Gaz ziemny
GAZ ZIEMNY jest pochodzenia organicznego bądź nieorganicznego. Rozróżnia się gaz ziemny wulkaniczny, pochodzenia nieorganicznego (przeważnie niepalny), g.z. błotny będący produktem biologicznego rozkładu (składający się przede wszystkim z metanu), oraz g.z.właściwy. Gaz ten zbiera się w skorupie ziemskiej w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Bardzo często występuje
razem z ropą naftową. Gaz ziemny jest paliwem znacznie droższym od węgla, ale równocześnie o wiele czystszym ekologicznie. Budowa elektrowni gazowych trwa krócej i wymaga mniejszych nakładów niż elektrowni węglowych.
Mimo, że nie wszystkie szczegóły dotyczące powstawania złóż gazu są wyjaśnione, można z całą pewnością stwierdzić, że powstał — podobnie jak ropa naftowa — w wyniku przemian szczątków organizmów żywych w węglowodory. Złoża gazu ziemnego można podzielić na udokumentowane, których wskaźnik wystarczalności ocenia się na około 50 lat oraz wstępnie ocenione, które (według dzisiejszej wiedzy) ocenia się na około 150 lat. Dane te pozwalają z optymizmem patrzeć na przyszłość gazu ziemnego jako paliwa energetycznego. Roczne wydobycie tylko gazu polskiego to ok. 4 mld m3 rocznie.
Występowanie
Występuje gł. w porowatych piaskach, piaskowcach, wapieniach i dolomitach, niekiedy także w szczelinach skał magmowych.
Ropa naftowa i gaz ziemny występują w postaci podziemnych zbiorników (złóż).
Największe złoża gazu ziemnego występują w Rosji i USA, a także pod dnem Morza Północnego. Znaczne ilości gazu występują także pod dnem morskim u wybrzeży Ameryki Północnej (wschodnie wybrzeże), Brazylii, Indii (O. Indyjski) i Australii. W Polsce gaz ten występuje koło Jasła, Lubaczowa, Gorlic, Cieszyna i Sanoka.
Obfite złoża ropy naftowej i gazu ziemnego występują także na Antarktydzie, jednak nie podlegają one eksploatacji w myśl konwencji z 1959 r., zabraniającej wykorzystania Antarktydy do celów innych niż naukowe.
Zastosowanie
Gaz ziemny służy przede wszystkim jako surowiec energetyczny (jest tańszy od węgla kamiennego i ropy naftowej), oraz w małej skali jako surowiec w przemyśle chemicznym. Jest używany w produkcji sadzy, gazu syntezowego oraz jest stosowany jako paliwo. Ma zastosowanie do celów opałowych, głównie w kuchenkach gazowych oraz jako ważny surowiec w przemyśle chemicznym.
Wykorzystuje się go do produkcji paliw, zarówno do użytku osób prywatnych jak i na skalę przemysłową. Jest niezbędnym składnikiem do produkcji detergentów, włókien sztucznych, farb, plastiku oraz gumy syntetycznej.
Na obszarach ubogich w złoża gazu człowiek sam nauczył się go otrzymywać.
W wyniku procesu odgazowywania węgla kamiennego w koksowniach powstaje własnie gaz ziemny oraz koks.
Gaz ziemny jest “najbardziej komfortowym” paliwem dla wszelkich stacjonarnych urządzeń energetycznych takich jak np.: kotły (szczególnie małej mocy, ale i te duże, energetyczne), turbiny, suszarnie, przemysłowe piece grzewcze, kuchnie domowe. W niektórych względy technologiczne lub techniczne sprawiają, że innego paliwa niż gazowe po prostu nie da się zastosować. Tak jest np. przy produkcji żarówek lub w przypadku turbin gazowych.
Skład
Zależnie od pochodzenia gaz ziemny stanowi mieszaninę homologów (od metanu do pentanu), związków siarki, CO2, O2, H2, N2, He. W zależności od składu rozróżnia się 2 gazy:
- suchy, zawierający łącznie 95% metanu i etanu
- mokry, w którym obok metanu i etanu występują także cięższe węglowodory tego szeregu w ilościach dochodzących do 30%;
Gaz ziemny towarzyszący ropie naftowej jest gazem mokrym.
Oprócz węglowodorów gaz ziemny może zawierać także azot, dwutlenek węgla i siarkowodór(niekiedy do 30% N3,do 40% CO2 i do 50% H2S) oraz niewielkie ilości helu(najbogatsze, wydobywane w USA gazy zawierają do 1,35% He).