Nurkowanie

NURKOWANIE


OGÓLNA HISTORIA NURKOWANIA

Nurkowanie towarzyszy ludzkości właściwie od początku jej istnienia. Pragnienie przebywania pod wodą powodowane było potrzebą zdobywania pożywienia, odkrywania zatopionych skarbów, poławiania pereł, potrzebą naprawiania albo zatapiania statków, czy też motywującą ludzkość chęcią poznania.
Trudno jest jednak określić, kiedy człowiek zanurzył się pod wodę po raz pierwszy, Za najstarszy dokument traktujący o zejściu człowieka pod wodę uważa się asyryjską płaskorzeźbę z 885 roku p.n.e. przedstawiającą mężczyznę uzbrojonego w coś podobnego do kuszy i oddychającego z czegoś, co dziś nazwalibyśmy butlą nurkową. W 332 r.p.n.e. grecki filozof Arystoteles opisywał dzwon nurkowy używany przez Aleksandra Wielkiego w czasie oblężenia Tyru
Początkowo nurkowanie wykorzystywano głównie w celach militarnych, chociaż wiadomo również, że w I wieku p.n.e. w głównych portach Morza Śródziemnego zawodowo wyławiano zatopione przedmioty. O takiej działalności świadczy na przykład fakt ustalania przez prawo stawek wynagrodzenia nurków. Przypuszcza się, iż już wtedy poławiacze osiągali głębokości dochodzące nawet do 30 m, skąd wyciągano ich na powierzchnię przy pomocy lin. Ciągle jednak nurtowało pytanie, czy możliwe jest wydłużenie czasu przebywania pod wodą. Używanie pustych łodyg trzcin nie pozwalało oddychać na głębokości większej niż 2 m, gdyż ciśnienie działające na płuca na takiej głębokości jest tak duże, że uniemożliwia wzięcie wdechu.
Pierwsze próby zbudowania aparatu do oddychania pod wodą zmierzały w stronę wykorzystania worków z powietrzem. Wszystkie one kończyły się jednak niepowodzeniem z powodu bardzo szybkiego wypełniania się worków wydychanym przez człowieka dwutlenkiem węgla.
Nurkowaniu zawodowemu od zawsze towarzyszył pewien problem natury medycznej. Otóż u większości osób, wykonujących często to zajęcie zauważano występowanie dziwnych dolegliwości. Nurkowie wykonujący głębokie i długie nurkowania w czasie przebywania na powierzchni cierpieli na silne bóle reumatyczne, dostawali drgawek oraz paraliżów i wykrzywień kończyn. Dolegliwości te znikały w miarę zanurzania.
HISTORIA POLSKIEGO NURKOWANIA

Nurkowanie cały czas ulega zmianie. Zmienia się sprzęt i technika nurkowania. Czasy zakładania maski na czoło, bezpowrotnie minęły. Nawet teoria ulega zmianie, np. powstają coraz lepsze modele dekompresyjne.
Podwodny świat jest dostępny dla coraz większej grupy osób. Dzieje się tak za sprawą sprzętu, który jest niezawodny. Przypomnę, że w drugiej połowie lat osiemdziesiątych królował zestaw powietrzny składający się z automatu oddechowego produkcji Polskiej typu Kajman oraz zestawu butlowego P-22 z manometrem i rezerwą. Rozwój nurkowania w Polsce ma swoją długa historię.
Automaty oddechowe produkowane w Polsce

Ogólna charakterystyka automatów oddechowych produkowanych w Polsce. Obecnie nie są produkowane, wyparły je automaty zachodnie.

1) Elf - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach rozdzielonych, pierwszy stopień przeciwbieżny nieodciążony (membranowy), drugi stopień współbieżny bez wspomagania (membranowy).
2) Mors - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach połączonych, pierwszy stopień przeciwbieżny nieodciążony (membranowy), drugi stopień współbieżny bez wspomagania (membranowy).
3) Kajman - automat oddechowy jednostopniowy, stopień redukcji współbieżny odciążony ze wspomaganiem (membranowy).
4) Marlin (Marin, Manta) - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach rozdzielonych, pierwszy stopień współbieżny odciążony (tłokowy), drugi stopień współbieżny ze wspomaganiem (membranowy).
5) Maza - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach rozdzielonych, w pierwszym stopniu tłok przepływowy, drugi stopień współbieżny ze wspomaganiem (membranowy).
6) Orkan - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach rozdzielonych, pierwszy stopień przeciwbieżny odciążony (membranowy), drugi stopień współbieżny ze wspomaganiem (membranowy). Trzy wyjścia LP i jedno HP
7) Manta Pro - automat oddechowy dwustopniowy o stopniach rozdzielonych, pierwszy stopień tłokowy (tłok przepływowy), drugi stopień współbieżny ze wspomaganiem (membranowy). Pięć wyjść LP i dwa HP. Pierwszy stopień wzorowany na MK10 firmy Scubapro
PŁETWONUREK I JEGO SPRZĘT

