"Krzyżacy" jako powieść historyczna.
Uważam, że „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza są powieścią historyczną. Istnieje na to wiele dowodów .Oto one :
Niewątpliwie najważniejszą cechą powieści historycznej jest to, rozgrywa się ona w przeszłości, co najmniej sto lat przed życiem autora. Akcja „Krzyżaków” toczy się w końcu XIV i na początku XV wieku, podczas gdy Sienkiewicz żył w XIX wieku, więc około czterysta lat później.
Opisane są w niej również ważne wydarzenia historyczne. Akcja toczy się poprzez śmierć królowej Jadwigi i napaści Krzyżaków na wsie nadgraniczne aż po bitwę pod Grunwaldem i pokój toruński. Bohaterzy są w środku tych wydarzeń, odczuwają ból po stracie królowej, walczą w bitwie pod Grunwaldem .
W powieści występują postacie historyczne, choć nie odgrywają one wielkiej roli w samej akcji. Są to przede wszystkim Król Władysław Jagiełło, królowa Jadwiga, kniaź Witold oraz Ulryk i Konrad von Jungingen. Są w niej również wymienieni najwięksi rycerze ówczesnej Polski tacy jak Zawisza z Grabowa. Najważniejszą rolę w powieści mają jednak postacie fikcyjne, które są jednocześnie jej głównymi bohaterami: Zbyszko i Maćko z Bogdańca, Jurand ze Spychowa jego córka Danusia i Jagienka Zychówna.
Postacie w „Krzyżakach” porozumiewają się słowami stylizowanymi na archaiczne, nie jest to jednak prawdziwy język tamtej epoki. Sienkiewicz nie mógł pisać tak jak rozmawiali ludzie z tamtych czasów ponieważ trudno by było zrozumieć o co chodzi bez słownika archaizmów. Autor stara się jednak jak najbardziej przybliżyć nam ten okres w dziejach Polski, więc rycerstwo, szlachta i duchowieństwo przytaczają w rozmowie cytaty z łaciny, w większości wyuczone przysłowia lub określenia. Przykładowo ksiądz Wyszoniek w rozmowie z księżną Anną Danutą na temat ślubu Danusi ze Zbyszkiem użył zwrotu „ in articulo mortis” oznaczajacego po polsku „ w paragrafie śmierci” ponieważ chłopak mógł niedługo umrzeć. Oryginalna jest też przyśpiewka Danusi, którą ta śpiewała, aby umilić życie księżnej Annie Danucie.
Sienkiewicz w tym dziele przepięknie opisuje obyczaje rycerskie, stroje, wygląd miast. Gdy pisze o Krakowie, to nie o tym jaki on zna , tylko o takim jakim było to miasto w XV wieku „Kraków było już widać dobrze: ogrody królewskie pańskie i mieszczańskie, otaczające zewsząd miasto, za nimi mury i wieże kościołów.” Najlepszym przykładem obyczaju rycerskiego jest ślubowanie Danusi. Przysięga Zbyszka: „ślubuję kilka takich pawich czubów ze łbów niemieckich zedrzeć i pod nogi mojej pani położyć. Na to spoważniała księżna i spytała: -Nie dla śmiechu ślubujesz?
A Zbyszko odrzekł:
- Tak mi dopomóż Bóg i Święty Krzyż; któren ślub w kościele przed księdzem powtórzę.”
Nie gorsze są również opisy strojów. Oto opis odświętnego stroju Zbyszka: „Naciągnął następnie Zbyszko prześliczne spodni, w których jedna nogawica była w podłużne pasy zielone i czerwona, druga w fioletowe i żółte obie zaś kończyły się u góry pstrą szachownicą (...) wdziawszy jeszcze trzewiki purpurowe z długimi nosami (...) wdział jakę z białego jedwabiu, naszytą w złote gryfy (...) z wierzchu opasał się pasem pozłocistym.”
Ufam, że przedstawione przeze mnie argumenty są wystarczające, aby stwierdzić, że powieść Henryka Sienkiewicza jest historyczna.