Globalizacja gospodarki.

Globalizacją gospodarki możemy nazwać tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje swobodna możliwość przepływu dóbr, usług oraz czynników wytwórczych. Gospodarcza zależność między krajami widoczna była już w czasie krachu giełdowego w 1929 na Wall Street, kiedy nastąpiło powszechne załamanie. Obecnie struktura ekonomiczna świata jest jeszcze bardziej skomplikowana, a wielość i siła więzi stanowi o konieczności wspólnego rozwiązywania problemów.
Od lat 90., w związku z likwidacją odrębnego systemu państw socjalistycznego i reformami gospodarczymi w Chinach można mówić o upowszechnianiu się wspólnego modelu gospodarczego, co przyspiesza proces globalizacji. Jego podstawowymi czynnikami są:
światowy system walutowy,
rozwój struktur integracji gospodarczej,
rozrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm,
tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.

Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych, poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.

Proces globalizacji dotyczy gospodarki światowej, stosunków międzynarodowych oraz kultury. Po roku 1989 również Polska podlega procesom globalizacji, o czym świadczy korzystanie z pomocy Banku Światowego i MFW. Uzyskiwane fundusze mają być przeznaczone na polepszenie jakości nauczania, likwidację dysproporcji między szkołami miejskimi i wiejskimi, polepszenie infrastruktury drogowej, wsparcie reformy służby zdrowia, reformę górnictwa węglowego oraz aktywizację obszarów rolnych. Warunkiem uzyskania pomocy jest między innymi przeznaczenie części otrzymanych funduszy na likwidację barier administracyjnych utrudniających uzyskiwanie środków finansowych z innych źródeł, na przykład z Unii Europejskiej.
Globalizacja gospodarki jest również efektem działalności Światowej Organizacji Handlu (WTO). Ustalenia tejże organizacji wprowadzają ujednolicone standardy dotyczące międzynarodowej wymiany handlowej. Polska chroni swój rynek przed zaniżonymi cenami towarów, ale także polscy eksporterzy są przedmiotem postępowań antydumpingowych (dumping – ceny towarów poniżej kosztów produkcji).
Ważną rolę w procesie integrowania gospodarki światowej odgrywają państwa zrzeszone w Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego, oraz najbogatsze kraje świata czyli grupa G-8 (Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Kanada, Włochy i Rosja).
Proces globalizacji oznacza aktywizację rynków kapitałowych i pieniężnych. Liberalizację międzynarodowego obrotu kapitałowego gwarantują umowy dwustronne, między innymi dotyczące unikania podwójnego opodatkowania. Do 2003 roku Polska podpisała około osiemdziesięciu umów tego typu.
W ostatnich latach największy wpływ na światową gospodarkę mają ponadnarodowe korporacje. Zatrudniają one przeszło 6 miliomów pracowników. Powstawanie gigantycznych korporacji ponadnarodowych stanowi poważne zagrożenie dla konkurencyjności gospodarki światowej.
Proces globalizacji dotyczy nie tylko kwestii ekonomicznych. W ostatnich latach można o nim mówić również w odniesieniu do szeroko rozumianego porządku międzynarodowego. Globalizacja wiążę się bowiem z podejmowaniem ważnych dla społeczności międzynarodowej decyzji, na przykład w sprawie bezpieczeństwa międzynarodowego, przez nieliczne ponadnarodowe instytucje, taki jak ONZ, WTO i organizacje regionalne.
Globalizacji towarzyszy również zmiana pojęcia suwerenności państwa. Rządy tracą stopniowo wpływ na takie dziedziny jak: ochrona praw człowieka, bezpieczeństwo, gospodarka, polityka socjalna. Opinię publiczną kształtują media, kontrolowane przez ponadnarodowe koncerny. Proces globalizacji poważnie wpłynął na sposób realizowania polityki zagranicznej państw. Do tradycyjnych form, takich jak oficjalne spotkania polityków czy działalność placówek dyplomatycznych, dochodzą nowe na przykład promocja kraju za granicą. W ramach procesu globalizacji organizuje się corocznie Światowe Forum Gospodarcze w Davos.
Proces globalizacji przynosi niewątpliwe korzyści. Przyczynia się do szybszego rozwoju ekonomicznego państw oraz polepszenia warunków życia ich mieszkańców. Na Szczycie Ziemi w Johannesburgu w 2002 roku Sekretarz Generalny ONZ Kofi Annan wezwał społeczność międzynarodową do dołożenia starań, aby proces globalizacji przyczyniał się do wzrostu gospodarczego we wszystkich krajach.
Globalizacja ma swoje mocne strony, mimo tego ma na świecie liczną i bardzo aktywną grupę przeciwników. Niemal wszystkim spotkaniom instytucji i organizacji powszechnie związanych z tym procesem towarzyszą gwałtowne protesty.
Przeciwnicy globalizacji gospodarki światowej wskazują na szereg zagrożeń. Ich zdaniem postęp naukowo-techniczny pogłębia i tak duże dysproporcje rozwojowe między Północą i Południem. Dzieli państwa na uczestniczące w integracji, oraz takie, które – ze względu na zacofanie cywilizacyjne – w tych procesach nie mogą brać udziału. Otwarcie gospodarek poszczególnych państw naraża je na ryzyko niestabilności spowodowanej nagłymi decyzjami inwestorów zagranicznych, wycofujących swój kapitał w okresach słabszej koniunktury.
Ułatwienia w przepływie kapitału, zdaniem przeciwników globalizacji, sprzyjają również międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Antyglobaliści sprzeciwiają się również próbom zastępowania tradycyjnej, narodowej kultury, ujednoliconą i uproszczoną kulturą wykreowaną przez media i wielkie koncerny.
Entuzjaści globalizacji, wśród których dominują przedsiębiorcy i finansiści, dostrzegają w niej same korzyści – rozwój cywilizacyjny świata i znoszenie barier między narodami. Krytycy globalizacji wskazują na zagrożenia związane z pogłębianiem się różnic między państwami, destabilizacją gospodarek słabszych państw, a także wzrostem zjawisk patologicznych w gospodarce i finansach. Istotne jest, aby wykorzystać wszystkie możliwości, jakie z niej płyną, unikając związanych z nią zagrożeń.