Nurek w swoim ciężkim sprzęcie nie może poruszać się swobodnie. Płetwonurek natomiast może poruszać się swobodne w toni wodnej, jest to możliwe dzięki aparatowi powietrznemu i płetwom. Stąd nazwa PŁETWO-NUREK.
Płetwonurek jest niezależny od zasilania w czynnik oddechowy z powierzchni, ponieważ zabiera go ze sobą. Nie łączy go z powierzchnią żaden przewód. W porównaniu do sprzętu klasycznego waga jego jest nieporównanie mniejsza, dzięki czemu płetwonurek może posiadać pływalność dodatnią (wypływać) lub ujemną (zanurzać się), zależnie od potrzeby w czasie nurkowania.
Maska, płetwy i fajka pozwala na nurkowanie krótkie na tzw. zatrzymanym oddechu, aby przebywać pod wodą dłużej niż kilka minut potrzebne jest dodatkowe wyposażenie. Tym wyposażeniem jest butla służąca do gromadzenia powietrza pod zwiększonym ciśnieniem 150-300at (15-30MPa) i automat oddechowy, którego zadaniem jest obniżenie wartości ciśnienia panującego w butli do ciśnienia otoczenia, zmiennego w czasie nurkowania.
Butle napełnia się (potocznie "ładuje się") powietrzem przy pomocy sprężarki.
Kamizelka ratownicza-wyrównawcza (w skrócie KRW)- zwiększa komfort nurkowania, przez umożliwienie odpowiedniego wyważenia się na dowolnej głębokości. Podnosi także w zasadniczym stopniu bezpieczeństwo (obecnie jest wyposażeniem obowiązkowym.)
Przed zimnem chroni płetwonurka skafander, a pas balastowy umożliwia skompensowanie pływalności dodatniej skafandra.
Pod wodę zabieramy także wyposażenie pomocnicze: głębokościomierz, manometr, nóż (zawsze), latarkę, kompas, tabele dekompresyjne, itp..
Elementem często używanym w czasie nurkowania na morzu jest ponton wraz z silnikiem zaburtowym, umożliwia nam szybkie dopłynięcie do atrakcyjnych miejsc nurkowych.

Sprzęt używany przez płetwonurków podzieliłem na trzy grupy:
1.Sprzęt podstawowy tzn.: "ABC"

będący prywatną własnością każdego nurka, są to elementy kupowane w pierwszej kolejności. Wliczamy tu:
• płetwy
• maskę,
• fajkę
2. Sprzęt powietrzny:

Zaliczamy do niego:
• butle i zestawy butlowe,
• automaty oddechowe
• KRW (kamizelka ratowniczo-wyrównawcza)
3. Sprzęt pomocniczy

wchodzą tu elementy, które nie znalazły się w dwóch powyższych grupach sprzętowych. Niektóre z nich są niezbędne na każdym nurkowaniu, inne nie. Do tej grupy zaliczyłem między innymi:
• skafander nurkowy
• komputer nurkowy
• tabele dekompresyjne
• pozostały sprzęt pomocniczy

NAUKA PŁYWANIA

Płetwonurek powinien umieć pływać. Czym lepiej czujemy się w wodzie, tym nurkowanie sprawia nam więcej przyjemności. Nie ma nic gorszego niż strach, że w przypadku pogorszenia się warunków nurkowania, silny prąd, duża głębokość nie poradzimy sobie. Umiejętność pływania w ABC jak i bez niego należy doskonalić, trening czyni mistrza. Ćwiczenia pływackie w ABC na basenie spowodują, że staniemy się również lepszym płetwonurkiem.

NURKOWANIE PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI

1. Montaż sprzętu powietrznego - to czynność całkiem prosta, chodź zdarza się, ze nurkowie po stopniu podstawowym i dłuższej przerwie mają z tym kłopoty.
2. Sprawdzenie bezpieczeństwa przed nurkowaniem - czynność bardzo ważna przed nurkowaniem, zajmuje tylko chwilę a znacznie podnosi bezpieczeństwo nurkowania.
3. Zanurzenie (5 punktowe) - praktycznie inaczej nie da się tego zrobić.
4. Wynurzenie (5 punktowe) - po nurkowaniu należy się wynurzyć
5. Prawidłowa technika wyjęcie automatu oddechowego z ust - pamiętaj o wydechu.
6. Oddychanie z wzbudzonego automatu
7. Oddychanie z zamarzniętego automatu oddechowego
8. Oczyszczenie automatu oddechowego z wody
9. Odszukanie automatu oddechowego
10. Oczyszczenie maski z wody
11. Ubranie się na brzegu (2 sposoby)
12. Ubranie się na powierzchni wody (3 sposoby)
13. Rozebranie się na powierzchni wody (1 sposób)
14. Zdjęcie sprzętu powietrznego pod wodą
Pływalność ćwiczenia i technika
• Wyważenie-kontrola pływalności - od tego należy zacząć, bez właściwego wyważenia nie ma przyjemnego nurkowania. O ile nadmiar balastu może znacznie utrudnić nam właściwą kontrolę pływalności to jego brak może uniemożliwić pozostanie pod wodą. Pamiętaj: jeżeli zmieniłeś sprzęt a w szczególności butlę sprawdź wyważenie. Ciężar butli w wodzie jest bardzo różny, w przypadku butli 15l różnice w ciężarze między butlami różnych producentów mogą przekraczać nawet 6kg.
• Balansowanie na płetwach - pierwsze ćwiczenie, dotyczące pływalności z kursu podstawowego, pozwala zrozumieć w jakich granicach jesteśmy w stanie regulować pływalność płucami.
• Zawiśnięcie w toni - drugie ćwiczenie dotyczące pływalności z kursu podstawowego, polega na utrzymaniu się na danej głębokości bez opadania i wypływania, nurek nie ma kontaktu ani z dnem ani z powierzchnią.
• Spadochroniarz - zatrzymanie w bezruchu.
• Helikopter - zawracanie w miejscu.
• Frog kick - pływanie specjalną żabką.
• Back kick - pływanie do tyłu.
Nurkowanie podstawowe sytuacje awaryjne
1. Zagubienie partnera - Zdarza się czasami, szczególnie w wodzie o małej widoczności, albo kiedy warunki widoczności zmienią się drastycznie, podniesiony osad z dna. Zdarzają się również przypadki pomylenia grupy.
2. Zaplątanie się - nie musi być groźne, jeżeli będziemy działali spokojnie i planowo.
3. Wynurzenie awaryjne
o 1.oddychanie z alternatywnego źródła (z octopusa)
o 2.oddychanie partnerskie (z jednego automatu)
o 3.kontrolowane wynurzenie awaryjne
o 4.niekontrolowane wynurzenie awaryjne
4. Uszkodzenie automatu oddechowego,
5. zamarznięcie automatu oddechowego
6. Uszkodzenie kamizelki ratowniczo-wyrównawczej,
7. Uszkodzenie zestawu butlowego,
8. Zaplatanie w liny cieci
9. Utrata balastu,
10. Utrata orientacji,
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA

Zasady bezpieczeństwa to zespół przepisów i norm postępowania w trakcie nurkowania, stosowanego sprzętu oraz maksymalnych głębokości, których przestrzeganie zwiększa bezpieczeństwo nurkowania oraz chroni nas od odpowiedzialności karnej.
Zasady bezpieczeństwa podzieliłem na trzy grupy:
1. zasady bezpieczeństwa określone przez prawo danego kraju. W Polsce jest to załącznik nr 5 do Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 maja 2002 r. w sprawie uprawiania płetwonurkowania (Dz. U. Nr 70 z 8 czerwca 2002 r., poz. 646),
2. zasady bezpieczeństwa określone przez organizacje nurkowe. Tu podam zasady bezpieczeństwa dwóch organizacji:
o CMAS posiada swoje zasady bezpieczeństwa w książeczce nurkowej na stronie 56 (w Polsce),
o PADI wymaga podpisania przed każdym kursem nurkowym "Oświadczenia o zrozumieniu standardów i procedur bezpieczeństwa w nurkowaniu"
3. zasad bezpieczeństwa wynikające z dobrej praktyki nurkowej. Chodzi tu o zasady i sposoby postępowania, ogólnie przyjęte przez nurków.
Wskazówki bezpieczeństwa w/g CMAS

1. Być w dobrej formie.
2. Wybierać i oceniać miejsca do nurkowania z punktu widzenia bezpieczeństwa (stan wody, temperatura, przejrzystość, pływy).
3. Posiadać niezbędna ilość potrzebnego sprzętu, sprawnego i w dobrym stanie technicznym.
4. Sprawdzić ciśnienie napełnienia butli aparatu i właściwe działanie zaworu rezerwy.
5. Przewidzieć rezerwowy aparat jednobutlowy.
6. Oznakować obecność nurków flagą międzynarodowego kodu "A" uzupełnioną flagą czerwoną z białym pasem po przekątnej.
7. Znać dokładnie znaki umowne płetwonurków. Być wyczulonym na sygnały dźwiękowe i świetlne.
8. Reagować na nie szybko i pewnie.
9. Nigdy nie nurkować samemu i pod wodą nie odłączać się od grupy.
10. Notować dokładnie wszystkie dane dotyczące nurkowania, a w szczególności godzinę zanurzenia, największą osiągniętą głębokość, początek wynurzenia, ewentualne przystanki dekompresyjne, godzinę wynurzenia.
11. Nie nurkować za wszelką cenę - zwracać uwagę na zatoki i błonę bębenkową.
12. Stosować, o ile to możliwe, czasy nurkowania niewymagające przystanków dekompresyjnych.
13. Wykonywać dla zasady podczas wszystkich nurkowań co najmniej jeden przystanek dekompresyjny 3-minutowy na głębokości 3-ch metrów.
14. Przestrzegać czas i głębokość przystanków dekompresyjnych. Uwzględniać poprawki wynikające ze wzniesienia n.p.m.
15. W przypadku zbyt szybkiego wypłynięcia (z pominięciem lub skróceniem dekompresji) zanurkować ponownie w jak najkrótszym czasie na głębokość równą połowie poprzedniej maksymalnej, i zatrzymać się tam na okres 5 minut, po czym wynurzać się przeprowadzając dekompresję wyznaczoną dla łącznego czasu nurkowania i maksymalnej głębokości pierwszego nurkowania.
16. W razie wypadku natychmiast uprzedzić lekarza specjalistę chorób nurkowych i odtransportować poszkodowanego do najbliższej komory dekompresyjnej.
17. Jeżeli nurek stwierdzi, że został pod wodą sam, powinien wynurzyć się niezwłocznie na powierzchnię przestrzegając podstawowe zasady bezpieczeństwa (prędkość wynurzania, dekompresji itp.).
18. Podanie znaku "Jestem na rezerwie" stanowi dla całej grupy polecenie wynurzania się.
19. Podczas wynurzania należy zachować szybkość w/g tablic, swobodnie oddychać, nasłuchiwać i rozglądać się.
20. W sytuacji zagrożenia - zachować spokój, nie ulegać panice, zastanowić się.
!!! NURKUJ KORZYSTAJĄC BARDZIEJ Z GŁOWY NIŻ Z PŁETW !!!
!!! PLANUJ KAŻDE NURKOWANIE I NURKUJ ZGODNIE Z TYM PLANEM !!!

Oświadczenie o zrozumieniu standardów
i procedur bezpieczeństwa w nurkowaniu
Poniższe oświadczenie informuje o ustalonych procedurach bezpieczeństwa w nurkowaniu zarówno ze sprzętem powietrznym jak i na zatrzymanym oddechu. Te procedury zostały opracowane i przedstawione dla przypomnienia i potwierdzenia wiedzy o nich, tak, aby zwiększyć komfort i bezpieczeństwo nurkowania. Własnoręczny podpis złożony na tym oświadczeniu potwierdza znajomość procedur i standardów bezpieczeństwa w nurkowaniu. Przeczytaj oraz omów wszystkie punkty oświadczenia przed jego podpisaniem. Jeżeli podpisująca dokument osoba nie jest pełnoletnia, poniższy dokument muszą podpisać również jej rodzice lub opiekunowie.

Zasady bezpieczeństwa
wynikające z dobrej praktyki nurkowej
1. Nie nurkuj, jeżeli:
• nie masz ochoty na nurkowanie;
• czujesz się nienormalnie zmęczony lub znużony;
• masz problemy zdrowotne z nosem, uszami lub gardłem;
• odczuwasz nienormalne mrowienie lub swędzenie skóry;
• odczuwasz bóle stawów lub/i klatki piersiowej;
• masz objawy choroby o podłożu infekcyjnym;
• piłeś ostatnio alkohol lub zażywasz lekarstwa;
2. Na każdym nurkowaniu bezwzględnie należy posiadać:
• kamizelkę ratowniczo-wyrównawczą,
• alternatywne źródło czynnika oddechowego,
• sprawny przyrząd do monitorowania zapasu czynnika oddechowego - manometr,
• przyrządy do określenia, czasu nurkowania, max osiągniętej głębokości, nasycenia tkanek azotem (tabele, komputer)
3. Przed nurkowaniem w nieznanym miejscu sprawdź:
• lokalne przepisy dotyczące nurkowania,
• sprawdź jakie występują zagrożenia (prądy, pływy, niebezpieczne zwierzęta itp.)
• miejsce najbliższej komory dekompresyjnej oraz sposób dotarcia do niej - droga ewakuacyjna
4. Znaj znaki nurkowe i stosuj je bezwzględnie podczas wszystkich nurkowań. Upewnij się, czy nurkujące z tobą osoby też je znają i rozumieją we właściwy sposób.
5. Planuj razem z partnerem każde nurkowanie i nurkuj zgodnie z tym planem
• nigdy nie przekraczaj swoich możliwości,
• poznaj dobrze obsługę i działanie własnego sprzętu i sprzętu partnera, zapoznaj partnera z swoim sprzętem,
• przed każdym nurkowaniem wykonaj sprawdzenie bezpieczeństwa
• oddychając sprężonym powietrzem nie nurkuj głębiej niż zalecają to przepisy danego kraju (w Polsce 50 metrów),
• staraj się nie nurkować więcej niż 2 razy dziennie i zaczynaj od nurkowania na większą głębokość,
• staraj się wykonywać nurkowania nie wymagające stosowania przystanków dekompresyjnych,
• podczas każdego nurkowania nie wymagającego dekompresji zatrzymaj się przy wynurzaniu na głębokości 3 6 metrów na okres 3 minut,
• jeżeli podczas nurkowania utracisz kontakt z partnerem lub z grupą, to rozglądnij się dookoła, możesz nawet popłynąć w stronę gdzie powinna być grupa, jednak jeżeli w ciągu 1minuty nie znajdziesz grupy wynurz się na powierzchnię z zachowaniem podstawowych zasad bezpiecznego wynurzania.
• zasady bezpiecznego wynurzania:
o nie przekraczaj prędkości wynurzania zalecanej przez stosowane tabele lub komputer nurkowy,
o pamiętaj o wydechu (udrożnieniu dróg oddechowych),
o zatrzymuj się na wymaganych przystankach dekompresyjnych
• ustal jasno z partnerami przed nurkowaniem co będzie decydowało o rozpoczęciu wynurzania - czas pobytu, wartość ciśnienia w butli, osiągniecie limitu bezdekompresyjnego, itp.
• znak partnera pod wodą o niedyspozycji fizycznej lub psychicznej jest nakazem do wspólnego wynurzenia się na powierzchnię.
6. Należy posiadać wiedzę (odpowiednie kursy, specjalizacje) i sprzęt odpowiedni do prowadzonych nurkowań (np. skafander dostosowany do temperatury wody).
7. Nurkuj zawsze w tzw. "systemie pary nurkowej" co oznacza
• minimalny skład zespołu nurkowego - 2 osoby;
• jedna osoba z pary przyjmuje na siebie obowiązki płetwonurka prowadzącego nurkowanie pod wodą,
• każda z osób tworzących parę nurkową musi w jednakowy sposób przestrzegać zasad bezpieczeństwa i ponosi taką samą odpowiedzialność przy zapewnieniu drugiej osobie bezpieczeństwa w sytuacji awaryjnej;
8. Gdy nurkujesz z jednostki pływającej (łódź, jacht, kuter) to:
• zapoznaj się przed wejściem do wody z procedurą powrotu na jednostkę;
• upewnij się, czy podczas twojego pobytu pod wodą jednostka będzie stała na kotwicy, będzie się poruszała po akwenie, oraz czy załoga jednostki będzie w stanie udzielić ci pomocy (i jakiej), w sytuacji awaryjnej.
9. Jeżeli planujesz lot samolotem lub wyjazd w góry zaplanuj wystarczająco długą przerwę od ostatniego nurkowania. Kieruj się przy tym danymi z komputera nurkowego lub tabel dekompresjnych. Ogólne zalecenia mówią aby przerwa nie była mniejsza niż 12godzin.
10. Pamiętaj, że nie jesteś niezniszczalny. Życie jest tylko jedno, podobnie jak Matka!


w załączniku cała gotowa praca ze zdjęciami!!