Bolesław Leśmian - „Szewczyk”.

Bolesław Leśmian - „Szewczyk”

W mgłach daleczeje sierp księżyca,
Zatkwiony ostrzem w czub komina,
Latarnia się na palcach wspina
W mrok, gdzie już kończy się ulica.
Obłędny szewczyk - kuternoga
Szyje, wpatrzony w zmór odmęty,
Buty na miarę stopy Boga,
Co mu na imię - Nieobjęty!

Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!

Boże obłoków, Boże rosy,
Naści z mej dłoni dar obfity,
Abyś nie chadzał w niebie bosy
I stóp nie ranił o błękity!
Niech duchy, paląc gwiazd pochodnie,
Powiedzą kiedyś w chmur powodzi,
Że tam, gdzie na świat szewc przychodzi,
Bóg przyobuty bywa godnie.

Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!

Dałeś mi, Boże, kęs istnienia,
Co mi na całą starczy drogę -
Przebacz, że wpośród nędzy cienia
Nic ci, prócz butów, dać nie mogę.
W szyciu nic nie ma, oprócz szycia,
Więc szyjmy, póki starczy siły!
W życiu nic nie ma, oprócz życia,
Więc żyjmy aż po kres mogiły!

Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!


Wiersze Bolesława Leśmiana mają różną tematykę. Często pisze o miłości i śmierci. Jego utwory mają charakter symboliczny, co znaczy, że Leśmian chciał pokazać to co nie zostało opisane. Stąd też biorą się neologizmy, którymi autor chce wyrazić swoje myśli. Leśmian w dużej mierze opiera się również na filozofii Bergsona i Nietzschego.
W kilku utworach Leśmian posługuje się koncepcją teologiczną usiłującą wytłumaczyć, dlaczego w świecie stworzonym przez doskonałego i dobrego Boga istnieje zło, czyli teodyceą. Jednym z takich utworów jest „Szewczyk”.
W wierszu tym Bolesław Leśmian ukazuje postać bohatera lirycznego, tytułowego Szewczyka, który rozmawia z Bogiem. Przedstawiony jest obraz miasteczka w nocy, gdzie w małej uliczce „obłędny szewczyk – kuternoga szyje (...) buty na miarę stopy Boga”, które są jedynym darem dla Boga od tego ubogiego człowieka. Szewczyk prowadzi pozorowany dialog z Bogiem, w którym tłumaczy sens swojego daru – idealnych butów.
Innym utworem, w którym Leśmian wykorzystał motyw teodycei jest „Dusiołek”. Bohater tego wiersza – Bajdała w czasie snu zostaje napadnięty przez tytułowego Dusiołka, okropnego stwora, który zaczął go dusić. Po przebudzeniu Bajdała obwinia swoje zwierzęta, że go ni obroniły. Lecz pyta również Boga, dlaczego zezwala na istnienie zła:

„(...)O, rety - olaboga!
Nie dość ci, żeś potworzył mnie, szkapę i wołka,
Jeszcześ musiał takiego zmajstrować Dusiołka?”

Dialog z Bogiem jest znany w polskiej literaturze od samych jej początków, zaczynając od „Bogurodzicy”, poprzez utwory Jana Kochanowskiego, Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, aż do dzisiaj. I tak pewnie zostanie, dopóki na świecie będą ludzie, gdyż zawsze z braku wiedzy próbujemy wyjaśnić pewne zjawiska czymś wyższym, niewytłumaczalnym i nieosiągalnym.
Wiersz pod tytułem „Szewczyk” ma charakter symboliczny. Porusza problematykę egzystencjalno – filozoficzną, dotyczy bytu, sensu istnienia. Szewczyk jest ułomnym człowiekiem, który widzi, jaka jest rola Boga w egzystencji ludzkiej. Trzykrotnie powtórzona tutaj anafora jest pochwałą trudu szewczyka, mimo iż jest ona ironiczna. Praca Szewczyka nadaje sensu indywidualnej egzystencji:

„Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!”

Szewczyk jest dumny ze swojej roli sługi „Nieobjętego Boga”, gdyż „gdzie na świat szewc przychodzi, Bóg przyobuty bywa godnie”.
Henri Bergson głosił intuicjonizm i koncepcje elane vitale. W myśl intuicjonizmu nie można poznać świata ani przez doświadczenie, ani przez racjonalne myślenie, lecz jedynie za pomocą intuicji. Z kolei elan vitale - to siły wewnętrzne, które tkwią w człowieku, z nich wynika ciągły rozwój, ta wewnętrzna energia kieruje człowiekiem. Bergsonizm to filozofia życia, wolności i intuicji. Świat jest tu dynamiczny, a człowiek w nim aktywny. Filozofia Bergsona miała wpływ na poezję Bolesława Leśmiana, który uważał, że intuicja jest jedyną drogą wiodącą ku prawdzie, ku poznaniu rzeczywistości, a wyrażenie tych dążeń jest istotą artyzmu. Poezję Leśmiana wyróżnia stosunek do przyrody, której częścią jest człowiek, choć jednocześnie jest i częścią świata niematerialnego.
Szewczyk jest tylko małym człowieczkiem, który dostał jedynie „kęs istnienia” wobec wieczności. Jednak prosi Boga o wybaczenie, że nie może dać lepszego, cenniejszego (w kategoriach przyziemnych) daru od butów własnoręcznie uszytych. Rozumie jednak, że tę swoją chwilę musi wykorzystać w pełni. Mimo swojej nędznej egzystencji człowieka skazanego na cierpienie, nie poddaje się:

„(...)W szyciu nic nie ma, oprócz szycia,
Więc szyjmy, póki starczy siły!”

Za wartość podstawową szewczyk przyjmuje życie, tę jedną chwilę wieczności, która została mu darowana. Mimo swojej ułomności i nędzy jest wdzięczny, że może być człowiekiem:

„(...)W życiu nic nie ma, oprócz życia,
Więc żyjmy aż po kres mogiły!”

Wiersz kończy się powtórzenie anafory , w której chwalone jest poświęcenie się szewczyka.
Budowa wiersza wskazuje na pieśniowy charakter utworu. Pochwalny refren powtarzający się tutaj trzy razy o rymach typu a b a b i trzy zwrotki o rymach typu a b b a c d d c (w pierwszej zwrotce), a b a b c d d c (w drugiej zwrotce) i a b a b c d c d (w trzeciej zwrotce).
W wierszu występują różne metafory, takie jak: „księżyc zatkwiony ostrzem w czub komina”, „latarnia się na palcach wspina”, „duch, paląc gwiazd pochodnie”, „kęs istnienia”, powódź chmur. Podkreślają one symboliczny charakter wiersza.
Utwór ten pięknie ukazuje sytuację kalekiego szewca, przeznaczającego swoją pracę Bogu, będącego mu wdzięcznym za możliwość życia i błagającego o przebaczenie, gdyż nie potrafi więcej z siebie oddać Bogu, tylko buty, lecz buty „na miarę stopy Boba”.

Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Bolesław Leśmian Szewczyk   http://www.sciaga.pl/tekst/4571-5-boleslaw_lesmian_szewczyk opisac sytuacje liryczną i podmiot liryczny 

Bolesław Leśmian Szewczyk   http://www.sciaga.pl/tekst/4571-5-boleslaw_lesmian_szewczyk opisac sytuacje liryczną i podmiot liryczny ...

Język polski

„Szewczyk” – Bolesław Leśmian - opracowanie.

ad maiorem Dei gloriam – dla większej chwały Bożej.
- św. Ignacy Loyola -

Z tego właśnie wiersza Bolesława Leśmiana należącego do zbioru „Łąka” z 1920r. Jerzy Wysocki dodając melodię, stworzył piękną pieśń. Zos...

Język polski

Neologizmy w utworze Bolesław Leśmian pt. „Szewczyk” Proszę o rozwiązanie zadania.

Neologizmy w utworze Bolesław Leśmian pt. „Szewczyk” Proszę o rozwiązanie zadania....

Język polski

Opracowanie wiersza "Szewczyk" - Bolesława Leśmiana

ad maiorem Dei gloriam – dla większej chwały Bożej.
- św. Ignacy Loyola -




Z tego właśnie wiersza Bolesława Leśmiana należącego do zbioru „Łąka” z 1920r. Jerzy Wysocki dodając melodię, stworzył pięk...

Język polski

Bolesław Leśmian - opracowanie.

*BOLESŁAW LEŚMIAN* - pytania o sens; poeta osobny

BALLADA-gatunek stworzony w średniowieczu, uważana za literaturę niską, karnawałową, literaturę prostych ludzi
- gatunek ten zaistniał ponownie w dobie romantyzmu ( eksponowani...