1. Orientacja proaustriacka: - JÓZEF PIŁSUDZKI - największą szansą na odzyskanie niepodległości jest poparcie jednego z zaborców, w tym wypadku Austro-Węgry - uważano że tylko Austro-Węgry a zwłaszcza cesarz może zabezpieczyć interesy Polaków - głosili budowę monarchii trialistycznej (Polska, Austria , Węgry) - koncepcja lojalizmu ("wierność cesarzowi" bo może nam pomóc) - po upadku Polski, to właśnie Austro-Węgry uważano za nowe przedmurze chrześcijaństwa, jest murem przeciw barbarzyńcy ze Wschodu, więc spełnia rolę jak kiedyś Polska (tezy Szujskiego) - Szujski wierność cesarzowi uzasadniał czynnikami geopolitycznymi Orientacja prorosyjska: ROMAN DMOWSKI - największe niebezpieczeństwo to germanizacja, więc musimy poprzeć Rosję - nie bano się rusyfikacji ponieważ uważano Rosjan za prostaków oraz twierdzono że kultura polska stoi na wyższym poziomie, więc nie ma się czego obawiać - uważano, zę jak Rosja wygra, to da nam autonomię z odzyskanych ziem 2. W mojej ocenie koncepcja Józefa Piłsudzkiego - proaustriacka była korzystniejsza dla Polski. Największą szansą na odzyskanie niepodległości jest poparcie jednego z zaborców, w tym wypadku Austro-Węgry. Uważano, że tylko Austro-Węgry, a zwłaszcza cesarz może zabezpieczyć interesy Polaków. Po upadku Polski, to właśnie Austro-Węgry uważano za nowe przedmurze chrześcijaństwa, jest murem przeciw barbarzyńcy ze Wschodu, więc spełnia rolę jak kiedyś Polska. No rzecz najważniejsza - istaniała szansa na budowę monarchii trialistycznej (Polska, Austria , Węgry) - koncepcja prorosyjska początkowo zakładała tylko autonomię, więc proaustriacka wydaje się lepsza Koncepcja proaustriacka miała większe szanse na realizację, dlatego, że koncepcja prorosyjska dość szybko upadła (sam Dmowski w pewnym momencie przestał popierać Rosję i zwrócił się ku Francji). Z drugiej jednak strony w 1918 r. Austro-Wegry się rozpadły, ale jeszcze podczas walk o niepodległość nikt nie mógł tego przewidzieć. Więc w sumie ciężko to jednoznacznie stwierdzić.
