Rozłam Chrześcijaństwa na część rzymskokatolicką i prawosławną

Chrześcijanie, czyli zwolennicy nauk Chrystusa. Jest to największa religia na świecie pod względem liczby wyznawców, szacunkowo oblicza się, że chrześcijaństwo ?
we wszystkich jego nurtach i odmianach - wyznaje około 30% ludności świata
(1,8 miliardów). W tym: około 970 milionów to katolicy, 300-450 milionów ? protestanci, 150 milionów - prawosławni, 60 milionów ? anglikanie i 30 milionów wyznawców starożytnych Kościołów wschodnich - niechalcedońskich.
Chrześcijaństwo narodziło się na początku naszej ery na Bliskim Wschodzie.
W pierwszych latach swojego istnienia związane było ze wschodnią prowincją Cesarstwa Rzymskiego ? Judeą, zwaną też w kolejnych stuleciach Palestyną. Szybko jednak religia ta wyszła poza granice Judei oraz jej mieszkańców ? Żydów.
Podstawową doktryna chrześcijaństwa, która wyróżnia jej wyznawców od innych religii oraz grup parachrześcijańskich jest przekonanie, że Jezus z Nazaretu jest prawdziwym Synem Boga, prawdziwym Bogiem i człowiekiem, który narodził się z ziemskiej kobiety, aby swoją męczeńską śmiercią na krzyżu ofiarować wszystkim, którzy w Niego wierzą, zbawienie. Chrześcijaństwo jest religią zakładającą wiarę w jedynego Boga, który jest Stwórcą świata. Chrześcijanie wierzą w jeden Kościół powszechny ustanowiony przez Jezusa, jako wspólnotę ludzi wierzących i dążących do zbawienia. Pierwotnym symbolem Chrześcijaństwa była ryba, zaś w III w. stał się nim krzyż. Nawiązano w ten sposób do dwóch pierwszych liter greckich słowa Christos (chi i ro), a następnie również do ukrzyżowania Jezusa Chrystusa.


W pierwszym stuleciu istnienia chrześcijaństwa spisano jej święte księgi, które otrzymały nazwę Nowy Testamentu, stanowiące razem z księgami Starego Testamentu (święte księgi Żydów) Biblię lub Pismo Święte. Mniej więcej w tym samym czasie zaczęły się również kształtować struktury organizacyjne chrześcijaństwa, które określono jednym terminem - Kościół (gr. Ecclesia). Kształtowały się też struktury władzy, które na samym początku nosiły bardzo wyraźny charakter służebny. Od samego początku znane były trzy struktury władzy (usługiwania) w Kościele: biskup, prezbiter, diakon.
W II-III w. powstały patriarchaty w Rzymie, Aleksandrii i Antiochii, nieco później
w Konstantynopolu (381r.) i Jerozolimie (451r.), a także - poza granicami cesarstwa - katolikaty: w Persji i Armenii (IV w.) oraz w Gruzji (V w.). Miejsce szczególne zajmował biskup Rzymu jako następca św. Piotra, który zginął w tym mieście śmiercią męczeńską. W początkowym okresie, zwłaszcza za panowania Nerona, Domicjana, Trajana, Marka Aureliusza, Decjusza i Dioklecjana, chrześcijanie byli obiektem prześladowań. Dopiero edykt mediolański, wyd. w 313 roku przez Konstantyna Wielkiego i Licyniusza, położył temu kres.
W 380 roku cesarz Teodozjusz I Wielki uznał chrześcijaństwo za religię panującą, co przyczyniło się do jej rozwoju i ekspansji na całe terytorium cesarstwa. Już wcześniej, od II-III w. zaczęła kształtować się teologia i filozofia chrześcijańska, której wyrazem były pisma Ojców Apostolskich, apologetyka, następnie cała patrystyka (Ojcowie Kościoła i inni pisarze chrześcijańscy). W VIII-IX w. miał miejsce poważny kryzys ideowy spowodowany obrazoburstwem, ruchem religijnym skierowanym przeciwko sztuce przedstawiającej, głównie Jezusa Chrystusa i świętych.
Postępująca od VII w. ekspansja muzułmanów spowodowała islamizację obszarów dotąd chrześcijańskich na Wschodzie, w Afryce Północnej i Hiszpanii. Procesowi chrystianizacji podlegały z kolei coraz rozleglejsze obszary Europy - po Słowiańszczyznę
i Skandynawię w IX-XI w. W wyniku tzw. schizmy wschodniej w 1054 chrześcijaństwo podzieliło się ostatecznie na wschodnie (prawosławie) i zachodnie (katolicyzm, Kościół katolicki).
Za podłoże rozłamu między Kościołami Wschodu i Zachodu uważane są kulturowe różnice między wschodnią a zachodnią częścią ówczesnego świata chrześcijańskiego. Wschodnia, używająca greki i kultywująca kulturę grecką, ulegała wpływom orientalnym. Zachodnia, łacińsko-germańska, kształtowała się we względnej niezależności od innych kultur. Różnice kulturowe wyrażały się w odmiennym podejściu do treści Ewangelii, a to zaowocowało odmiennym jej rozumieniem w obu tradycjach kulturowych. Stąd był tylko krok do rozbieżności teologicznych, dających podstawę do wzajemnych oskarżeń o herezję. Tymczasem różnice w nauce Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej są niewielkie,
a w żadnym razie nie stanowią podstawy do zerwania interkomunii (uczestniczenie w jednej Eucharystii). Dlatego też rozłam między Kościołem Zachodu a Kościołem Wschodu nie jest herezją, lecz schizmą, czyli polega na zerwaniu jedności kościelnej, a nie na błędnej nauce. Najpoważniejsza z rozbieżności teologicznych pojawiła się dopiero pod koniec XIX wieku, wraz z przyjęciem przez Kościół katolicki dogmatu o nieomylności papieża (bezbłędność
w sprawach wiary i obyczajów a nie w sprawach codziennych). Ponieważ dla prawosławnych najwyższą władzą w sprawach wiary jest nie papież, lecz sobór powszechny(spotkanie biskupów całego Kościoła w celu ustanowienia praw kościelnych i uregulowania spraw doktryny wiary i moralności), dogmat ten jest dla nich nie do przyjęcia. Inne warte odnotowania rozbieżności dotyczą kwestii istnienia czyśćca i pochodzenia Ducha Świętego. Pozostałe to szczegóły liturgiczne. Kolejną z przyczyn rozłamu była również odmienność koncepcji Kościoła jako instytucji. Kościół Zachodu od początku swego istnienia stanowił strukturę scentralizowaną, hierarchiczną i niezawisłą od władzy. Natomiast eklezjologowie prawosławni uważają Kościół powszechny za związek Kościołów lokalnych, w którym duchowe pierwszeństwo przysługuje patriarchom, a wśród nich tylko honorowe - papieżowi jako patriarsze Rzymu, natomiast naczelną i jedyną władzą duchowną jest sobór powszechny. Dopuszczalna jest również podległość organizacji Kościelnej władzom świeckim (cesarzom bizantyjskim, carom Rosji). Jasne, więc stają się pozycje, z których strony sporu wzajemnie się krytykują - prawosławie odmawia papieżowi władzy nad całym Kościołem, natomiast katolicyzm odrzuca bizantyjski cezaropapizm.
Na gotowość Wschodu do zerwania z Zachodem wpłynęła również rywalizacja papieży z patriarchami Konstantynopola, datująca się od czasów, gdy chrześcijańskie Bizancjum stało się stolicą wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego. Biskupi nowej stolicy dążyli do osiągnięcia formalnej pozycji równej biskupom Rzymu, a potem, gdy papiestwo przeżywało kryzys po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego - do faktycznego
i formalnego pierwszeństwa w Kościele powszechnym. Na soborze konstantynopolitańskim I w 381 roku Konstantynopol został podniesiony z rangi biskupstwa do siedziby patriarchatu (czego papieże nie uznawali aż do 1215 r.). Papieże sprzeciwiali się również używaniu przybranego przez patriarchów Konstantynopola w 498 roku tytułu patriarchy ekumenicznego (czyli powszechnego), sugerującego przywództwo w świecie chrześcijańskim. Za czasów Imperium Osmańskiego patriarchowie Konstantynopola zdobyli sobie dominującą pozycję
w Cerkwi prawosławnej w wyniku tego, że Wysoka Porta uznawała ich za przywódców ?nacji prawosławnej? na swoim terenie, z czym wiązała się władza cywilna i dochody
z podatków. Konsekwentnie, po likwidacji tego systemu, wyzwoleniu się większości prawosławnych spod władzy tureckiej w XIX i XX wieku i po restauracji patriarchatu moskiewskiego w 1917 r., pozycja patriarchatu konstantynopolitańskiego uległa znacznemu osłabieniu. Jest to istotne o tyle, że spór katolicyzmu z prawosławiem był właściwie sporem Rzymu z Konstantynopolem, a nie z całym Kościołem Wschodu. Echem tego sporu były konflikty między Rzymem a Konstantynopolem o prawo do chrystianizacji Europy poza granicami imperium rzymskiego, przede wszystkim krajów słowiańskich.
Doktryna prawosławia opiera się na dekretach siedmiu pierwszych soborów powszechnych i przekazach ojców Kościoła. Nie uznaje ustanowionego po tzw. ?schizmie wielkiej? w Kościele zachodnim prymatu jurysdykcyjnego biskupa Rzymu, opierając się na tradycji Kościoła starożytnego, czyli pochodzenia Ducha Świętego a także Syna od jedynego źródła: Boga Ojca. Odrzuca też ideę odpustu, czyśćca, dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny, dogmat o Wniebowzięciu Matki Boskiej, nauczanie o grzechu pierworodnym Augustyna z Hippony oraz celibat niższego duchowieństwa (diakonów
i prezbiterów).
Ważnym w Kościele prawosławnym jest fakt znaczącej odmienności eklezjalno-liturgicznej, konkretnie w pojmowaniu Kościoła jako wspólnoty soborowej, co wyklucza prymat papieża (jakiegokolwiek biskupa), a co za tym idzie uznanie jego nieomylności
w sprawach wiary i moralności. Istnieją również różnice w pojmowaniu życia duchowego
i sakramentalnego. Kościół prawosławny uważa się za jedynego "depozytariusza wiary" oraz za jedyny ściśle trzymający się Tradycji Ojców Kościoła katolickiego, powołanego przez Jezusa Chrystusa.
Strukturę Kościoła tworzą cztery starożytne patriarchaty ? konstantynopolitański (nazywany ekumenicznym; biskup tego miasta ma tytularne pierwszeństwo w prawosławiu), jerozolimski, antiocheński i aleksandryjski, pięć późniejszych patriarchatów: rosyjski (moskiewski, od 1589 r.), gruziński, bułgarski, rumuński (od 1925 r.), serbski i 6 kościołów autokefalicznych (niezależnych): polski, grecki, cypryjski, albański, czesko-słowacki
i amerykański).
Symbolem Prawosławia jest Krzyż prawosławny, tj. ośmioramienny (połączenie krzyża greckiego, łacińskiego i krzyża św. Andrzeja).


W 1920r. patriarcha Konstantynopola ogłosił wstępny program działania zmierzający w kierunku zjednoczenia Kościołów chrześcijańskich. Po II wojnie światowej prawosławie włączyło się w prace Światowej Rady Kościołów. W 1964 roku doszło do pierwszego spotkania patriarchy Konstantynopola Athenagorasa z papieżem Pawłem VI, podczas którego wyrażono wolę współpracy. W listopadzie 1979 roku papież Jan Paweł II złożył oficjalną wizytę patriarsze Dymitriosowi w Konstantynopolu. Obaj uczestniczyli zarówno
w nabożeństwie katolickim, jak i prawosławnym. W 1983 roku na zgromadzeniu generalnym Światowej Rady Kościołów wyznawcy prawosławia wystąpili z pakietem inicjatyw pokojowych i rozbrojeniowych. Próby zjednoczenia Kościołów chrześcijańskich trwają do dnia dzisiejszego.