Tradycje Świąt Bożego Narodzenia.
1. Wszystkie formy dotyczące kultury ( wystrój, uroczystości, obrzędy, malarstwo... )
W wielu krajach Święta Bożego Narodzenia są najważniejszym wydarzeniem roku – okresem radości i szczodrości. Jego korzenie, tradycje, zwyczaje i obrzędy znane nam dzisiaj są bardzo stare.
W czasie świąt obowiązuje nas , specjalny , uroczysty wystrój. Na ulicach już wiele dni przed świętami możemy oglądać kolorowe dekoracje, lampki, choinki a także Mikołaja. Przystrajamy także swe domy i balkony. Dom można ozdabiać jemiołą, która przynosić ma pomyślność rodzinie i domowi. W głównym pokoju znajduje się zazwyczaj udekorowane drzewko. Świąteczna choinka pojawiła się po raz pierwszy XVIII w. W Niemczech lecz prawdopodobnie korzenie tego zwyczaju sięgają głębiej w przeszłość. W każdym kraju choinki przystraja się nieco inaczej. W Polsce na drzewkach królują bombki, cukierki, różnobarwne łańcuchy, włosy anielskie, a także własnoręcznie wykonane ozdoby. Takie jak papierowe łańcuchy bądź aniołki z piernika. W Wigilię pod choinką układa się podarunki dla najbliższych. Jest to stary zwyczaj obdarowywania bliskich prezentami w ten podniosły dzień. Odbiorcami świątecznych upominków są przede wszystkim dzieci, które wierzą w istnienie tajemniczego Świętego Mikołaja, który wślizgując się np. przez komin niezauważony zostawia grzecznym dzieciom podarunki , a urwisom rózgi. Legenda o św. Mikołaju , patronie dzieci i żeglarzy mówi ,ze był on biskupem w Azji mniejszej. Podziwiany był on za szczególną dobrać i hojność okazywaną biednym. Prawdopodobnie to właśnie od tej poczciwiej postaci pochodzi nasz miły staruszek przynoszący prezenty w wigilijny wieczór.
Jednym z najważniejszych obrzędów jest uroczysta kolacja wigilijna, rozpoczyna się ona wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki. Dopiero teraz cała rodzina oraz z zaproszeni goście mogą usiąść do uroczyście nakrytego stołu. Tradycja nakazuje aby podczas wieczerzy zawsze było jedno wolne miejsce przy stole, symbolizujące pamięć o tych, którzy niegdyś zasiadali przy nim, a teraz nie ma ich w świecie żywych. Jest to także nakrycie dla zbłąkanego wędrowca. Zgodnie z panującym w naszym kraju obyczajem przed samym posiłkiem zgromadzeni dzielą się między sobą opłatkiem, składając życzenia. Gest ten jest symbolem braterstwa, pojednania i pokoju w rodzinie. Wigilijna kolacja składać powinnam się z 12 potraw, czyli tylu ilu było apostołów. Tradycyjne postne dania tego dnia to m.in. barszcz czerwony z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami, kapusta z grochem, śledź , kutia, kompot z suszonych owoców oraz przyrządzany na różne sposoby karp. Z zwyczajów wigilijnych należy wymienić jeszcze te o wymowie religijnej : pod świąteczny obrus wkłada się garstkę siana, dla upamiętnienia narodzin Syna Bożego w ubogiej stajence. Należy tez pamiętać o szopkach przedstawiających narodziny dzieciątka, które podczas świąt goszczą w kościołach i domach prywatnych. Umieszcza się w nich pieczołowicie wykonane miniaturki Świętej rodziny, oraz otaczających ją postaci takich jak aniołki, zwierzęta, pasterze. Czasami pojawiają się tam współczesne symbole takie jak znane budowle itd.
Jednym z najważniejszych zwyczajów świątecznych jest śpiewanie podczas rodzinnego spotkania kolęd i pastorałek. Kolędy czyli pieśni religijne o tematyce związanej z Bożym Narodzeniem i obrzędami noworocznymi rozpowszechniły się w Polsce równocześnie z wprowadzeniem rzymskokatolickiego kalendarza, pierwsze zapisy melodii oraz tekstów pochodzą z XV i XVI wieku. Wspólne kolędowanie jest pięknym staropolskim zwyczajem , który przetrwał do dziś. Najpopularniejsze kolędy śpiewane podczas wigilii to „Lulaj że Jezuniu”, „Przybieżeli do Betlejem”, „Wśród nocnej Ciszy”, „Cicha noc” i wiele innych. Rozkwit twórczości kolędowej przypadł na XVII i XVIII wiek gdy pojawiły się pastorałki. Pastorałka jest to pieśń pasterska o wesołym tanecznym charakterze i tematyce związanej z Bożym Narodzeniem. Ma ona prostą budowę zwrotkową. Obchodzone na całym świecie Święto Bożego narodzenia zainspirowało więcej utworów muzycznych niż jakiekolwiek inne święto. Dlatego kolędy i pastorałki stały się dla nas nieodzowną częścią świątecznego rytuału.
Lubimy go kontynuować, dlatego w pierwszy dzień świąt możemy spotkać kolędników , którzy wędrują od domu do domu przebrani za np. anioła, diabła, króla Heroda i śmierć kolędując. Zwyczaj nakazuje by wpuścić ich do domu wysłuchać tradycyjnych pieśni, obejrzeć odgrywane przez nich scenki. Później należy uraczyć kolędników smacznym przysmakiem bądź zapłatą.
Innym ważnym elementem Bożego narodzenia jest tzw. Pasterka, czyli msza święta która odbywa się o północy, podczas niej modlimy się i śpiewamy kolędy.
Głównym obrazem w obrzędzie bożonarodzeniowym jest scena narodzin Jezusa w stajence, otoczonej zwierzętami, pasterzami i aniołami oraz hołd złożony mu przez trzech króli przybyłych z odległych krajów. Obrazek ten często znajdujemy na świątecznych pocztówkach, jest on także inspiracją dla malarzy. Sceny te możemy obejrzeć w renesansowym obrazie „Adoracja Królów” pędzla włoskiego malarza Antonio Vassilacchi (1556-1629).
Ze Świętami Bożego Narodzenia jest związanych wiele pięknych i ciekawych zwyczajów, nie możemy o nich zapomnieć siadając w przyszłym roku do wigilijnego stołu.
2. Jakie kolędy są najpopularniejsze na świecie ?
Najpopularniejszą kolędą na świecie jest niewątpliwie „Cicha Noc”. Piękna kolęda o nocy w której urodził się Syn Boży , została przetłumaczona na prawie wszystkie języki świata.
3. Jaka jest najstarsza polska kolęda ?
Do najstarszych Polskich kolęd możemy zaliczyć „Anioł Pasterzom mówił” która powstała w pierwszej połowie VI w.