem na glinianych nogach”

Wiosna posewastopolska
-polityka ustępstw caratu (amnestia polit., utworzono polską szkołę wyzszą medyczną –Akademię Medyko-Chirurgiczną, spolszczono urzędy, zgoda na utworzenie polskich towarzystw- Tow. Rolnicze 1858 pod przewodnictwem hrab Andrzeja Zamoyskiego
Ruchy polit. w Król. Polskim przed wybuchem powstania stycz.
-manifestacje patriotyczne z okazji rocznic: 30 rocznica bitwy grochowskiej
-manifestacja z okazji pogrzebu wdowy po gen. Sowińskim
-wojna na kolory i symbole

Obozy polityczne
Biali-rekrutowali się w burżuazji, ziemiaństwie, inteligencji, na czele stali Andrzej Zamoyski oraz bankier Leopold Kroneberg: powstanie odkładali na dalszy plan, chcieli droga pokojowa zmusić cara do uzyskania autonomii dla Królestwa
Czerwoni-rekrutowali się z inteligencji wojska ,urzędnicy studenci: na czele stał Jarosław Dbowski pseudonim Łokietek; dążyli do powstania narodowego,pełna niepodległość współpraca z rewolucjonistami rosyjskimi

ALEKSANDER WIELKOPOLSKI-
-został mianowany przez cara naczelnikiem rządu cywilnego cywilnego Królestwie Pol.
-przeprowadził szerokie reformy :spolszczenie administracji, zniesienie pańszczyzny i zamiana na czynsz, równouprawnienie Żydów, zwiększenie roli j. Pol.,zniesienie stanu woj.,założenie ASP i uniwersytetu pod nowa nazwą Szkoły Głównej

PRZEBIEG POWSTANIA
-ogloszenie poboru do wojska jesienia 1862z inicjatywy Wielkopolskiego Wielkopolskiego celu pozbycia się konspirantów
-przyspieszenie decyzji o wybuchu powstania przez czerwonych
-w nocy z 22 na 23 stycznia oddziały powstańcze stoczyly walke z 24 garnizonami rosyjskimi
-Komitet Centralny Narodowy ogłasza manifest w którym ogłasza się Tymczasowym Rzadem Narodowym
-potyczki powstańcze –ponad1200 starć m.in. 4 lutego 1863 przez oddział pod dowództwem
Jeziorańskiego na koszary rosyjskie
-skoncentrowanie przez dowódców rosyjskich wojsk w kilku garnizonach
-11 marca 1863 ogłoszenie przez białych dyktatora Mariana Langiewicza a 17 marca jego uwiezienie
-lato 1863 odwolanie przez cara Wielkopolskiego
-pażdziernik1863 Traugutt dyktatorem powstania
-marzec 1864 wladze carskie ogłosiły uwłaszczenie chlopów


P.S Jest to typowa ściąga na sprawdzian. Sorry za błędy ort. jeżeli takie są i skróty. Ja drukowałem ją czcionką 6 i wyszło całkiem dobrze. Powodzenia w ściąganiu...mi się udało.