Z zawodu lekarz, na początku utworu przedstawiony jako dwudziestosześcio lub dwudziestoośmioletni absolwent studiów medycznych. Cechuje go postawa aktywnego działania, co uwidacznia się przy odczytaniu referatu dotyczącego higieny, w którym pokazał wytyczne dla innych lekarzy. Wywodził się z biednej rodziny, co było przyczyną jego kompleksów i zarazem uwielbienia dla manier i wyglądu kobiet z wyższych sfer.Stefan Żeromski kreuje go na postać rozdartą, z jednej strony nieobojętną na otaczającą go nędzę i biedę, a z drugiej strony borykającą się z własnymi problemami miłosnymi. Rozdarcie to jest zarazem jawnym symbolem ścierania i wzajemnego przenikania sfer i idei epok romantyzmu i pozytywizmu. Judym bowiem wierzy w wielkość nauki, altruizm, oraz idee pozytywistycznego organicyzmu i pracy u podstaw, jednak nie znajdując uznania i zrozumienia ze strony innych lekarzy niczym klasyczny romantyk, będący wielkim indywidualistą, buntuje się wobec panującego stanu rzeczy. Tym samym podejmuje on działanie w osamotnieniu. Do zachwiania równowagi duchowej głównego bohatera doprowadza osoba Joanny Podborskiej. Przeżywający konflikt tragiczny Judym, choć bardzo kocha Joannę zdaje sobie sprawę, iż szczęście wynikające z miłości i posiadana rodziny uczyni go osobą, która nie zrozumie potrzeb biedoty.W trakcie rozwijania się akcji Tomasz udaje się do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie zostaje wstrząśnięty obrazem górników, którzy przestali nawet być podobni do ludzi, a warunki ich życia pozostawiały wiele do życzenia. Przeświadczony o konieczności pomocy innym bohater przeżywa coraz większy ból z powodu rozłąki z ukochaną. Na końcu książki dokonuje ostatecznego wyboru: rezygnując ze szczęścia osobistego porzuca Joannę aby móc oddać się wyłącznie sprawom cierpiącej biedoty.
