Przyczyny,przebieg i skutki wypraw krzyżowych

Od połowy XI w. coraz większego znaczenia politycznego i militarnego na terenach Bliskiego Wschodu zaczęli nabierać Turcy Seldżuccy. W 1055 r. zajęli kalifat w Bagdadzie a w 1070 r. zajęli Syrię i Palestynę. Świat Arabski przeżywał upadek. Zanikły kontakty kulturowe i handlowe chrześcijan z Arabami. Utrudnione zostały pielgrzymki do miejsc świętych, ponieważ nowi władcy ziem w Palestynie, fanatyczni wyznawcy islamu niebyli tak tolerancyjni jak Arabowie. Z obawy przed prześladowaniami napływ pielgrzymów gwałtownie się zmniejszył. Prześladowani też byli chrześcijanie zamieszkujący od dawna tereny opanowane przez Seldżuków.
Wieści o tym często wyolbrzymiane przez duchowieństwo docierały do Europy i budziły gniew. Coraz częstsze stawały się wezwania do wyzwolenia Ziemi Świętej.
Na rozpoczęcie wypraw złożyło się kilka przyczyn, w wielu rejonach Europy było przeludnienie i brakowało ziemi pod uprawę, wzrastała liczba ubogiego rycerstwa, któremu tylko wystarczyło zaproponować wielką wyprawę wojenną a spotkałaby się z wielkim aplauzem.
Najbardziej zainteresowane podjęciem wyprawy było papiestwo, ponieważ gdy coraz bardziej był zagrożony Konstantynopol przez Seldżuków cesarz prosił zachód o pomoc zwracał się też do papieża. Papież widział w tym przywrócenie jedności kościoła i wzmocnienie pozycji kościoła w walce z cesarstwem o przewodzenie w świecie chrześcijańskim. W 1095 r. odbył się synod w Clermont we Francji poświęcony był sprawom reformy w kościele i dopiero w końcowej homilii papież Urban II wezwał wszystkich wiernych do wyzwolenia grobu Chrystusa. Obiecał wszystkim uczestnikom krucjaty, że w przypadku ich zgonu odpuszczone zostaną im grzechy. Entuzjazm był tak wielki, że zaraz zostały podjęte przygotowania i zamierzano ruszyć dopiero latem 1096 r. Natomiast chłopi zachęcani przez kaznodziejów gotowi byli pójść już na początku roku. Wiosną tłumy chłopów, biedoty i ubogiego rycerstwa około sto tysięcy ludzi ruszyły na wschód hasłem krzyżowców był okrzyk: "Bóg tak chce"



Pierwsza wyprawa krzyżowa

I wyprawa (1096 - 1099 ) składała się jakby z dwóch części. Pierwsza to wyprawa ludowa pod wodzą Piotra Pustelnika rozgromiona przez Turków .Oddziały rycerskie były gotowe do drogi w 1096 r. Krzyżowcy poruszali się głównie lądem i w końcu dotarli do Konstantynopola. Wyprawą dowodzili wielcy feudałowie, między innymi: Rajmund, hrabia Tuluzy, Gotfryd i Baldwin de Bouillon. Cesarz Bizancjum skłonił krzyżowców do złożenia przysięgi, że zdobyte na Turkach tereny będą mu zwrócone, jednak zobowiązania tego nie dotrzymano. Po przejściu Anatolii wojska chrześcijańskie zdobyły szeroki pas wybrzeża Syrii i Palestyny. Siły wojsk wyczerpywał trudny dla Europejczyków klimat i ciężkie walki z niewiernymi. Dopiero w 1099 r. rycerze stanęli pod Jerozolimom. Było ich już tylko 20 tysięcy. Po miesięcznym oblężeniu miasto zostało zdobyte, a krzyżowcy dokonali rzezi ludności cywilnej. Po zdobyciu Jerozolimy krzyżowcy nie oddali tych ziem Bizancjum, lecz utworzyli tam szereg państw – Królestwo Jerozolimskie, księstwo Antiochii, hrabstwo Odessy . Pierwsi władcy tego królestwa to Gotfryd de Bouillon a potem jego brat Boldłin I. Królestwo Jerozolimskie żyło we wrogim otoczeniu, uzależnione było od europejskiego zaplecza i od dopływu ochotników. Pierwszym sygnałem słabnięcia królestwa Jerozolimskiego był upadek Edessy w 1140 r.

