Czym charakteryzuje sie handel na odległość i co musi byc zawarte w umowie handlu na odległość?

Aspekty prawne handlu elektronicznegoAspekty cywilno-prawne umów zawieranych za pomocą metod handlu elektronicznego. Umowy takie, zwane umowami zawieranymi na odległość, regulowane są przepisami kodeksu cywilnego oraz  - przepisami ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów (Dz.U. z 2000 r., nr 22, poz.271) obowiązującej od 1 lipca 2000.Art. 6. [Zawarcie umowy na odległość] 1. Umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, katalogu, telefonu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej, telefaksu, są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność. I. Sposoby zawierania umów w handlu elektronicznymA) Poprzez witrynę WWW (sklep internetowy) - z PREZENTACJĄ dóbrW tym przypadku, umowy zawierane powinny być według następującego schematu (zgodnego z prawem cywilnym):a) publikacja informacji o towarach lub usługach jest ich PREZENTACJĄ i stanowi jedynie zaproszenie do składania oferty kupna.b) Klient sklepu internetowego (odwiedzający witrynę) składa zamówienie, które rozumiane jest jako oferta (ART 66 Kodeksu Cywilnego) zawarcia umowy kupna - przeważnie na warunkach określonych na stronie WWW):Kto oświadczył drugiej stronie wolę zawarcia umowy, określając w oświadczeniu jej istotne postanowienia (oferta), i oznaczył termin, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, ten jest ofertą związany aż do upływu oznaczonego terminu.§ 2. Gdy termin nie był oznaczony, oferta złożona w obecności drugiej strony za pomocą telefonu lub innego środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, jeżeli nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.c) Potwierdzenia przyjęcia zamówienia przesłane przez właściciela sklepu do klienta, który złożył ofertę kupna jest rozumiane jako zawarcie umowy.Dzięki takiej interpretacji prawa cywilnego, właściciel (operator) sklepu ma możliwość odrzucenia oferty kupna, jeśli np. zamawiający klient nie spełnia pewnych warunków, np. nie podaje właściwej identyfikacji swojej osoby. Z kolei nakłada ona na właściciela sklepu obowiązek potwierdzania przyjęcia zamówienia (oferty kupna) - gdyz dopiero akt potwierdzenia stanowi dowód zawarcia umowy.B) Za pomocą poczty elektronicznej (e-mail) - z KOMUNIKACJĄ BEZPOŚREDNIĄZawieranie umowy kupna/sprzedaży przy użyciu poczty elektronicznej (e-mail) charakteryzuje najdobitniej fakt, że oferty są rozsyłane przez właściciela sklepu (lub usługodawcę) do określonych, pojedyńczych i nie anonimowych osób. To właśnie odróżnia system pocztowy od systemu opartego o WWW, gdzie nie ma gwarancji dotarcia do określonego, konkretnego odbiorcy.W tym zatem wypadku, procedura zawarcia umowy jest znacznie mniej skomplikowana:a) przesłanie za pomocą e-mail informacji dotyczących towarów lub usług do poszczególnych osób jesti złożeniem oferty w rozumieniu cytowanego powyżej ART. 66 Kodeksu Cywilnego. b) Umowa może być uznana za zawartą poprzez złożenie zamówienia również za pomocą e-mail - tym razem od klienta do właściciela sklepu.A zatem w takim schemacie, przeciwnie niż w przypadku witryny WWW, właściciel sklepu internetowego rozsyłającego oferte za pomocą e-mail - jest związany swoją ofertą - w przypadku złożenia zamówienia, nie może odmówić jego realizacji.II. Forma zawierania umowySkładanie oświadczeń woli (np. złożenie zamówienia) za pomocą elektronicznych nośników informacji, nie jest obecnie w Polsce traktowane jako dokonanie ich w formie pisemnej.Wyjątkiem jest ART 7 Prawa Bankowego:Art. 7. 1. Oświadczenia woli składane w związku z dokonywaniem czynności bankowych mogą być wyrażone za pomocą elektronicznych nośników informacji. Związane z czynnościami bankowymi dokumenty mogą być sporządzane za pomocą elektronicznych nośników informacji, jeżeli dokumenty te zostaną w sposób należyty utrwalone i zabezpieczone.2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej.Natomiast Kodeks Cywilny w ART 75 mówi:Art. 75. § 1.  Czynność prawna obejmująca rozporządzenie prawem, którego wartość przenosi dwa tysiące złotych, jak również czynność prawna, z której wynika zobowiązanie do świadczenia wartości przenoszącej dwa tysiące złotych, powinna być stwierdzona pismem.§ 2. W wypadku gdy przedmiotem czynności prawnej jest rozporządzenie prawem do świadczeń okresowych lub zobowiązanie się do takich świadczeń, wartością prawa lub zobowiązania jest wartość świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia mają trwać krócej niż rok - ważność za cały czas ich trwania.A zatem, w przypadku umów, których wartość wynosi poniżej 2.000 złotych, strony umowy (np. sklep internetowy), mogą bez żadnych ograniczeń, udowodnić fakt zawarcia umowy.Natomiast w przypadku umów, który wartość przekracza 2.000 złotych, istnieje poważne ograniczenie dowodowe polegają na tym, że w razie ewentualnego sporu nie ma możliwości przeprowadzenia dowodu na podsatwie zeznań świadków lub dowodu z przesłuchania stron umowy na okoliczność jej zawarcia.III. Działanie sklepów internetowych jako zawieranie umów na odległośćUchwalona w dniu 2 marca 2000 r. ustawa (Dz.U. z 2000 r., nr 22, poz. 271) "O ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za produkt niebezpieczny" weszła w życie w dniu 1 lipca 2000 r. i odgrywa istotną rolę dla prawnej kwalifikacji transakcji internetowych.Najistotniejszymi dla naszego zagadnienia fragmentami są artykuły 6 - 17 poświęcone umowom zawieranym na odległość oraz artykuł 18 - omawiający zasady zawierania umów w oparciu o tzw. ogólne warunki umowy.Art. 6: Umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, katalogu, telefonu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej, telefaksu, są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność. Termin "konsument" obejmuje: "wszystkie osoby, które zawarły umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio nie związanym z działalnością gospodarczą". Oznacza to, że obejmuje on nie tylko osoby fizyczne, ale i prawne, pod warunkiem, że są one końcowymi odbiorcami dóbr i usług, działającymi poza zakresem swoich czynności gospodarczych.