Podróż w literaturze

Podróż jest jednym z klasycznych motywów literatury. Nie ma bowiem lepszego chwytu, by dać pole do popisu wyobraźni, opisać dalekie kraje i przedziwne przygody. Ale bardzo ważne wydaje się metaforyczne ujęcie wędrówki, widzianej jako metafora ludzkiego życia. Kim jest człowiek na świecie? Wędrowcem. Czym jest życie ludzkie? Podróżą od dnia narodzin do śmierci. Doskonale oddał to Edward Stachura mówiąc: „Wędrówką jedną jest życie człowieka.”

„Mały Książę” to kolejny utwór wykorzystujący motyw podróży.
W przypowieści Antoine de Saint-Exupery`ego Mały Książę zmęczony kaprysami róży opuszcza swoja planetę i podróżuje po wszechświecie. Odwiedza różne planety, na których spotyka przedziwnych „dorosłych” ludzi. Pewnego dnia udało mu się dotrzeć na Ziemię, na której poznaje Lisa. Lis uczy Małego Księcia, czym jest przyjaźń. To właśnie na Ziemi, kiedy Książę zobaczył ogród „z tysiącem róż”, uświadomił sobie, że mimo wszystko jego róża jest jedyna i niepowtarzalna. Miłość do pozostawionego samotnie kwiatu każe mu powrócić na swoją planetę.

Przykładem na słuszność mojej tezy jest: „Latarnik” Henryka Sienkiewicza. Główny bohater opowiadania – Skawiński jest powstańcem i emigrantem. Tuła się po świecie, nie mogąc znaleźć dla siebie miejsca. Nawet w Aspinwall, gdzie znalazł posadę Latarnika, nie zatrzymuje się na długo. Lektura „Pana Tadeusza” sprawiła, że rozmyślając o utraconej ojczyźnie, zapomniał zapalić latarnię morską i stracił pracę. Po raz kolejny wyruszył on w dalszą drogę, ale bogatszy wewnętrznie o odzyskane wspomnienia o Polsce.

Motywu podróży w literaturze można doszukiwać się także w mitologii. Najlepszym przykładem wydaje się być „Odyseja” Homera. Odyseusz po zakończeniu wojny trojańskiej tuła się przez dziesięć lat, zanim uda mu się powrócić do rodzinnej Itaki. Podczas podróży Odys przeżywa liczne przygody: trafia na wyspę czarodziejki Kirke, odwiedza króla wiatrów, poznaje tajemnice królestwa umarłych, spotyka syreny oraz wiele innych. Na ojczystą Itakę powrócił na okręcie Feaków, kierowanym myślą króla Alkinoosa.

Kolejnym argumentem na prawdziwość moich słów jest powieść przygodowa Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy”. Staś Tarkowski i jego mała przyjaciółka Nel zostali uprowadzeni. Dzieciom udaje się uciec z rąk porywaczy i od tej pory przemierzają Afrykę, próbując wrócić do rodziców. Liczne, niebezpieczne przygody, które przeżyli uczyniły ze Stasia mężczyznę, nauczyły odpowiedzialności i dały początek uczuciu do Nel, które później zaowocowało małżeństwem.

W dramacie Adama Mickiewicza „Dziady, część II” również można odnaleźć wątek podróżniczy. Dusze, które nie zasłużyły na niebo, błąkały się po świecie i cierpiały wyznaczone im kary. Dla duchów lekkich i pośrednich wędrówka ta miała kres. Natomiast dla duchów ciężkich to kara wieczna.

Temat wędrówki wykorzystywany jest również w filmach. Dobrym tego przykładem jest film pt. „Władca Pierścieni”, w którym główny wędrowiec - hobbit o imieniu Frodo, jest powiernikiem niezwykłego pierścienia. Jego zadaniem jest zniszczenie pierścienia w ogniu Mordoru, twierdzy złego Saurona.

Motyw tułaczki jest bardzo popularny w literaturze i filmie. Jeśli autor wysyła swego bohatera w podróż, to istnieje swego rodzaju gwarancja, że utwór będzie pełen akcji. Bohatera spotkają rozmaite przygody, pozna inne postacie, odwiedzi różne miejsca. Utwór dzięki temu staje się ciekawy, różnorodny. Przy tej okazji bohater może wykazać się – udowodnić swą odwagę, przebiegłość, mądrość. Albo wręcz przeciwnie – okaże się, jakim jest głupcem. Jest jeszcze jedna przyczyna popularności tematu podróży: wysyłając bohatera w podróż, autor ma możliwość opisania najdziwniejszych krain. Bo przecież on sam decyduje o trasie wędrówki. Uważam, że książki i filmy z motywem podróżniczym są bardzo ciekawe i fascynujące.