Warszawski Okręg Przemysłowy
Warszawski Okręg Przemysłowy
Ośrodki: Warszawa, Ursus, Piaseczno, Pruszków, Żyrardów, Skierniewice, Konstancic - Jeziorna
Charakterystyczne cechy:
- typowo miejska geneza okręgu przemysłowego
- brak surowców mineralnych
- istnienie kwalifikowanej kadry
- najszybszy rozwój w okresie międzywojennym
- najważniejsza gałąź to przemysł elektromaszynowy
Okręg Warszawski - zaplecze naukowo-techniczne i chłonny rynek zbytu -> przem. elektromaszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny i precyzyjny. Huta stali szlachetnej, przem. odzieżowy, perfumeryjno-kosmetyczny, poligraficzny i farmaceutyczny, przem. spożywczy. Liczni inwestorzy krajowi i zagraniczni, zanieczyszczenie środowiska i deficyt wody.
OKRĘG WARSZAWSKI
Drugą pod względem wielkości jednostką koncentracji przestrzennej przemysłu w Polsce jest okręg warszawski. Obejmuje on niemal całe woj. mazowieckie, w którym zatrudnienie w przemyśle w 1990 r. wynosiło 324 tys. osób, a także część terenów innych województw. Ustępuje mu jedynie Górnośląski Okręg Przemysłowy. W skład Okręgu Warszawskiego wchodzi 35 miast, które zamieszkuje 2.3 mln osób.
Początki tego okręgu sięgają XIX wieku, kiedy czynnikiem przyciągającym przemysł była koncentracja ludności. Warszawa w drugiej połowie tego wieku była największym miastem na ziemiach polskich. W wyniku II wojny światowej przemysł całkowicie podupadł, aby w latach 50-tych i 60-tych dynamicznie się rozwinąć. Czynnikiem, który ograniczał rozwój był niedobór mieszkań, a więc i siły roboczej.
Okręg Warszawski różni się od GOP-u ponieważ wyspecjalizowany jest w gałęziach typowych dla obszarów wielkomiejskich. Nie rozwinął się ze względu na wydobywane surowce, gdyż ich tam nie ma. Szczególnie dużą rolę odgrywa w nim przemysł elektromaszynowy, na który w latach osiemdziesiątych przypadało ok. 50% zatrudnionych. Skupia się on przede wszystkim w Warszawie, ale liczącymi się jego ośrodkami są także Piaseczno, Pruszków, Błonie, Ożarów i Mińsk Mazowiecki.
Charakterystyczną cechą omawianego przemysłu w okręgu warszawskim jest znacznie większy niż w pozostałych okręgach udział przemysłu elektrotechnicznego i elektronicznego oraz precyzyjnego w całokształcie produkcji. Pod względem stopnia ich koncentracji nie dorównuje mu żadna aglomeracja przemysłowa kraju. Zakłady tych przemysłów dostarczają m.in. półprzewodników, telewizorów, radioodbiorników, sprzętu optycznego i fotooptycznego, medycznego, przyrządów pomiarowych, akumulatorów. Większość tych wyrobów jest wytwarzana w dużych zakładach. Wiele tych wyrobów cechuje jednak niska jakość lub zbyt wysokie ceny, co czyni je mało konkurencyjnymi w stosunku do importowanych.
Poprawę sytuacji w tym zakresie można osiągnąć w znacznej mierze w drodze częściowej tylko modernizacji parku maszynowego i urządzeń produkcyjnych. Często także bez dużych nakładów inwestycyjnych możliwe jest wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów. Istotnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi przemysłu elektronicznego i precyzyjnego w okręgu warszawskim jest znaczna koncentracja kadr o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Stały ich dopływ zapewnia Politechnika Warszawska, a także liczne szkoły średnie. Zaowocowało to powstawaniem w Warszawie i na jej obrzeżu niewielkich zakładów podejmujących produkcję nowych rodzajów wyrobów, w tym o relatywnie wysokim standardzie.
Okręg warszawski charakteryzował się do niedawna także największą w kraju koncentracją przemysłu środków transportu. Znajdują się tu bowiem: Fabryka Samochodów Osobowych i Zakłady Mechaniczne "Ursus" w Warszawie, zakłady naprawcze taboru kolejowego w Pruszkowie i Mińsku Mazowieckim oraz liczne zakłady dostarczające części i zespoły dla przemysłu motoryzacyjnego oraz lotniczego. Większość przeżywa obecnie głęboki kryzys.
Duże znaczenie ma również przemysł maszynowy i metalowy, w tym produkcja obrabiarek, łożysk tocznych, pomp, a uprzednio także maszyn i urządzeń dla budownictwa.
Rozwinięte w okręgu dziedziny przemysłu elektromaszynowego odznaczają się dużym udziałem kadr kwalifikowanych w całokształcie zatrudnienia, silnie rozwiniętą kooperacją. Należą one zarazem do energo- i surowcooszczydnych. Zaplecze surowcowe stanowią dla nich w pewnej mierze huta stali szlachetnych oraz walcownia metali nieżelaznych w Warszawie.