Druga wyprawa krzyżowa

Na pomoc krzyżowcom wyruszyła II wyprawa krzyżowa(1147 - 1149), na jej czele stał król francuski Ludwik VII i cesarz niemiecki Konrad III. Krzyżowcy bezskutecznie próbowali zdobyć Damaszek. Odtąd Turcy bezustannie zagrażają Jerozolimie. Siły Turków uległy wzmocnieniu, gdy sułtanem został Saladyn. Był to władca Egiptu, Syrii i Mezopotamii. W czasie jego panowania Turcy zdobyli Jerozolimę.

Trzecia wyprawa krzyżowa

III krucjata-(1189- 1192), w 1187 roku Turcy zajęli Jerozolimę i większość ziem państwa łacińskiego - podjęcie akcji w celu ratowania zdobyczy na Wschodzie.
W 1189 r. wyruszyła z Europy na Wschód trzecia wyprawa krzyżowa. Była to najliczniejsza z wszystkich zachodnich armii, jaka wyruszyła przeciwko muzułmanom. Na czele krzyżowców podążali cesarz Niemiecki Fryderyk I Barbarossa, król francuski Filip August i król Angielski Ryszard Lwie Serce. Wojska niemieckie utknęły w Azji Mniejszej, a po utonięciu cesarza w jednej z rzek syryjskich, wróciły do Europy.
Siły angielskie i francuskie w 1191 r. zdobyły twierdzę Akkę. Królem odbudowywanego Królestwa Jerozolimskiego ponownie został Gwidon. W toku dalszych działań krzyżowcy zajęli Jaffę i Aszkelon, który został całkowicie zniszczony. Najistotniejszym sukcesem było zawarcie korzystnego pokoju w 1192 r. z sułtanem Saladynem, dającym swobodny dostęp chrześcijanom do miejsc świętych w Jerozolimie, Betlejem i Nazarecie.
Czwarta wyprawa krzyżowa

IV krucjata Najtragiczniejszy przebieg miała IV wyprawa krzyżowa (1202 - 1204 ). Wtedy to krzyżowcy za namową Wenecjan aby zapłacić za usługę przewiezienia okrętami najpierw zdobyli dla Wenecji węgierskie miasto Zadar, a potem Konstantynopol.. Rezultatem IV wyprawy krzyżowej było obalenie cesarstwa bizantyjskiego. Na jego miejsce powstało cesarstwo Łacińskie.


Krucjata dziecięca - 1212 rok. Ruch mistyczny zrodził przeświadczenie wśród najmłodszych, że tylko ich niewinna i czysta wiara pozwoli wyzwolić miejsca święte. W 1212 roku dzieci, nieświadome czekających je trudów, wędrowały do portów śródziemnomorskich. Po drodze bardzo wiele umarło z chorób i wycieńczenia. Dzieci zostały zabrane przez kupców na statki i zamiast przybyć do Ziemi Świętej zostały bezdusznie sprzedane do niewoli muzułmańskiej.
Piąta wyprawa krzyżowa

V wyprawa krzyżowa(1217-1221) Celem wyprawy był Egipt brali w niej udział: król Węgier Andrzej II oraz książę Austrii Leopold . 1217 r. krzyżowcy zdobyli twierdzę Damietta, a później ruszyli na Kair. W 1221 r. zagrożeni wyniszczeniem oddali Damiettę i wycofali się z Egiptu.
Szósta wyprawa krzyżowa

VI wyprawa: bezkrwawa wyprawa cesarza Fryderyka II, dzięki układom z sułtanem Egiptu odzyskał część utraconych ziem Królestwa Jerozolimskiego. Jerozolimę, Betlejem i Nazaret. Koronował się w Jerozolimie na króla jerozolimskiego. Z uwagi na pokojowy charakter i brak błogosławieństwa papieskiego niektórzy historycy nie nazywają tej wyprawy krucjatą.
Siódma wyprawa krzyżowa
VII wyprawa- (1248- 1254). W 1244 roku została utracona Jerozolima. Król Francuski Ludwik IX Święty podjął wyprawę rycerstwa francuskiego. Zaatakował Egipt i szybko opanował Damiettę. Rozpoczął marsz na Kair. W trudnym terenie, nękane przez epidemię, wojska krzyżowców poniosły duże straty. Król z armią dostał się do niewoli. W zamian za wolność krzyżowcy zrezygnowali ze wszystkich zdobyczy w Egipcie.


Ósma wyprawa krzyżowa
VIII wyprawa (1270 r.) Na jej czele stanął król Francji Ludwik IX Święty. Zaatakowała ona Tunis w Afryce Północnej. Epidemia dżumy doprowadziła do śmierci wodza i armia wycofała się do Europy. W 1270 r. upadła także Antiochia.



Skutki wypraw były różnorodne. Należy do nich wzrost znaczenia papiestwa. Papież był formalnie najwyższym zwierzchnikiem Królestwa Jerozolimskiego. Jego istnienie dodawało blasku pontyfikatowi. Ponadto Kościół sprawujący opiekę nad rodzinami i majątkami krzyżowców pozostawionymi w Europie wielce na tym skorzystał. Do instytucji kościelnych należały również potężne zakony rycerskie. Na krucjatach bardzo skorzystały miasta włoskie, które zmonopolizowały komunikację morską z Królestwem Jerozolimskim oraz opanowały tzw. handel lewantyński, czyli z arabskim Wschodem. Temu właśnie miasta włoskie zawdzięczały swoją potęgę. Także rycerstwo europejskie zyskało na wyprawach. Łupy wojenne i prestiż obrońców wiary dodały im splendoru. Miały jednak wyprawy swoje ciemne strony. Była to śmierć wielu tysięcy ludzi oraz pogłębienie wrogości między chrześcijanami a muzułmanami. Nasiliły się również postawy antysemickie. Wielkim dramatem było zniszczenie Cesarstwa Bizantyjskiego przez uczestników IV wyprawy. Efemeryczne Cesarstwo Łacińskie nie utrzymało się. Bizantyjczycy odbudowali co prawda swoje państwo, ale było ono ledwie cieniem dawnej chwały.
Specyficznym efektem wypraw krzyżowych było powstanie zgromadzeń mnichów - rycerzy walczących z muzułmanami. Do najbardziej znanych należały zakony templariuszy, joannitów i Krzyżaków. Powstały one w Ziemi Świętej głównie dla ochrony pielgrzymów i miejsc świętych dla chrześcijaństwa. Należący doń mnisi składali, oprócz trzech ślubów zakonnych (czystości, ubóstwa i posłuszeństwa), ślub czwarty – walki z niewiernymi. Wywodzili się oni głównie ze stanu rycerskiego. Dla wielu z nich była to okazja zrobienia kariery. Zakony podlegały bezpośrednio papieżowi i były niezależne od władz miejscowych, świeckich oraz kościelnych. Po upadku Królestwa Jerozolimskiego przeniosły się do Europy, gdzie odgrywały ważną rolę. Dzięki rozległym dobrom ziemskim pochodzącym z nadań i zyskom z handlu, zakony doszły do wielkich bogactw i znaczenia politycznego, tworząc nawet własne państwa.