Złoty wiek w Polsce. Dlaczego został tak nazwany? (gospodarka, kultura, polityka zagraniczna i wewnętrzna)

Dlaczego wiek XVI w Polsce nazywamy złotym wiekiem? - gospodarka, polityka, kultura.

Wiek XVI przypada na panowanie Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta. Stulecie to w Polsce nazwane zostało złotym wiekiem z wielu powodów. Kraj zajmował wówczas bardzo dużą powierzchnię liczącą ponad 990 tys. km2 i był największy w całej Europie Środkowej. W Polsce żyło ok. 11 milionów ludzi. Polska była wtedy potęgą ekonomiczną, polityczną i kulturalną Byliśmy głównym dostawcą zboża ze względu na folwarki pańszczyźniane, dzięki którym zyskaliśmy miano spichrza Europy. W 1618 roku w Polsce sprzedano 250 tysięcy ton zboża. Polska dostarczała też drewno, bydło rzeźne i wiele innych produktów rolnych do zachodniej Europy. Istniało wtedy bowiem wielkie zapotrzebowanie na te produkty ze względu na fakt, iż wszystkie kraje postawiły na sprowadzanie wielu towarów z Ameryki. Transport towarów i produktów odbywał się Wisłą, przez Gdańsk, a dostarczały je (jak już wspomniałem) rozrastające się folwarki pańszczyźniane. Rosło w siłę także rzemiosło i handel. Duże miasta się rozwijały i zakładano nowe.

Rozwojowi gospodarki zwykle towarzyszy rozwój kulturalny. Tak było i tym razem. Polacy osiągnęli w nauce i sztuce poziom, którym dorównywali innym szanowanym umysłom Europy. Obok pisarzy politycznych Andrzeja Frycza Modrzewskiego i Piotra Skargi stali poeci ? Mikołaj Rej (jako pierwszy zaczął pisać po polsku), Jan Kochanowski (Ojciec polskiej poezji), Jan Dantyszek (poeta dworski). Jan Długosz był wybitnym historykiem średniowiecza. Jednak najwybitniejszym człowiekiem złotego wieku w Polsce był Mikołaj Kopernik. Był autorem teorii heliocentrycznej i znakomitym astronomem. Warty wspomnienia jest też Stańczyk, nadworny błazen Zygmunta Starego, który miał na niego pozytywny wpływ. Obok literatury rozwinęła się muzyka. Wielkim jej miłośnikiem był Zygmunt Stary. Najwybitniejszym kompozytorem był Mikołaj Gomółka, twórca melodii do Psalmów Kochanowskiego.

Rozwinęła się też kultura budownictwa. Niektóre budowle przybrały nowy charakter jak na przykład Zamek na Wawelu w Krakowie. Przebudowano go na wspaniałą renesansową siedzibę, dobudowano Kaplicę Zygmuntowską i krużganki arkadowe. W innych miastach też przerabiano barokowe budowle, żeby przybrały renesansowy styl. W Kazimierzu Dolnym, Zamościu i innych miastach stawiano attyki.

Te i mnóstwo innych zmian na dworze królewskim zawdzięczano królowej Bonie Sforzy. Pochodziła ona z Włoch, a jej zmiany dokonywane w Polsce przyciągały innych Włochów. Przyjeżdżali oni do Polski głównie w celu studiowania. Warto wspomnieć, że Akademia Krakowska była najbardziej znaną i jedną z najlepszych w Europie uczelnią katolicką. Poziom nauczania takich przedmiotów jak: matematyka, astronomia czy geografia był bardzo wysoki. Dzięki kontrreformacji zakładano wiele szkół parafialnych i seminariów duchownych. Rozwojowi szkolnictwa zawdzięcza się wzrost poziomu wykształcenia szlachty i mieszczan.
Wraz z rozwojem szkolnictwa rozwijało się drukarstwo. Wynalezienie druku miało ogromny wpływ na rozpowszechnianie się kultury, powstawały drukarnie i firmy wydawnicze. Mimo, iż nakłady nie przekraczały 1000 egzemplarzy, książki docierały do szerokich kręgów społecznych. Wydawano twórczość wybitnych poetów, wydrukowano dzieło Mikołaja Kopernika ?O obrotach sfer niebieskich?.

Rozwinęła się również moda i kuchnia Polska (znowu za sprawą Bony Sforzy). Kobiety zaczęły nosić obcisłe, jedwabne suknie z podkreślonym dekoltem i bogato zdobiły je klejnotami i haftami. Na polskie stoły trafiło wiele włoskich warzyw takich jak: por, seler, kalafior, rzodkiew i wiele innych, zwanych włoszczyzną. Zaczęto też zwracać większą uwagę na kulturę i zachowanie przy stole.

Polska zyskała znaczenie także z powodu wielkiej tolerancji religijnej, która była obecna głównie w Rzeczpospolitej. Do naszego kraju emigrowali żydzi, prawosławni, unici i protestanci. Dzięki Konfederacji Warszawskiej mieli zapewniony spokój i poszanowanie ich wiary w Polsce.

W dobie złotego wieku polityka również stanęła na bardzo wysokim poziomie. Wielkim plusem w polityce Polski było ostateczne rozwiązanie problemu Krzyżaków. Krzyżacy zawsze dążyli do odzyskania ziem, które utracili poprzez liczne konflikty zbrojne. W latach 1519-1521 doszło do ostatniej wojny Zakonu z Polską. Mimo dużego wsparcia dla Zakonu Krzyżackiego ze strony Niemiec Polska odnosiła duże sukcesy. Po pewnym czasie Polska musiała zaprzestać wojny z powodu braku pieniędzy. Na szczęście w tym samym czasie w Rzeszy wybuchła reformacja, co spowodowało, że Niemcy przestali pomagać Krzyżakom. Wojna zakończyła się podpisaniem traktatu pokojowego w 1525 roku. Na rynku w Krakowie Albrecht Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi Staremu. Zobowiązał się wtedy do pomocy finansowej i militarnej Polsce. Księstwo pruskie stało się lennem polskim. Pozycja naszego kraju nad Bałtykiem została umocniona.

Kolejnym ważnym czynnikiem politycznym, który pozytywnie wpłynął na znaczenie Polski w Europie była Unia Lubelska zawarta w 1569 roku. Pomimo, że była ona tylko odnowieniem unii z Litwą i zmiany jej charakteru z personalnej na realną to bardzo poprawiła stosunki między Polską a Litwą. W jej wyniku powstało państwo zwane Rzeczpospolitą Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przyjęliśmy wspólną walutę i politykę zagraniczną oraz obronną. Cała Rzeczpospolita posiadała od tej pory jednego władcę.

W międzyczasie w latach 1557-1570 doszło do sporu o tereny Zakonu Kawalerów Mieczowych. Polska, Szwecją, Rosja i Dania starały pozyskać te tereny dla siebie. Żeby bogactwa Zakonu nie zostały zdewastowane Gotard Kettler musiał podjąć decyzję komu się podporządkować. W 1561r. doszło do porozumienia zawartego pomiędzy Kettlerem, a Zygmuntem Augustem. Inflanty zostały podzielone na dwie części. Pierwsza część Kurlandia i Semigalia została księstwem Kettlera, lecz stała się lennem Polski. Pozostała zaś część Inflant została wspólną prowincją Rzeczpospolitej.

Wiek XVI był bez wątpienia złotym wiekiem dla Polski. Zajmowała naprawdę tłustą połać ziemi. Rozwój polityczny, gospodarczy i kulturalny sprawił, że Rzeczpospolita odgrywała bardzo ważną rolę na planie międzynarodowym. Stała się pośrednikiem kulturalnym między zachodem a wschodem Europy. Podniósł się poziom architektury, edukacji, rozwijały się sztuki piękne. W tym okresie zyskała ogromną władzę i bogactwa. Język polski zaczął być używany przez wielu poetów, bo w końcu "Polacy nie gęsi, też swój język mają".


Kuba Jurec
Epuls Qbo_Sama
GG 4837785