Teoria tektoniki płyt litosfery
KRÓTKI OPIS TEORII
Teoria zakłada istnienie w strukturze ziemskiej, kilkunastu odrębnych płyt litosfery, które rozdzielone są strefami o wzmożonej aktywności sejsmicznej. Te sztywne segmenty nie znajdują się w bezruchu, lecz zmieniają swe wzajemne położenie, przesuwając się po leżących głębiej, bardziej plastycznych skałach astenosfery.
Płyty tektonicznych jest ok. 20 - dziewięć dużych i ok. tuzina małych. Kontynenty są osadzone na płytach co powoduje ich nieustanne przemieszczanie. W niektórych miejscach zwanych strefami dywergencji, rozstępują się, w innych - zwanych strefami konwergencji, napierają na siebie, co powoduje wygięcie ich krawędzi lub wtłoczenie jednej z nich w głąb Ziemi.W nielicznych miejscach ześlizgują się jedna po drugiej. Niesłychana siła potrzebna do poruszania tych płyt powoduje trzęsienia ziemi i powstawanie wulkanów.
CIEKAWOSTKI
Teoria została opracowana na podstawie historii Ziemi. Podobno niegdyś wszystkie kontynenty były połączone tworząc jeden ląd (Pangea) i jeden wielki ocean(Patalassa). Przez nieustanne ruchy płyt tektonicznych kontynenty oddzielily sie tworząc nowe oddzielne lądy i oceany. 200 milonów lat temu ziemia podzieliła się na 2 kontynenty. Na północy była Laurazja (Ameryka Płn., Europa, Azja), natomiast na południu Gondawa (AmerykA płd., Antarkdyda, Afryka, Australia i Indie). 135 milionów lat temu większość kontynentów rozdzieliła się. Ameryka płn i Europa rozdzieliły się dopiero przed 40 milionami lat.
ZJAWISKA WYNIKAJĄCE Z TEJ TEORII
Ta teoria jest najbardziej przekonująca z dotychczasowych ponieważ zawiera wiele dowodów na jej istnienie jak np:
- Trzęsienia Ziemi - spowodowane są ciągłymi silnymi tarciami między płytami, które potrafią się rozstąpić ukazując wnętrze Ziemi.
- Wybuchy wulkanów - wydostanie się na powierzchnię magmy - rozgrzanego do czerwoności stopu skalnego z wnętrza Ziemi, spowodowanego ruchem płyt tektonicznych
- Historia Ziemi zapisana w skamieniałościach potwierdza nam że na wszystkich kontynetach mieszkały te same gatunki zwierząt: jaszczurek, węży i żółwi
- Uskok w San Andreas w Kalifornii - jest to najdłuższy i najbardziej aktywny tektonicznie, widoczny jako wąska płaszczyzna na prawo od gór. Osiąga 15 km głębokości, a jego wiek określa się na 20 milionów lat. W uskoku San Andreas spotykają się dwie płyty litosfery - pacyficzna (po zachodniej stronie) i północnoamerykańska (po wschodniej). Płyta pacyficzna przemieszcza się na północny zachód, z prędkością kilku centymetrów na rok.
- Strzępiaste szczyty Alp - stają się one coraz wyższe, gdyż płyta Afrykańska wbija Włochy w południową Europę. W ciągu ostatnich 20 mln lat Afryka przybliżyła się o 400 km. do Europy.
- Rów atlantycki stale się poszerza przez co Ameryka płn. i Europa oddalają się od siebie o 7 cm rocznie
WPŁYW NA ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA
Największy wpływ na życie człowieka mają katastrofalne w skutkach trzęsienia Ziemi. Powodują one wiele szkód takich jak: śmierć tysięcy osób, rozpadanie się budynków i dróg, wyginanie torów kolejowych czy nawet rozstępowanie się Ziemi. Wybuch wulkanów także są niezwykle grożne jednakże przed nimi możemy uciec. Wrząca magma powoduje wiele zniszczeń i pożarów. Na szczęście ludzie potrafią przewidzieć wybuch, ale trzęsienia ziemi już nie. Dlatego działalność człowieka zmuszona była do udoskonalenia budynków leżących w terytorium zagrożenia trzęsieniem Ziemi w lekkie konstrukcje i mocne fundamenty.
Jednakże są też dobre strony poruszania się płyt tektonicznych. Dzięki nim mamy wiele pięknych wysp takich jak: Hawaje czy Islandia. Niezwykłe łańcuchy górskie także są wielki plusem. Liczę, że płyty litosfery stworzą w dalekiej przyszłości świat piękny i bogaty w wiele kontynentów, wysp czy gór.