Organizacja państwa w okresie wczesnopiastowskim
Monarchia patrymonialna. Trzech królów, a reszta książęta.
Władca miał do pomocy możnych spośród których wybierano urzędników państwowych. Byli to wojewodowie[pallatyni], którzy zarządzali w imieniu władcy poszczególnymi dzielnicami, oraz kasztelani[ panowie grodowi], którzy zarządzali grodami.
Do dyspozycji mieli drużynę składającą się z 3000 pancernych.
Od Kazimierza Odnowiciela zaczyna się nadawanie ziemi na prawie rycerskim [każdy który dostawał ziemię miał obowiązek odbycia służby wojskowej]
Ludność:
• Wolna [służebni – mieszkali we wsiach służebnych umieszczonych wokół grodu oraz poddani - zobowiązani do dostarczania odpowiednich podatków i posług na rzecz państwa i władcy na mocy tzw. Prawa książęcego]
• Niewolna [mało, głównie jeńcy wojenni]
Władcy przysługiwały REGALE [regalia] ŚREDNIOWIECZNE – uprawnienia gospodarcze przysługujące wyłącznie panującemu, np. wybijanie monety, nakładanie podatków, etc.
Kategorie pośrednie ludności:
• Władycy, smardowie – wolni, stan niższy od rycerstwa.
Organizacja państwa wczesnopiastowskiego to organizacja grodowa. Najważniejsze były grodu stołeczne [Gniezno, później Kraków], ważne były grody – siedziby wojewodów oraz grody graniczne [nad rzekami, broniły przepraw]
Organizacja kościelna ściśle powiązana z organizacją grodową. Kościołowi przysługiwały podatki – dziesięcina.
Obszar państwa Polskiego:
Za Mieszka : Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze, Lubelszczyzna, Pomorze Gdańskie + Grody Czerwieńskie. Mieszko powiększył państwo o Pomorze i Śląsk, ale za panowania utracono Grody Czerwieńskie.
Za Chrobrego – 250 tyś. km, powiększył państwo o Grody Czerwieńskie, Milsko i Łużyce.
Za Mieszka II – tracimy Grody Czerwieńskie, Milsko i Łużyce, a po jego śmierci również Pomorze, Mazowsze i Śląsk.
Kazimierz Odnowiciel – odzyskuje Śląsk i Mazowsze.
Kolejne sukcesy dopiero ma Bolesław Krzywousty, który odzyskał całe Pomorze.
Monety to denary wybijane już za Mieszka I.
Kancelaria książęca powstała za Władysława Hermana [przechowywano tam dokumenty]
Ważną rolę odgrywali doradcy – duchowni, którzy czytali i pisali dokumenty.