Budowle barokowe w Polsce
Budowle barokowe w Polsce :
- kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie
- kaplica Wazów w Katedrze Wawelskiej w Krakowie, w kościele św. Anny
- Fara, dawny kościół jezuitów w Poznaniu
- kaplica królewska w Gdańsku
- kościoły Wizytek, Kościół św. Krzyża w Warszawie, Sakramentek i Kapucynów
- bazylika w Świętej Lipce
- kościół Św. Szczepana w Mnichowie
Kościół św. Piotra i Pawła
Kościół jezuitów, położony przy ulicy Grodzkiej 54 w Krakowie.
Jest to jedna z pierwszych budowli baroku w Polsce, fundowana dla jezuitów przez Zygmunta III. Plan jest prawdopodobnie autorstwa Giovanniego de Rossis, a realizowany był najpierw przez Józefa Brizio (ok. 1595), następnie modyfikowany przez Jana Marię Bernardoniego. Ostateczny kształt kościołowi nadał w latach 1605-1619 Giovanni Trevano i to on jest autorem fasady, kopuły i wystroju wnętrza.
Ogrodzenie z rzeźbami apostołów zostało zaprojektowane przez Kacpra Bażankę, a wykonane przez Dawida Heela. Dziś na miejscu XVIII-wiecznych, bardzo zniszczonych oryginałów, znajdują się współczesne kopie, wykonane przez Kazimierza Jęczmyka.
Kościół ma jednonawowy korpus w typowym dla baroku systemie ścienno-filarowym, z nawami bocznymi pełniącymi jednocześnie funkcję kaplic bocznych, transept z kopułą na skrzyżowaniu oraz prostokątne prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą. Dwukondygnacyjna fasada przypomina rzymski kościół Santa Susana Carla Maderny, ale są w niej też echa fasady głównego kościoła jezuickiego, Il Gesù w Rzymie. W niszach znajdują się posągi świętych jezuickich dłuta D. Heela, a nad portalem głównym godło zakonu jezuitów; w górnej kondygnacji św. Zygmunt i św. Władysław.
Oświetlenie wnętrza zostało podporządkowane teatralizacji mszy św. w baroku: światło miało skupiać się na księdzu odprawiającym mszę świętą, a boczne filary wspierające kopułę stwarzać wrażenie kulis teatralnych. Stiukowa dekoracja, głównie na sklepieniach, jest autorstwa G. B. Falconiego: w apsydzie prezbiterium są to sceny z życia św. św. Piotra i Pawła oraz posągi patronów Polski - św. Wojciecha i św. Stanisława. W nawach bocznych dekoracja staje się bardziej swobodna - pojawiają się tam postacie puttów wplecionych w ornamentalne kompozycje i plafony.
Wśród elementów wyposażenia wnętrza wyróżnia się nagrobek biskupa Andrzeja Trzebnickiego z końca XVII wieku, a także zaprojektowane przez Kacpra Bażankę: ołtarz główny z obrazem Józefa Brodowskiego oraz nagrobki rodzin Branickich i Brzechffów.
W podziemiach kościoła pochowany jest ks. Piotr Skarga.
W kościele znajduje się także wahadło Foucaulta.
Kaplica niepokalanego poczęcia najświetszej Marii Panny, zwana kaplicą Wazów
Powstała w miejscu średniowiecznej kaplicy Prandocińskiej. Powodem wybudowania jej była
śmierć Anny Austriaczki - pierwszej żony Zygmunta III - który pragnął wybudować kaplicę grobową. Zamysłu tego jednak nigdy nie zrealizował i dopiero jego syn Jan Kazimierz sfinalizował po sześciu latach pomysł ojca. Budowę rozpoczęto w 1664 r - kiedy Jan Kazimierz abdykował. Budowę dokończył biskup Andrzej Trzebicki. Ostatecznie kaplicę ukończono w 1676 r. i konsekrowano pod Wezwaniem Niepokalanego Poczęcia N.M.P. W podziemiach szczątki króla Jana Kazimierza. Na wsch. elewacji napis HOC JAGELLONICAE PROPAGNIS ULTIMUS HERES ( ostatni dziedzic domu Jagiellonów).Wnętrze kaplicy barokowe z dekoracją architektoniczną i rzeźbiarską z czarnego i różowego marmuru oraz alabastru, drewna i stiuku. Na ścianach epitafia poświęcone pamięci członków rodziny królewskiej dynastii Wazów: Zygmunta III oraz synów Władysława IV i Jana Kazimierza. Ołtarz w kaplicy z obrazem "Wniebowzięcia Najświętszej Panny".W kopule dekoracja stiukowa z malowanymi scenami z życia Matki Boskiej.
W portalu brązowe, ażurowe drzwi z 1673 r. wykonane przez Michała Weinholda w Gdańsku z przedstawieniami przypominającymi o znikomości życia ludzkiego.
- Fara, dawny kościół jezuitów w Poznaniu
Historia
W 1570 biskup Adam Konarski sprowadził do Poznania jezuitów, oddając im kościół pw. św. Stanisława Biskupa. W 1651 rozpoczęto budowę nowego kościoła, którego plany przysłano przypuszczalnie z Rzymu (tradycyjnie za autora projektu podaje się Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego - rektora Kolegium Jezuickiego w Poznaniu i teoretyka architektury). Początkowymi pracami (do 1652) kierował Tomasz Poncino. Szwedzka okupacja (1655-1660) przerwała prace. Po wznowieniu prac budową kierowali B. N. Wąsowski, Wojciech Przybyłkowicz i Jan Poradowski. W latach 1696-1701, przy budowie nawy głównej i fasady współpracował z nimi Jan Catenazzi. W 1705 kościół został konsekrowany przez bp. Hieronima Wierzbowskiego, pomimo że był jeszcze nieukończony. W latach 1727-1732 Pompeo Ferrari zbudował ołtarz główny i główny portal. Po kasacie zakonu w 1773 i zniszczeniu w 1780 dotychczasowej fary, kościół, na polecenie bp. Ugnacego Raczyńskieg, został przejęty w 1798 przez parafię farną. W drugiej połowie XIX wieku wybito osobne wejścia do naw bocznych, a w latach 1913-1915 przeprowadzono gruntowną renowację pod kierunkiem Mariana Andrzejewskiego, polichromie odnowił Antoni Procajłowicz. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1939 kościół został ograbiony, a wnętrze stało się magazynem. Odbudowany został w latach 1948-1950. Prace renowacyjne rozpoczęte w 1990 mają dobiec końca w 2005
Kaplica Królewska
Barokowa kaplica katolicka na Głównym Mieście w Gdańsku powstała w latach 1678 - 1681 z inicjatywy króla Jana III Sobieskiego. Wybudowana została jako tymczasowa kaplica katolicka dla wiernych w czasie, gdy kościół Mariacki był w rękach protestantów. Architektem kaplicy był Tylman z Gameren, twórcą wystroju wnętrza Andreas Schlter.
Kościół Wizytek w Warszawie, Opieki świętego Józefa
Późnobarokowy kościół, zbudowany w 1728–1761 według projektu Karola Baya, zlokalizowany w dzielnicy Śródmieście.
Kościół św. Krzyża
Znajduje się przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie w dzielnicy Śródmieście. Jest własnością księży misjonarzy (Zgromadzenie Księży Misjonarzy świętego Wincentego Paulo).
Kościół został zbudowany w latach 1679-1696 w stylu barokowym. Przed nim stoi figura Chrystusa z 1889 roku dłuta Piusa Welońskiego z napisem „Sursum Corda“. Projektantem kościoła był nadworny architekt królewski Józef Szymon Bellotti a fundatorami opat Szczuka i prymas Michał Stefan Radziejowski. Wieże, nakryte późnobarokowymi hełmami (1725-1737) są autorstwa Józefa Fontany, fasadę (1756) zaprojektował Jakub Fontana. Fasadę zdobią figury autorstwa Jana Jerzego Plerscha.
W tej świątyni od 1765 król Stanisław August Poniatowski każdego roku w dniu swojego patrona nadawał Order św. Stanisława. Tu 3 maja 1792 odbyło się uroczyste posiedzenie sejmu Rzeczypospolitej, w pierwszą rocznicę uchwalenia konstytucji 3 maja. W filarach świątyni wmurowane są urny z sercami Fryderyka Chopina (1882) i Władysława Reymonta. W czasie II wojny światowej został zniszczony i odbudowany w latach 1945-1953. Epitafia Prusa, Kraszewskiego, Słowackiego i Sikorskiego znajdują się w kościele.
Święta Lipka
Wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Znajduje się tutaj jedno z najbardziej znanych w Polsce sanktuariów maryjnych. Świętolipska bazylika pw. Nawiedzenia NM Panny wraz z obejściem krużgankowym i klasztorem jest jednym z najważniejszych zabytków baroku w północnej Polsce.