-----------W przypadku umów na odległość zawieranych na odległość, ochrona konsumenta jest oparta na trzech zasadniczych założeniach:1. konsument powinien być przed zawarciem umowy powiadomiony o szeregu istotnych cechach oferowanego produktu/usługi:1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy oraz organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy, a także numerze, pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany,2) istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu,3) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, a w szczególności cła i podatki,4) zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,5) kosztach oraz terminie i sposobie dostawy,6) prawie odstąpienia od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskazaniem wyjątków, o których mowa w art. 10 ust. 3,7) kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż wedle normalnej taryfy,8) terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący,9) minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe,10) miejscu i sposobie składania reklamacji,11) prawie wypowiedzenia umowy, o którym mowa w art. 8 ust. 3.2. Najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełnienia świadczenia, właściciel (np. podmiot prowadzący sklep internetowy) powinien na piśmie potwierdzić informacje podane przed zawarciem umowy.Art. 9. ust. 3: Przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie informacji, o których mowa w ust. 1, najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczeniaObowiązek ten, ma na celu uniknięcie niebezpieczeństwa zmiany wcześniej podanych informacji przez właściciela sklepu, oraz ułatwienie konsumentowi w razie sporu udowodnienia, na jakich warunkach umowa została zawarta.----------3. konsument ma prawo odstąpienia od umowy, bez podania przyczyn, w terminie 10 dni od dnia wydania rzeczy tj. w istocie od dnia wysłania towaru przez przedsiębiorcę (art.544 k.c.). Termin 10-dniowy ulega wydłużeniu (do 3 miesięcy) w przypadku, gdy przedsiębiorca uchybił obowiązkowi z art.9.3 i nie poświadczył na piśmie postanowień umowy. Prawo odstąpienia nie przysługuje konsumentowi w sytuacjach wymienionych w art.10.3, w tym m.in. przy dostarczaniu prasy.Szczególnie kontrowersyjnym przepisem ustawy jest - bezwględnie obowiązujący -art.11.1, który inaczej niż Dyrektywa nr 97/7, wprowadził zakaz uiszczenia ceny za towar (lub wynagrodzenia za usługę) przez konsumenta przed otrzymaniem świadczenia. Przepis ten stoi w sprzeczności z ustaloną praktyką obrotu, w tym i umów on-line. Z drugiej jednak strony, w innych przepisach ustawy (art.8.3 oraz 12.2) wyraźnie dopuszczono możliwość dokonywania przez konsumenta, przed otrzymaniem świadczenia, określonych płatności na rzecz przedsiębiorcy - np. w formie przedpłat. O zakresie zastosowania powyższego zakazu zdecyduję więc prawdopodobnie dopiero jego wykładnia przez sądy czy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK).Zawieranie umów on-line w oparciu o wzorce umów (regulaminy).Do umów on-line, zastosowanie znajdą przepisy dotyczące tzw. ogólnych warunków umów. W konsekwencji, stosowane w Internecie wzorce, powinny być przedmiotem sprawdzenia, czy skutecznie - z punktu widzenia przepisów kodeksu cywilnego - zostały wprowadzone do umów z konsumentami oraz czy nie zawierają one postanowień, które są niedopuszczalne jak zastrzegające dla firmy przygotowującej taki wzorzec, rażąco nieuzasadnione korzyści.Zgodnie z art.18 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów, nowelizującym art. 384 k.c., w przypadku umów zawieranych z konsumentami, ustalone przez stronę ogólne warunki umów, wzory umów, regulaminy wiążą drugą stronę tylko wówczas, gdy zostały jej doręczone przy zawarciu umowy. To samo dotyczy wzorców wydawanych w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym (np. w trakcie wykonywania umowy o utrzymywanie skrzynki poczty elektronicznej). Z kolei przepis art.385§2 k.c. stanowi, że wzorzec powinien być sformułowany jednoznacznie w sposób zrozumiały, a postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.W art.385§3 k.c. wymieniono dwadzieścia trzy postanowienia (klauzule) umowne, które uznano za niedozwolone m.in:przewidujące postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznania się przed zawarciem umowy (pkt 4).uzależniające zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, nie mającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie (pkt 7),uzależniające spełnienia świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta (pkt 8),uprawniające kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny podanej w umowie (pkt 10),nakładające wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy (pkt 16),stanowiące, że umowa zawarta na czas oznaczony, ulega przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termin, nie złoży przeciwnego oświadczenia (pkt 18),przewidujące uprawnienie konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodz