rzeźba gotycka służyła głuwnie celom

Rzeźba gotycka narodziła się jako rzeźba architektoniczna w połowie XII wieku w regionie Île-de-France, gdy opat Suger zbudował bazylikę w St.-Denis (ok. 1140), uważana za pierwszą gotycką budowlę, i wkrótce potem w katedrze w Chartres (ok. 1145). Wcześniej nie istniała w Île-de-France tradycja rzeźbiarska, tak więc rzeźbiarze byli sprowadzani z Burgundii. Byli oni twórcami figur służących jako kolumny w zachodnim (tzw. Królewskim) portalu katedry w Chartres, które zrewolucjonizowały rzeźbę. Był to całkowicie nowy wynalazek, który jednocześnie posłużył jako model dla przyszłych pokoleń rzeźbiarzy. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że wzorem dla portalu w Chartres był wcześniejszy, zniszczony w czasie XVIII i XIX wieku, portal zachodni kościoła opackiego w St. Denis.Z Francji nowy styl promieniował na Europę. W Niemczech od roku 1225 tworzono wystrój rzeźbiarski katedry w Bambergu, największy zespół rzeźby gotyckiej XIII w., z kulminacją w 1240 r., gdy powstał Jeździec bamberski, pierwszy pomnik konny w sztuce zachodniej od VI wieku. W Anglii rzeźba była raczej ograniczona do rzeźby nagrobkowej i dekoracji niefiguralnych, co częściowo było spowodowane niechęcią cystersów do bogatej dekoracji figuralnej. We Włoszech wciąż były żywe wpływy antyczne, ale gotyk został tam wprowadzony wraz z powstaniem ambon w Pizie (1269) i Sienie. Późnymi arcydziełami włoskiej rzeźby gotyckiej są groby rodziny Scaligeri w Weronie (XIV w.).Styl rzeźby gotyckiej ewoluował. Początkowo postacie były sztywne i wydłużone, częściowo jeszcze pod wpływem tradycji romańskiej, w końcu XII i początku XIII w. zyskały na przestrzenności i realizmie. Wpływy rzeźby antycznej Grecji i Rzymu były widoczne w traktowaniu szat, ekspresji twarzy i pozie.