Sandry - płaskie i bardzo rozległe stożki napływowe zbudowane z piasków i żwirów, utworzone przez wody roztopowe na przedpolu lodowca podczas jego postoju ( forma akumulacyjna) Ozy- długie na kilkadziesiąt kilometrów i wysokie na kilkadziesiąt metrów piaszczysto-żwirowe wyraźnie warstwowane wały ( forma akumulacyjna :) Kemy- garby i pagórki liczące do kilkudziesięciu metrów wysokości i kilkust metrów długości zbudowane z utworów osadzonych przez wody roztopowe w szczelinach ułożony równolegle do czoła lodowca ( forma akumulacyjna ) Morena denna - płaska powierzchnia zbudowana z gliny morenowej osadzonej na podłożu lądolodu po jego stopnieniu ( forma akumulacyjna ) Jezioro rynnowe - długie i wąskie zagłębienia o stromych brzegach i nierównym dnie zostały utworzone przez wody lodowcowe spływające szczelinami lądolodu pod ciśnieniem hydrostatycznym ( forma erozyjna ) Jezioro wytopiskowe - powstaje w zagłębieniu utworzonym po wytopieniu się bryły ( forma erozyjna) Pradolina - długie lecz niezbyt szerokie doliny które odprowadzają wody z topniejącego lądolodu ( forma erozyjna ) Morena czołowa - ciąg wzgórz lub wał przed czołem lądolodu zbudowany z gliny zwałowej nagromadzonej z materiału wytapiającego się z lądolodu ( forma akumulacyjna) Dolina U-kształtna - jest to dolina w kształcie litery U (forma erozyjna) Cyrki lodowe - przesuwający się lodowiec rzeźbi dno tworząc charakterystyczne zagłębienia (forma erozyjna )
– cyrk (kar) lodowcowy – nieckowate zagłębienie otoczone z trzech stron stromymi zboczami, a z czwartej wygładzonym progiem skalnym. Cyrk powstaje w miejscu dawnego pola firnowego – intensywne wietrzenie mrozowe. Po ustąpieniu lodowca zagłębienie może wypełnić się wodą – jezioro cyrkowe; – rysa lodowcowa – zadrapanie na powierzchni skał w dnie i zboczach dolin, spowodowane żłobieniem podłoża przez materiał skalny wtopiony w lodowiec; – wygład lodowcowy (baraniec, muton) – powierzchnie litej skały wyszlifowane przez przesuwający się lód; – dolina U-kształtna – dolina o płaskim, szerokim dnie i prawie pionowych stokach wyrzeźbiona przez jęzor lodowcowy, zwana inaczej doliną żłobową. Powstała z przekształcenia górskiej doliny rzecznej V-kształtnej w wyniku intensywnego wietrzenia mrozowego; – dolina wisząca (zawieszona) – boczna dolina o dnie położonym na wyższym poziomie niż dno głównej doliny polodowcowej. Podstawową formą akumulacji lodowcowej jest morena – wzniesienie zbudowane z materiału niszczonego podłoża i zboczy gór, wtopionego w lód i przemieszczanego pod jego naciskiem. Wyróżnia się kilka typów moren: – boczna – wał położony wzdłuż bocznych krawędzi jęzora lodowcowego zbudowany z ostrokrawędzistych okruchów pochodzących z niszczenia zboczy górskich; – środkowa – powstaje w wyniku połączenia moren bocznych dwóch łączących się jęzorów lodowcowych; - denna – lekko faliste wzniesienie zbudowane z okruchów skalnych wtopionych w dno lodowca i osadzonych na dnie doliny; – czołowa – wzniesienia powstające u czoła jęzora lodowcowego, bardzo szybko rozmywane przez wody topniejącego jęzora. W rzeźbotwórczej działalności lądolodów zmiany zachodzą w wyniku działania samego lądolodu oraz wód pochodzących z jego topnienia, tzw. fluwioglacjalnych. Najbardziej charakterystycznymi formami ukształtowania powstałymi w wyniku erozyjnej działalności wód lodowcowych są: – rynna – długie i wąskie obniżenie wyrzeźbione w podłożu przez rzeki podlodowcowe płynące pod ciśnieniem; po stopieniu lądolodu tworzą się jeziora rynnowe. – pradolina – bardzo szeroka dolina o płaskim, często zabagnionym dnie, utworzona przez wody roztopowe i wody rzeczne obszarów, które nie były pokryte lodem. Tworzy się na przedpolu lądolodu, równolegle do jego czoła. Działalność akumulacyjna lądolodu i wód polodowcowych doprowadziła do powstania następujących form: – morena denna – zbudowana z tzw. gliny zwałowej (morenowej), czyli mieszaniny iłów, piasków, żwirów i głazów. Tworzy faliste równiny; – morena czołowa – powstaje przed czołem lądolodu w czasie jego dłuższego postoju. Gdy czoło lądolodu przesuwa się do przodu po powstaniu wału morenowego, materiał morenowy jest spychany i piętrzony – powstaje morena spiętrzona; – głazy narzutowe (eratyki) – głaz o średnicy do kilkudziesięciu metrów przetransportowany w lodowcu i osadzony po stopieniu lodu; – drumlin – wydłużone wzgórze dochodzące do 50 m wysokości, zbudowane z gliny lub osadów fluwioglacjalnych z pokrywą gliniastą; – kem – pagórek o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów, zbudowany z piasków i żwirów, który powstał w otwartej szczelinie w czasie zatrzymania Jak dobrze to daj naj ;)
