Struktura organów władzy w Rzeczpospilitej Polskiej

WŁADZA USTAWODAWCZA

W Polsce władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament składający się z sejmu
i senatu. Posłowie w sejmie i senatorowie w senacie traktowani są jako przedstawiciele narodu. Kadencja obu izb trwa tak samo długo oraz wybór posłów i senatorów odbywa się tego samego dnia. Mimo tych podobieństw obie izby różnią się swoim znaczeniem oraz pełniąca rolą.

Wybory do sejmu i senatu

SEJM składa się z 460 posłów wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach:
•Powszechnych
•Równych
•Bezpośrednich
•Proporcjonalnych
•Tajnych

Zasady prawa wyborczego:

•Zasada powszechności – zakaz stosowania cenzusów wyborczych. Prawo wyborcze przysługuje wszystkim, którzy ukończyli 18 lat i nie są pozbawieni praw publicznych
i wyborczych. Posłem może zostać każdy obywatel polski, który ukończył 21 lat.
•Zasada równości – wyborca dysponuje jednakową liczbą głosów. Każdego głos jest tak samo ważny i ma takie samo znacznie.
•Zasada bezpośredniości – wyborca bezpośrednio dokonuje wyboru posła czy senatora bez pośrednika.
•Zasada proporcjonalności – każda partia zgłaszająca kandydatów otrzymuje mandaty w stosunku proporcjonalnym do liczby uzyskanych głosów.
•Zasada tajności – swobodne podejmowanie decyzji. Wypełniamy karty wyborcze za zasłonami a następnie sami wrzucamy je do urny.

SENAT składa się ze 100 senatorów, wybranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich oraz w tajnym głosowaniu. Senatorem może zostać obywatel polski, który ukończył 30 lat
i ma prawo wybierania. Wybory odbywają się wg zasady większościowej.

Nie można kandydować równocześnie do sejmu i senatu. Ważność wyborów stwierdza Sąd Najwyższy.

Kadencja sejmu i senatu

Zarówno sejm i senat wybierane są na czteroletnie kadencje. Kadencja rozpoczyna się
z dniem pierwszego po wyborach posiedzenia nowo wybranego sejmu, może ona ulec skróceniu, jeśli:

•Sejm podejmie uchwałę większościową ( głosów)
•Zdecyduje o tym prezydent

Skrócenie kadencji sejmu oznacza skrócenie kadencji senatu.

Posłowie i senatorowie

Mandat (pełnomocnictwo do sprawowania urzędu obywatelskiego) przedstawicielski jest:
•Generalny – poseł (senator) wyraża wolę narodu, czyli w swojej działalności w parlamencie ma kierować się interesami ogółu obywateli
•Niezależny – posła nie obowiązują instrukcje wyborcze
•Nieodwołalny – wyborcy nie mogą odwołać posła lub senatora

Immunitet parlamentarny – przywilej poselski i senatorski; polega on na nietykalności osobistej członków parlamentu i na zwolnieniu ich od odpowiedzialności sądowej.

Zasada rozdzielności mandatu i innych funkcji publicznych:
•Nie można łączyć mandatu z funkcja m.in. Najwyższej Izby Kontroli, Narodowego Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, ambasadora, a także ze stanowiskiem sędziego, prokuratora, żołnierza i policjanta
•Nie wolno prowadzić im działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści majątkowej ze skarbu państwa i samorządu terytorialnego

Organizacja sejmu i senatu

Sejm i senat obradują na posiedzeniach – pierwsze zwołuje prezydent, kolejne marszałek sejmu bądź senatu. Obrady parlamentu są jawne. Mogą być utajnione, jeżeli wymaga tego dobro państwa.

Organy sejmu
•Marszałek sejmu – wybierany z grona posłów na pierwszym posiedzeniu, jest drugą po prezydencie osobą w państwie (zastępuje go w niemożności sprawowania urzędu), organizuje i kieruje obradami, utrzymuje kontakty z parlamentami innych państw
•Prezydium Sejmu – tworzą je marszałek i wicemarszałkowie
•Konwet Seniorów – w skład wchodzą członkowie Prezydium Sejmu, przewodniczący klubów parlamentarnych i kół poselskich
•Komisje sejmowe – zaliczamy do nich komisje stałe, nadzwyczajne oraz śledcze

Organy senatu
•Marszałek senatu
•Prezydium Senatu
•Konwet Seniorów
•Komisje senatu – zaliczamy do nich komisje stałe oraz nadzwyczajne

Posłowie i senatorowie grupują się w kluby parlamentarne. Klub poselski może utworzyć 15 posłów, a koło poselskie 3 posłów. Poseł może należeć tylko do jednego klubu, ale przynależność nie jest obowiązkowa.

