Główne kierunki hodowli na świecie

Chów - pojęcie dot. wszelkiej działalności człowiek zw. z utrzymaniem zwierząt gospodarskich.
Hodowla - pojęcie dot. zabiegów zmierzających do otrzymania bardziej przydatnych gospodarczo gatunków zwierząt (np. przez selekcję, krzyżowanie itp.). hodowla dostarcza: mięsa, mleka, skór, wełny, futer, pierza itp.
Chów zwierząt dostarcza 50-90% całego dochodu rolnictwa krajów wysoko rozwiniętych, w pozostałych krajach od 10-40%. Chów zwierząt odbywa się w formach: pasterskiej, pastwiskowo-oborowej, przemysłowej (w krajach o rolnictwie towarowym). Na rozmieszczenie gatunków chowanych zwierząt znaczący wpływ mają warunki środowiska naturalnego. Najbardziej sprzyjające warunki chowu bydła i owiec występują na stepach. Decyduje o tym obfitość oraz skład gatunkowy roślin. Na obszarach półsuchych, porośniętych wysokimi, łykowatymi gatunkami traw hoduje się kozy i wielbłądy. Na obszarach suchych, stanowiących ubogie siedlisko roślinności trawiastej i krzaczastej, może egzystować niewiele gatunków zwierząt przystosowanych do sezonowego dostępu do paszy i wody oraz znoszących wysokie temp. powietrza. Należą do nich gromadzące zapasy tłuszczu i wody w garbie wielbłądy oraz niektóre gatunki owiec. W tropikalnych terenach równikowych o dużej wilgotności powietrza, wysokich temp. i występujących plagach szkodników, różnorodność hodowanych zwierząt jest niewielka. Najlepiej przystosował się do tych gatunków bawół i bydło zebu. W wielu regionach strefy międzyzwrotnikowej Afryki chów bydła uniemożliwia mucha tse-tse. Wśród czynników warunkujących rozmieszczenie gatunków hodowanych zwierząt ważną rolę odgrywają ograniczenie społeczno-kulturowe, w tym religie. Szczególne znaczenie mają one w społeczeństwach tradycyjnych, w których odnoszą się m.in. do spożywania mięsa.

Bydło - ma największe znaczenie spośród wszystkich zwierząt gospodarskich. Bydło hodowane w strefie umiarkowanej pochodzi od wymarłego w 1627r. tura europejskiego. Bydło zebu hodowane w strefie międzyzwrotnikowej pochodzi od tura indyjskiego. Początkowo bydło hodowane było ze względu na mięso i skóry, później ze wzg. na siłę pociągową i nawóz, a jeszcze później - mleko, i wreszcie znów na mięso. W XIXw. nastąpiła specjalizacja w chowie bydła: hoduje się bydło mleczne oraz mięsne. Liczba sztuk bydła na świecie ciągle rośnie i wynosi obecnie ok. 1400 mld. W ostatnich latach w Wlk. Brytanii zaczęła rozpowszechniać się choroba bydła Creutzfeldta-Jakoba, czyli tzw. choroba wściekłych krów, która przyczyniła się do znacznego zmniejszenia liczby sztuk bydła w tym kraju i nie tylko. W rozmieszczenie chowu bydła na świecie można wyróżnić 4 duże obszary: Azja Południowo-Wschodnia, Europa, Stanu Zjednoczone, południowo-wschodnia Brazylia. Wysokie pogłowie bydła w Azji Południowo-Wschodniej uwarunkowane jest kulturowo („święte krowy” w hinduizmie) oraz wynika ze sposobu sporządzania danych statystycznych (wszystkie rodzaje). Wydajność bydła w tym regionie jest niska - produktu hodowli nie odgrywają ważniejszej roli w wyżywieniu ludności. Największa gęstość pogłowia występuje w Europie, gdzie celem chowu jest mleko lub mięso. Duża koncentracja bydła w Europie związana jest z dobrymi warunkami przyrodniczymi, zapewniającymi długi okres wegetacji, wysoką produktywność pastwisk oraz intensywnością i towarowością rolnictwa oraz oczywiście chłonny rynek zbytu. W Stanach Zjednoczonych hodowla koncentruje się na 2 dużych obszarach. Region północno-wschodni ciągnącym się od wybrzeży Atlantyku przez okolice Wielkich Jezior po Środkowy Zachód (Pas Mleczny - Dairy Belt) oraz Corn Belt - obejmujący Zachód i Południe - kierunek mięsny. w systemie pastwiskowym. Brazylia (południowo-wschodnia) aktualnie zajmuje drugie miejsce na świecie pod względem liczebności bydła. Duże pogłowie bydła na 100ha występuje również w małych lub średnich krajach wysoko rozwiniętych (Holandia, Belgia, Szwajcaria, Japonia). Rozwój hodowli bydła przyczynia się do wzrostu roli produktów mlecznych w wyżywieniu ludności. Głównymi obszarami produkcji mleka na świecie są Europa i Ameryka Północna, a także Nowa Zelandia i Australia.

Trzoda chlewna - dostarcza przede wszystkim mięsa i tłuszczu. Wieprzowina zajmuje drugie miejsce po wołowinie w światowej produkcji mięsa. Na św3iecie hoduje się rasę mięsną, słoninową i mięsno-słoninową. Świnie to najbardziej wydajne zwierzęta, jeśli chodzi o przerób paszy na mięso. Chów świń pośrednio związany jest z uprawą roślin, gdyż spożywane one są przez trzodę w postaci przetworzonej (z ziarna zbóż, a także z ziemniaków i innych roślin okopowych przygotowuje się pasze treściowe). Chów świń może być prowadzony w większości obszarów świata, najczęściej jest to klimat umiarkowany (produkcja pasz, rynek zbytu). Rozmieszczenie chowu świń ograniczają zwyczaje i wierzenia religijne. Największe pogłowie świń występuje w Chinach (zwierzę domowe - samozaopatrzenie gospodarstwa). Główni eksporterzy: Holandia, USA, Dania, Argentyna, Kanada. Importerzy: Wlk. Brytania, Niemcy, Włochy.

Owce - hoduje je się na wełnę i skóry, a np. w krajach islamskich - dla mięsa, rzadziej dla mleka. Chów odbywa się głównie na obszarach półpustynnych, suchych stepów i hal górskich. Owce hodowane na mięso wymagają bardziej wilgotnych pastwisk. W ostatnim czasie pogłowie owiec zmniejsza się w wyniku wykorzystania części naturalnych pastwisk na bardziej dochodowy wypas bydła. Największe pogłowie owiec mają Chiny, Nowa Zelandia, Rosja, Urugwaj i Wlk. Brytania.

Kozy - razem z wielbłądami ma najmniejsze wymagania pokarmowe. Dostarcza mięsa i mleka niezwykle cenionego przez dietetyków. Rasy angorska i kaszmirska dostarczają ponadto bardzo cennej wełny. Koza wywodzi się z Azji i tam właśnie koncentruje się jej hodowla. Największe pogłowie mają Indie, Chiny, Pakistan, Iran i kraje afrykańskie - Nigeria, Etiopia.

Drób - najszybciej rozwijający się dział hodowli, dostarcza niskokaloryczne mięso o dużych wartościach smakowych, pierza, puchu i jaj. Wyróżnia się dwa zasadnicze kierunki hodowli - mięsny (brojlery) i jajczarski. W krajach wysokorozwiniętych chów drobiu to niemal osobna gałąź przemysłu. Nadprodukcja na wielkich farmach często prowadzi do problemów ze zbytem i zaniżaniem cen, poza tym na takich fermach nierzadko panują niehumanitarne warunki np. przemysłowego tuczu gęsi. Największym producentem mięsa drobiowego na świecie jest USA (kierunek mięsny), a także Chiny, Brazylia, Francja i Japonia. Ponad 36% produkcji jaj kurzych przypada na Chiny (kierunek jajczarski). W ostatnim czasie w krajach azjatyckich występuje epidemia choroby drobiu - tzn. ptasia grypa, które dziesiątkuje farmy.

Zwierzęta pociągowe, wierzchowe i juczne - Pogłowie koni systematycznie maleje, mimo że od wieków były one niezwykle adaptacyjne, silne i wytrzymałe - spada spożycie koniny, a jako siłę pociągową wypierają je maszyny. Zyskuje jednak na popularności jako zwierze wierzchowe - w celach rekreacyjnych. Największe pogłowie koni jest w Chinach, Brazylii, Meksyku i USA. W rejonach górskich rozpowszechniona jest hodowla osłów i mułów. Na obszarach pustynnych Azji i Afryki hoduje się wielbłądy (również jako dostarczyciele mięsa, mleka czy wełny). W klimacie wilgotnym i gorący - bawół (Azja południowo-wschodnia) - praca na polach ryżowych. W krajach andyjskich - lamy (guako, alpaka, wigoń) - mięso, mleko, wełna. Himalaje i Tybet - jak, Strefa polarna Eurazji - renifer. W Indiach i na Sri Lance - słoń.