Tematy maturalne z języka polskiego - matura ustna

1. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska na wybranych przykładach.
2. Historia jako temat i jako pretekst w polskiej epice XIX i XX wieku. Przeanalizuj wybrane utwory.
3. Od Juliusza Vernera do Stanisława Lema – analizując wybrane utwory, przedstaw ewolucję powieści science fiction.
4. Polemiki, spory, prowokacje – starcie pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych tekstów teoretycznoliterackich i utworów literatury polskiej.
5. Motyw wędrówki w literaturze. Omów różne jego wersje w wybieranych utworach.
6. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach.
7. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby kreowania i funkcje w wybranych utworach.
8. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze – omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach różnych epok literackich.
9. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj cele publicystyki oświeceniowej i współczesnej. Porównaj wykorzystane w nich środki wyrazu.
10. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych autorów.
11. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok.
12. Różne kreacje narratora i ukształtowanie narracji w epice – analiza wybranych utworów.
13. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów na przykładach wybranych utworów.
14. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce scharakteryzuj różne odmiany awangardowego dramatu XX w.
15. Obraz rodziny utrwalony w literaturze różnych epok. Przeanalizuj wybrane utwory.
16. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Przedstaw sposoby dążenia do celu, analizując wybrane utwory z różnych epok.
17. Pokora i bunt jako dominujące postawy wobec świata i Boga. Omów na przykładzie wybranych bohaterów literackich z różnych epok.
18. Omów różne sposoby (mówienia o świecie) postrzeganie rzeczywistości przez literaturę na przykładach konkretnych utworów.
19. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Omów na wybranych przykładach z różnych epok literackich.
20. Małżeńskie dramaty w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj problem na wybranych przykładach z różnych epok literackich.
21. Parabola jako sposób prezentacji świata w literaturze XX wieku. Omów na wybranych przykładach literatury powszechnej polskiej.
22. Dydaktyczna funkcja literatury. Omów na przykładach wybranych utworów pochodzących z różnych epok literackich.
23. Dzieło literackie dokumentem swego czasu. Rozwiń zagadnienie na przykładach pochodzących z różnych epok literackich.
24. Filozoficzne konteksty literatury. Omów problem na wybranych przykładach z różnych epok.
25. Motyw polskiego emigranta, zesłańca w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
26. Literackie dialogi z Bogiem. Przedstaw i omów problem na wybranych tekstach z różnych epok.
27. Motyw winy i kary, jego funkcje w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
28. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Omów na przykładzie utworów literackich od starożytności do współczesności.
29. Literackie apele, przesłanie, testamenty. Przedstaw i omów sposoby dialogu pisarza z czytelnikiem na wybranych tekstach z różnych epok.
30. Bohater literacki wobec rzeczywistości, w jakiej przyszło mu żyć. Omów temat na przykładzie wybranych utworów z różnych epok.
31. Utopia i antyutopia – dwa sposoby przedstawienia świata w literaturze. Omów na wybranych utworach.
32. Motyw władzy i różne portrety władców. Omów na podstawie wybranych przykładów od starożytności do współczesności.
33. Bohater romantyczny i jego kontynuacje w późniejszych epokach. Scharakteryzuj bohatera romantycznego i omów sposoby nawiązań literackich na wybranych przykładach.

Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki
1. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne).
2. Malarstwo, rzeźba i architektura jako inspiracje dla literatury. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory.
3. Dialog z tradycją literacką w obrazach i rzeźbach. Analiza wybranych dzieł.
4. Kostium historyczny i jego funkcja w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów sposoby i cele jego wykorzystania w wybranych dziełach.
5. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przeanalizuj wybrane dzieła.
6. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Analiza porównawcza wybranych dzieł literackich i innych (np. malarskich, filmowych).
7. Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i malarstwie. Analiza wybranych dzieł.
8. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i malarstwie (analiza porównawcza dzieł).
9. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie). Analiza porównawcza dzieł.
10. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie – omów jego najciekawsze Twoim zdaniem wykorzystania w wybranych tekstach kultury. Scharakteryzuj kryteria oceny, którymi posłużyłeś się przy wyborze.
11. Metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym. Omów, analizując wybrane dzieła.
12. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Analiza wybranych dzieł.
13. Problemy filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem, oceń adaptację.
14. Parabola jako rodzaj stylizacji. Omów na wybranych utworach literackich, filmowych, teatralnych.
15. Dwory i dworki szlacheckie w literaturze. Omów temat analizując celowo dobrane dzieła.
16. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Omów zagadnienie analizując celowo dobrane utwory literackie i filmowe.
17. Przedstaw i oceń współczesne interpretacje sceniczne i filmowe dramatu elżbietańskiego.
18. Dokumentaryzm jako sposób prezentacji świata w literaturze i filmie współczesnym. Omów tę koncepcję artystyczną.

Język
1. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich. Omów na zebranym materiale z wybranych dzieł literackich.
2. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zgromadzony materiał, scharakteryzuj funkcję skrzydlatych słów w tekstach mówionych i pisanych.
3. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Omów cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
4. Specyfikacja języka bohaterów literatury science – fiction. Omów na przykładach wybranych utworów.
5. Język mówiony jako tworzywo literatury (np. w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka). Analiza celowo dobranych utworów.
6. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
7. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Analiza wybranych przykładów (np. listów A. Mickiewicza,J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, Chopina) i innych przykładów.
8. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów literackich.
9. Język twoich rówieśników – scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego.
10. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Analiza zgromadzonego materiału językowego.
11. Ekspresja i impresja – analizując celowo zgromadzony materiał językowy, określ właściwości i wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
12. Sztuka przekazywania a manipulacja językowa – porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
13. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
14. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś.
15. Analizuj zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
16. Błędy językowe w prasie lokalnej. Zanalizuj problem na zebranym materiale.
17. Funkcję neologizmów w poezji. Omów na dowolnie wybranych przykładach z twórczości polskich poetów różnych epok.
18. Dokonaj analizy językowej nazw miejscowości twojego regionu na zebranym materiale.
19. Funkcja stylizacji biblijnych w utworach literackich z różnych epok. Omów zagadnienia na wybranych przykładach.
20. Funkcje środków stylistycznych w poezji. Scharakteryzuj zjawisko na wybranych przykładach z dwóch epok.