Funkcje parlamentu

•Funkcja ustrojodawcza – związana z ustalaniem lub zmianami ustroju politycznego, społecznego lub ekonomicznego państwa oraz zmianami w konstytucji
•Funkcja ustawodawcza – regulowanie sfer życia społecznego za pomocą ustaw. Procedura uchwalanie ustaw jest złożona. Początek stanowi inicjatywa ustawodawcza, która przysługuje:
-posłom i komisjom sejmowym
-senatowi
-prezydentowi
-Radzie Ministrów
-Grupie, co najmniej 100 tysięcy obywateli
Projekt ustawy trafia do marszałka sejmu, który może ja zwrócić lub przekazać na obrady sejmu. Niższa izba parlamentu uchwala ustawę większością głosów. Ustawa trafia do senatu. Tam wniosek o jej odrzucenie lub poprawki senackie sejm odrzuca bezwzględną większością głosów. Po ukończeniu postępowania w parlamencie prezydent otrzymuje uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent może ja skierować do ponownego rozpatrzenia przez sejm.
•Funkcja kontrolna – przysługuje tylko sejmowi, który ma prawo kontrolowania rządu i innych organów państwowych poprzez:
-Wotum zaufania – uchwała parlamentu popierająca politykę lub program działania rządu, podejmowana po dyskusji w sejmie nad expose (wypowiedź szefa na temat programu rządu) premiera
-Wotum nieufności – odmowa poparcia dotychczasowego rządu lub ministra prowadząca do dymisji rządu
-Absolutorium – zatwierdzenie działalności finansowej rządu w określonym czasie i uznanie ja za prawidłową
-Zapytania i interpelacje poselskie – jest to żądanie urzędowych wyjaśnień od członków Rady Ministrów
•Funkcja kreacyjna – sejm i senat mają możliwość tworzenia różnych organów państwowych. Uprawnienia obu izb nie są identyczne. Najważniejsze, które posiada tylko sejm:
-Udział w tworzeniu rządu przez udzielanie wotum zaufania
-Wybór członków Trybunału Stanu
-Powołanie na wniosek prezydenta prezesa NBP
Inne uprawnienia wymagają współdziałania z senatem:
- Wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa (sejm – 4 członków, senat – 2)
- Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (sejm – 4, senat – 2)
- Rady Polityki Pieniężnej (po 3 sejm i senat)
- prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz rzecznika praw obywatelskich (całkowita zgodność decyzji obu izb)

Zgromadzenia Narodowe – organ uprawniony do wyboru prezydenta. W ustroju III RP dalej funkcjonuje jednak prezydenta wybiera się poprzez wybory powszechne. Konstytucja stanowi, że Zgromadzenia narodowe zwołuje się w czterech wypadkach:
•W celu odebrania przysięgi od nowo wybranego prezydenta
•Uznania prezydenta za niezdolnego sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
•Postawienia prezydenta w stan oskarżenia
•Wysłuchania orędzia prezydenta skierowanego do Zgromadzenia
WŁADZA WYKONAWCZA

Organizacja władzy wykonawczej

Władzę wykonawczą sprawuje prezydent RP i Rada Ministrów. W Polsce istnieje dualistyczny model ustrojowy, który stwarza możliwość do kształtowania stosunków między prezydentem a rządem. Rada Ministrów prowadzi bieżąco politykę państwa, a prezydent ma szczegółowe uprawnienia w dziedzinie stosunków zagranicznych, wewnętrznego
i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa i obronności.

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej

Urząd prezydenta został przywrócony i wprowadzony do systemu ustrojowego nowelizacją konstytucji z 7 kwietnia 1989 w wyniku obrad okrągłego stołu.
Prezydent jest wybierany na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, większościowych i w głosowaniu tajnym. Ta sama osoba może być wybrana dwa razy. Wybory prezydenckie zarządza marszałek sejmu, a ważność wyboru stwierdza Sąd Najwyższy. Prezydentem może zostać obywatel polski, który ukończył 35 lat i korzysta
z pełni praw wyborczych do sejmu. Kandydata zgłasza, co najmniej 100 tys. obywateli.
O wyborze decyduje większość głosów, jeśli żaden kandydat jej nie uzyska prowadzona jest druga tura, do której przechodzi 2 kandydatów z największa liczbą głosów. Kadencja prezydenta zaczyna się w dniu złożenia przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego,
a kończy się po upływie 5 lat. Powody wcześniejszego zakończenia prezydentury:
•Śmierć prezydenta
•Zrzeczenie się procedury
•Uznanie przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
•Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu
Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej, natomiast za naruszenie konstytucji, ustawy lub popełnienie przestępstwa ponosi odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu.

Kompetencje prezydenta

•Kompetencje w stosunku do parlamentu – zarządzanie wyborów, zwoływanie pierwszego posiedzenia, inicjatywa ustawodawcza, prawo weta, podpisywanie ustaw i zarządzanie ich ogłoszenia w „Dzienniku Ustaw RP”, skracanie kadencji sejmu, występowanie z wnioskiem do sejmu o powołanie prezesa NBP
•Kompetencje w stosunku do Rady Ministrów – powoływanie rządu, dokonywanie zmian w składzie rządu, występowanie z wnioskiem do sejmu o pociągnięcie członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, zwoływanie Rady Gabinetowej (Rada Ministrów pod przewodnictwem prezydenta)
•Kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej – powoływanie sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, powoływanie prezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz 1 członka Krajowej Rady Sądownictwa
•Kompetencje w zakresie stosunków zagranicznych – reprezentowanie państwa
w stosunkach międzynarodowych, zatwierdzanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie ambasadorów polskich, przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących przedstawicieli dyplomatycznych innych państw akredytowanych w Polsce.
•Kompetencje w zakresie zwierzchnictwa sił zbrojnych i obronności państwa – najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych, zarządza powszechną lub częściową mobilizacją i wydaje decyzję o użyciu sił zbrojnych do obrony kraju, zarządza wprowadzeniem stanu wojny, stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.
•Tradycyjne uprawnianie głowy państwa – nadawanie obywatelstwa polskiego, orderów i odznaczeń, tytułów naukowych profesora, korzystanie z prawa łaski.
Prezydent wydaje również aktów urzędowych, niektóre z nich musi podpisać premier – tzw. kontrasygnata. Konstytucja określa również 30 prerogatyw – aktów niewymagających podpisu premiera.

Rada Ministrów (Rząd)

Jest to organ kolegialny, który tworzą: prezes Rady Ministrów, wiceprezesi, ministrowie oraz przewodniczący określonych w ustawie komitetów.

Prezes Rady Ministrów

Premier, który jest przewodniczącym Rady Ministrów i kierownikiem prac rządu. Jego zadaniem jest organizacja i kierowanie pracami rządu oraz sprawowanie nadzoru nad samorządem terytorialnym.

Minister

Jest naczelnym organem administracji rządowej oraz członkiem Rady Ministrów.
O powołaniu na to stanowisku decydują względy polityczne. Ministrowie dzielą się na ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz na ministrów wykonujących zadania powierzone im przez premiera.

Powoływanie Rady Ministrów

Prawo powołania rządu należy do prezydenta, który najpierw powołuje prezesa Rady Ministrów, a następnie na jego wniosek powołuje członków Rady Ministrów. Powołana Rada Ministrów musi w ciągu 14 dni uzyskać wotum zaufania. Premier przedstawia expose expose zwraca się o udzielenie mu wotum, jeśli go nie uzyska sejm przystępuje do wyłonienia rządu w ciągu 14 dni bezwzględna większością głosów. Prezydent wręcza nominację członkom rządu i odbiera od nich przysięgę.
Do dymisji Rady Ministrów dochodzi w wypadku:
•Ukonstytuowania na nowo obranego Sejmu
•Rezygnacji członków Rady lub premiera z pełnienia funkcji
•Nieudzielania przez Sejm wotum zaufania rządowi
•Złożenia wniosku o wotum nieufności dla rządu
Dymisje składa prezes Rady Ministrów prezydentowi.
Konstytucja RP przewiduje rekonstrukcje rządu (zmiany w składzie Rady Ministrów). Jej
powodem może być rezygnacja ministra, decyzja premiera o odwołaniu ministra lub
złożenie ministrowi wotum nieufności przez sejm. Rady Ministrów ponosi
odpowiedzialność parlamentarną przed sejmem oraz odpowiedzialność konstytucyjną
przed Trybunałem Stanu.

Zadania Rady Ministrów
•Zapewnienie wykonania ustaw
•Wydawanie rozporządzeń
•Kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności całej administracji w państwie
•Uchwalanie projektu budżetu i kierowanie jego wykonaniem
•Ochrona interesów skarbu państwa
•Zapewnienie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa
•Sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności
•Sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie stosunków międzynarodowych

Organy odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne państwa

Policja – jej zadanie jest zapewnieni bezpieczeństwa ludzi i utrzymanie porządku publicznego. Centralnym organem administracji rządowej RP jest Komendant Główny Policji, który podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji. Organami administracji rządowej na terenie województwa jest wojewoda, komendant wojewódzki policji, komendanci powiatowi i komendanci posterunków. W skład policji wchodzą: służby kryminalne, prewencyjne i jednostki antyterrorystyczne. Czynności służbowe policjanci wykonują na polecenie sądu, prokuratora, organu administracji państwowej czy samorządu terytorialnego.
Specjalne uprawnienia policji:
•Kontrolowanie treści korespondencji, zawartości paczek pocztowych
•Stosowanie podsłuchu telefonicznego
•Używanie środków przymusy bezpośredniego (podczas zadym wywołanych np. przez pseudo kibiców)
•Używanie broni palnej w kilku określonych przypadkach

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego jest instytucją, której celem jest zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku konstytucyjnego. Do jej zadań należy rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie wszelkich zagrożeń, które naruszają suwerenność, niepodległość i nienaruszalność państwa i jego terytorium (np. terroryzm, szpiegostwo, oszustwa podatkowe oraz korupcje).

Agencja Wywiadu jest instytucja, której celem jest przeciwdziałanie zewnętrznym zagrożeniom godzącym w niepodległość państwa. Odpowiada również za ochronę ambasad, konsulatów oraz za ochronę łączności z placówkami dyplomatycznymi. Chroni nas również międzynarodowym terroryzmem, ekstremizmem i przestępczością zorganizowaną. Zwalcza międzynarodowy handel bronią, środkami wybuchowymi i odurzającymi.

Szefów obu agencji powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów RP po zapoznaniu się
z opinią prezydenta RP, Kolegium do spraw Służb Specjalnych oraz Sejmowej Komisji do spraw Służb Specjalnych.

WŁADZA SĄDOWNICZA

Władzę sądowniczą stanowią sądy i trybunały. Do obowiązków sądu należy rozstrzyganie sporów na podstawie ustawy, a rozstrzyganie sporów konstytucyjnych należy do trybunałów.

Sądy

Sąd Najwyższy - jego celem jest nadzorowanie działalności sądów powszechnych
i wojskowych. W jego skład wchodzą: pierwszy prezes, prezesi oraz sędziowie. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje prezydent na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Sędzią może zostać obywatel polski, który ma ukończone studia prawnicze, wyróżniający się wysokim poziomem wiedzy i doświadczeniem zawodowym. Sąd Najwyższy dzieli się na 4 izby:
•Cywilną
•Karną
•Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
•Wojskową
Funkcje Sądu Najwyższego:
•Rozpoznawanie kasacji wnoszonych od prawomocnych orzeczeń sądów odwoławczych kończących postępowanie końcowe
•Stwierdzenie ważności wyborów: do sejmu, senatu, na prezydenta, a także prawomocności referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego
•Podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce

Sądy powszechne są to sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne. Ich celem jest rozstrzyganie wszelkich spraw z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Wszystkich sędziów sądów powszechnych powołuje minister sprawiedliwości.

Postępowanie sądowe oparte jest na zasadzie instancyjności tzn. możliwości dochodzenia sprawiedliwości w sądach wyższej instancji. Najniższą instancją są sądy rejonowe (rozpatrują wszystkie sprawy, z wyjątkiem spraw przypisanych sądom okręgowym), przy nich funkcjonują sądy grodzkie (rozpatrują sprawy po zlikwidowanych kolegiach do spraw wykroczeń). Sądy okręgowe rozpoznają odwołania (apelacje) od orzeczeń sądów rejonowych, a odwołania od sądów okręgowych (kasacje) rozpatrują sądy apelacyjne.
Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji RP oraz ustawom. Gwarancja niezawisłości sędziowskiej to:
•Nieusuwalność – sędzia może być usunięty ze swojego stanowiska jedynie na podstawie orzeczenia sądu
•Immunitet sędziowski – sędzia nie może być zatrzymany ano pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zezwolenia właściwego sądu dyscyplinarnego
•Niepołączalność – zakaz łączenia stanowiska sędziego ze sprawowaniem mandatu posła lub senatora
•Apolityczność – sędzia nie może być członkiem partii politycznej i związku zawodowego

Sąd lustracyjny – do jego właściwości należy orzekanie o zgodności z prawdą oświadczeń dotyczących pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r. Oświadczenia takie muszą składać osoby pełniące funkcje publiczne: Prezydent RP, posłowie i senatorowie, osoby powołane, wybrane lub mianowane na kierownicze stanowiska państwowe oraz kandydaci na te stanowiska. Sąd Lustracyjny składa się z 21 sędziów sądów apelacyjnych i okręgowych wskazanych przez Krajową Radę Sądownictwa.
W procesie lustracyjnym szczególną role odgrywa rzecznik interesu publicznego, którego zadaniem jest analiza oświadczeń wpływających do sądu, zbieranie informacji do sprawdzania oświadczeń, składanie wniosków do sądu o wszczęcie postępowania lustracyjnego. Postępowanie lustracyjne wszczyna się na wniosek rzecznika lub jego zastępcy bądź osoby, która przyczyniła się do współpracy. Sąd wydaje pisemne orzeczenie
o prawdziwości lub nieprawdziwości oświadczenia osoby lustrowanej (można się odwołać od decyzji sądu).

Sądownictwo administracyjne zostało reaktywowane w 1980r na mocy ustawy
o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, który zajmuje się kontrolowaniem zgodności decyzji administracji publicznej z prawem. Do zadań NSA należy rozstrzyganie spraw spornych pomiędzy obywatelem a organem administracji oraz rozpatrywanie spraw kompetencyjnych. NSA kontroluje decyzje wyłącznie pod względem zgodności z prawem, a nie ich celowości czy słuszności. Na czele NSA stoi prezes powołany przez prezydenta.

Sądy wojskowe – do ich zadań należy rozpatrywanie spraw dotyczących sił zbrojnych
•Sąd pierwszej instancji to sąd garnizonowy
•Sąd drugiej instancji to sąd okręgu wojskowego

Krajowa Rada Sądownictwa – jej obowiązkiem jest stanie na straży niezależności sądów
i niezawisłości sędziów. W skład wchodzą 3 grupy członków wybieranych na czteroletnią kadencję:
•Osoby wchodzące w skład Rady z urzędu:
-Pierwszy prezes Sądu Najwyższego
-Minister sprawiedliwości
-Prezes NSA
-Osoba powołana przez prezydenta
•Piętnastoosobowa reprezentacja środowiska sędziowskiego
•4 posłów i 2 senatorów wybranych przez obie izby

Trybunały

Trybunał Konstytucyjny – w jego skład wchodzi 15 sędziów wybieranych przez sejm na dziewięcioletnią kadencję, prezesa i wiceprezesa powołuje prezydent.
Funkcją Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie o zgodności aktów prawnych
z konstytucją i o ich legalności. Funkcję tę realizuje się poprzez formy:
•Orzeka o zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi
•Orzeka o zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją
•Orzeka o zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami
•Orzeka o zgodności z konstytucją celów i działalności partii politycznych
•Orzeka w sprawach skarg konstytucyjnych
Każdy ma prawo wnieść skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego w ciągu 2 miesięcy od zapadnięcia wyroku. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne.

Trybunał Stanu – w skład wchodzi przewodniczący (pierwszy prezes Sądu Najwyższego), dwóch zastępców i 16 członków wybieranych przez sejm na czas jego kadencji. Jego celem jest orzekanie odpowiedzialności osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Jako oskarżeni mogą przed nim stanąć:
•Prezydent
•Prezes i członkowie Rady Ministrów
•Prezes NBP, prezes Najwyższej Izby Kontroli i członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
•Posłowie i senatorowie
Deliktem konstytucyjnym jest odpowiedzialność konstytucyjne dotycząca naruszenia konstytucji lub ustawy.

Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

Do organów państwa zaliczamy:
•Najwyższą Izbę Kontroli - Zajmuje się kontrolowaniem działalności organów administracji rządowej. Podejmuje kontrole na zlecenie sejmu, prezydenta, prezesa Rady Ministrów lub z własnej inicjatywy. Wyniki kontroli i wnioski przedstawia sejmowi. Prezes ma kadencję sześcioletnią.
•Rzecznika Praw Obywatelskich - Jego zadaniem jest przyjmowanie skarg i interweniowanie w wypadku naruszenia wolności i praw obywateli. Kadencja rzecznika trwa 5 lat, który odpowiada tylko przed sejmem.)
•Rzecznik Praw Dziecka - Zajmuje się ochroną konstytucyjnych praw dziecka.)
•Krajową Radę Radiofonii i Telewizji – Jest konstytucyjnym organem państwa mającym na celu stanie na straży wolności słowa, prawa obywateli do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Rada składa się z 9 członków powołanych przez sejm (4), przez senat (2) i prezydenta (3). Skład rady jest odnawiany, co 2 lata a kadencja członków trwa 6 lat.
•Prokuraturę – Jej zadaniem jest stanie na straży praworządności, czuwanie nad ściganiem przestępstw, sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego. W jej skład wchodzą: prokurator generalny oraz podlegający mu prokuratorzy powszechnych
i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury.