Sawanna, safari - referat - wszystko co powinniście wiedzieć

Informacje ogólne
Sawanna obejmuje obszary równin i okolic pod- i międzyzwrotnikowych, porośniętych bujną roślinnością trawiastą ( o liściach ostrych i twardych), z rzadko rozmieszczonymi drzewami bądź kępami drzew albo krzewów. To rzadkie i równomierne rozmieszczenie drzew jest skutkiem konkurencji o wodę, eliminującej drzewa słabiej ukorzenione.
Klimat na sawannie nie jest łatwy z powodu susz i braku wody. W sawannie wilgotnej pora sucha trwa od 3 do 5 miesięcy , w sawannie suchej susza trwa od 5 do 7 miesięcy natomiast na sawannie kolczastej pora sucha trwa często kilka lat.


W czasie suszy ważnym czynnikiem ekologicznym są pożary odgrywające dużą rolę w formowaniu się tego biomu. Ilość opadów może być bardzo zróżnicowana, choć zasadniczo waha się od 200 – 500 mm na rok. 


Największy biom tego typu znajduje się w Afryce, aczkolwiek duże obszary sawanny występują w Ameryce Południowej i w Australii Życie ludzi utrudnia suchy klimat , częste pustynnienie terenu spowodowane nadmierną eksploatacją ,oraz mucha tse-tse występująca na sawannie wilgotnej która jako żywiciel pośredni przenosi wiele chorób śpiączkę Afrykańskiej.

Ludność sawanny
Życie ludzi utrudnia suchy klimat, częste pustynnienie terenu spowodowane nadmierną eksploatacją, oraz mucha tse-tse występująca na sawannie wilgotnej, która jako żywiciel pośredni przenosi wiele chorób np. śpiączkę Afrykańską .

Sawannę w okolicy Sahelu zamieszkują nomadzi (pasterze), którzy zajmują się hodowlą bydła. Prowadzą oni koczowniczy tryb życia, ponieważ w porze suchej wędrują z stadami na południe gdzie są zielone trawy i woda, a w porze deszczowej wracają na północ. Ilość ich bydła wzrosła w ostatnich latach ze względu na obfite deszcze w okolicach Sahelu, oraz studnie głębinowe. Ludność plemion afrykańskich zamieszkujących tereny sawanny zajmuje się przede wszystkim polowaniem, zbieractwem, uprawą roli i wspomnianą wcześniej hodowlą bydła. Uprawia się głównie kukurydzę, sorgo, proso, jam, bataty, ryż, trzcinę cukrową, rośliny strączkowe i banany. Jednak rolnictwo jest całkowicie uzależnione od pory suchej i wilgotnej. Afryka znana jest nie tylko z pięknych krajobrazów i różnorodności fauny i flory ale ma też swoją ciemną stronę- mamy tu do czynienia z niewystarczającą ilością jedzenia i wielką biedą. Ludzie umierają z głodu każdego dnia, w każdej godzinie. Głód dotyka najbardziej i najdotkliwiej dzieci żyjące w afrykańskich plemionach. Umierają na rękach bezradnych matek. Często wybuchają wojny domowe. Brakuje też wody pitnej, przez co wybuchają epidemie przeróżnych chorób (malaria), nie znane są zabezpieczenia seksualne przez co właśnie na terenach sawanny w odizolowanych plemionach jest największy wskaźnik zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS. Od kilkunastu lat światowe organizacje i misjonarze ze wszystkich zakątków świata starają się pomóc mieszkańcom Czarnego Lądu.

Flora sawanny
W Afryce roślinność nie jest zbyt zróżnicowana, przeważają trawy oraz gdzieniegdzie rozmieszczone drzewa: baobaby czyli potężne drzewa liściaste z rodziny wełniakowatych, do 20-25 m wysokości i średnicy pnia 10 m. ,które dożywa do 5000 lat. Dają one owoc, zwany małpim chlebem. Główne gatunki to: baobab właściwy (Adansonia digitata) z Afryki Środkowej, baobab madagaskarski (Adansonia madagascarensis), baobab australijski (Adansonia gregorii) .Oprócz Baobabu występują również akacja, , drzewiaste wilczomlecze, drzewa kapokowe i palmy.

Baobab to potężne drzewo liściaste z rodziny wełniakowatych, do 20-25 m wysokości i średnicy pnia 10 m, występujące w obszarach sawannowych Afryki i Australii. Długowieczne, dożywa do 5000 lat.
Mają liście opadające podczas suszy, kwiaty duże, białe. Owoc podłużne (do 40 cm dł.), zwany małpim chlebem, jadalny. Można z niego uzyskać smaczny sok, bogaty w witaminę C. Kora i liście mają właściwości lecznicze.

W wilgotniejszych miejscach (sawanna drzewiasta, termitowa) jest więcej drzew. Deszcze rzadkie, ale powtarzalne, pozwalają przetrwać sukulentom — wilczomleczom, aloesom, sansewieriom. Najliczniejsze są oczywiście trawy z olbrzymią trawą słoniową na czele, takie jak chwastnica,. Dla tych obszarów charakterystyczne są termity i ich budowle, kształtujące siedlisko i mikroklimat.

W suchszych miejscach (sawanna balsamowcowa, kolczasta i trawiasta) z drzew utrzymują się prawie wyłącznie baobaby i akacje. W jeszcze suchszych miejscach występują krzewiaste zarośla różnych gatunków balsamowców albo busz akacjowy. Na sawannie, co odróżnia ją od lasu, głównym komponentem są trawy.

Fauna sawanny
Afrykańskie sawanny zajmują około 60 procent powierzchni całego kontynentu. Przed trzema milionami lat podczas ocieplania klimatu pojawiły się drzewa, które porośnięte trawą stepy zamieniły w sawanny. Obecnie na sawannach pasą się tysiące zwierząt, a drapieżniki czyhają na swe ofiary.

Antylopy
W Afryce można spotkać 72 z 84 gatunków antylop. Antylopy są roślinożerne i żywią się prawie wyłącznie trawami. Tak jak wszystkie przeżuwacze, antylopy połykają pokarm niepogryziony, a potem przeżuwają w czterokomorowym żołądku.

Do rodziny krętorogich zaliczamy buszboki, pełne gracji kudu, niale, sitatungi i największe antylopy – elandy. Te parzystokopytne ssaki mają ciało pokryte jaśniejszymi i ciemniejszymi pręgami, a niektóre z nich mają takie paski również na głowach.

Dujkery to małe antylopy z krótki rogami, które żyją głównie w lasach Afryki. Znane są z tego, że czyszczą sobie wzajemnie głowy, co wzmacnia więzy między osobnikami.

Wśród antylop końskich można wyróżnić bawolce, antylopy szablorogie i modre. To zachwycające zwierzęta, które mają wspaniałe i bardzo cenne rogi.

Małe, delikatne gazele są podstawowym pożywieniem wielkich kotów. Zamieszkują zarówno tereny pustynne, jak i porośnięte trawą równiny. Największą z nich jest bladobrązowa impala, znana ze swych widowiskowych skoków w sytuacjach zagrożenia.

Najmniejszymi przedstawicielami tej rodziny są antylopy karłowate, które mają zaledwie 30 cm wysokości.

Gepardy
Gepard, chociaż wiemy o nim najmniej ze wszystkich wielkich kotów Afryki, ma długie, cienkie, ale muskularne kończyny i charakterystyczne cętkowane futro. To najbardziej elegancki wielki kot w Afryce.

Podczas polowania gepardy działają z ukrycia. Podchodzą jak najbliżej do swojej ofiary i rozpoczynają szaleńczy pościg. Chociaż gepardy potrafią bardzo szybko biegać, zawrotne prędkości rozwijają tylko na dystansie około 90 metrów.

W przeciwieństwie do lwów gepardy nie ryczą, tylko mruczą, syczą, skomlą i warczą. Wydają również różnorodne odgłosy porozumiewawcze. Jednym z najczęstszych jest odgłos przypominający ćwierkanie ptaka.

Gepard wiedzie samotny styl życia i dożywa wieku od 10 do 12 lat. Po okresie godowym można spotkać samce, które podczas wędrówek towarzyszą samicom, ale najczęściej samica sama wychowuje młode.

Gepardzie mamy spędzają dużo czasu ze swoim potomstwem, ucząc je polować. Przynoszą małe, żywe antylopy i wypuszczają je, tak aby młode gepardy mogły je gonić, a potem schwytać.

Gepardy zniknęły z wielu regionów Afryki. Główną przyczyną było kurczenie się ich naturalnych siedlisk, brak zwierząt, na które mogłyby polować oraz choroby i wysoka śmiertelność nowo narodzonych gepardów. W niektórych rejonach umiera od 50 do 75 procent gepardów, zanim jeszcze osiągną wiek 3 miesięcy.

Mamby czarne
Podobnie jak wszystkie gady, mamba czarna jest zmiennocieplna i korzysta z ciepła zewnętrznego do utrzymania temperatury ciała. W rejonach Afryki Wschodniej można często spotkać mamby czarne wygrzewające się na słońcu, na niższych gałęziach drzew lub na skałach.

Mamby czarne bardzo szybko przemieszczają się po nierównym i skalistym podłożu lub po niskich gałęziach drzew. Podczas ataku unoszą swoje głowy na wysokość jednego metra nad ziemią. Mają bardzo dobry wzrok i potrafią zaatakować swoje ofiary (gryzonie, nietoperze, ptaki i jaszczurki) z prędkością błyskawicy, wstrzykując śmiercionośny jad.

Jad mamby czarnej zawiera zarówno neurotoksyny i kardiotoksyny, które powodują paraliż układu nerwowego, mózgu i serca. Ukąszenie jest śmiertelne dla ludzi, jeśli te symptomy pojawią się w ciągu godziny od ataku. Płuca przestają pracować, pojawiają się drgawki i człowiek zapada w śmiertelną śpiączkę.

Samce mamby czarnej potrafią pokonać duże odległości w poszukiwaniu samic. Samice składają od 10 do 25 jaj, zwykle wśród gnijących i butwiejących roślin. Podczas procesu rozkładu roślin wyzwala się ciepło, które pomaga ogrzać jaja i przyspieszyć wykluwanie się małych. Małe węże są niezależne tuż po urodzeniu i mogą chwytać pierwsze ofiary wielkości małego szczura. W ciągu roku węże osiągają długość dwóch metrów. W niewoli mamby czarne żyją około 12 lat.

Żyrafy
Pradawne kultury afrykańskie już od tysięcy lat otaczały żyrafę czcią i szacunkiem. Wizerunek tego stworzenia często pojawia się na prehistorycznych malowidłach naskalnych.

Żyrafy zamieszkują suche sawanny na południe od Sahary. Wybierają te miejsca, gdzie pojawiają się drzewa. Chociaż żyrafy można często spotkać w grupach, wiele gatunków z afrykańskich równin nie żyje w stadach.

Żyrafy nie są zwierzętami terytorialnymi. Wśród samców panują hierarchiczne układy. Często można zobaczyć, jak samce stoją obok siebie i tarmoszą się, opuszczając i kręcąc głowami. Te ciosy mogą być tak silne, że czasami szyje zwierząt splatają się w uścisku. To zachowanie, określane jako „obcałowywanie”, jest często mylnie uważane jest za zaloty między samcami i samicami.

Żyrafa ma niezwykle elastyczne naczynia krwionośne wyposażone w serię zastawek, które równoważą nagły wzrost ciśnienia krwi i zapobiegają utracie przytomności, kiedy głowa żyrafy wykona zbyt nagły ruch. Wbrew pozorom żyrafy to szybkie zwierzęta. Potrafią rozwinąć prędkość do 55 km/godz.

W ciągu dnia żyrafa spędza od 16 do 20 godzin na jedzeniu. Podstawowym źródłem pożywienia są drzewa akacjowe, a od czasu do czasu zwierzęta te jedzą trawy i owoce różnych drzew i krzewów.

Naukowcy początkowo sądzili, że żyrafa jest krzyżówką wielbłąda i lamparta. Ten błąd został utrwalony w naukowej nazwie żyrafy – Giraffa camelopardalis.

Strusie
Strusie zamieszkują otwarte, suche regiony wschodniej i środkowej Afryki. Żyją w stadach, zwykle w towarzystwie gnu, antylop, zebr i innych zwierząt roślinożernych, z którymi nawiązują szczególny rodzaj współpracy. Zwierzęta kopytne płoszą owady i gryzonie, które potem zjadają strusie, a z kolei strusie ostrzegają przez zbliżającym się niebezpieczeństwem.

W obliczu zagrożenia strusie potrafią uciekać z prędkością od 48 do 65 km/godz. Mogą bardzo poważnie zranić kopnięciem swoich silnych kończyn. Jedno takie kopnięcie może dla drapieżnika, nawet lwa, mieć tragiczne skutki.

W każdym ze stad obowiązuje hierarchia społeczna. Zwykle przewodzą mu samce i jedna dominująca samica. Rytuał godowy ma miejsce po krótkich, ale widowiskowych zalotach. Gniazda, które stanowią płytkie zagłębienie w ziemi, budują głównie samice.

Jeden samiec może zapłodnić kilka samic, które potem składają jaja do jednego gniazda. Samice strusia wykazują niezwykłą zdolność rozpoznawania własnych jaj, nawet jeśli są wymieszane z innymi we wspólnym gnieździe.

Struś nie chowa głowy w piasek, jak twierdzi popularne powiedzenie, ale często odpoczywa z szyją wyciągniętą na ziemi.

Guźce
Guźce występują w całym regionie Afryki Równikowej. To jedyne świniowate, które adaptowały się do życia w rejonach, w których nie ma wody przez kilka miesięcy w roku.

Kiedy tylko mają dostęp do wody, guźce regularnie ją piją i z radością taplają się w błocie. Często również, w ramach dbania o czystość, zażywają kąpieli w piasku, czochrają się o drzewa i kopce termitów oraz pozwalają ptakom na wydłubywanie owadów z sierści.

Guźce są zwierzętami roślinożernymi. Podczas pory suchej używają swoich kłów do szukania cebulek, bulw i korzeni.

Guźce żyją w stadach rodzinnych, w których skład wchodzi samica i jej młode. Samce prowadzą zwykle samotny tryb życia, dołączając do stada tylko w okresie godowym. Samce często staczają walki, które bywają krwawe i brutalne. Atakują rzucając się na siebie łbami.

Samica, zanim urodzi kolejne młode, odpędza od siebie poprzednie potomstwo i ukrywa się w odosobnionym miejscu. Samice guźca mają cztery sutki, więc zwykle w jednym miocie rodzą się cztery małe. Każdy warchlak ma swoją sutkę i nawet kiedy zdechnie, pozostałe nie ssą już z tej brodawki.

Guźce mieszkają w norach, do których wchodzą tyłem. Rankiem wyskakują ze swoich nor z dużą szybkością, aby nie wpaść w szpony drapieżników, które mogą się czaić w pobliżu.

Gnu
W Afryce żyją dwa gatunki gnu: gnu brunatne i gnu pręgowane. Te dwa gatunki występują na równinach i porośniętych akacjami sawannach Afryki Wschodniej i Południowej.

Gnu są zwierzętami roślinożernymi i lubią wypasać się na terenach z niskimi trawami. Stanowią ważną część ekosystemu afrykańskich równin. Ich odchody są wspaniałym nawozem, a tratowanie i zjadanie traw przyczynia się do bujniejszej wegetacji.

W ekosystemie Serengeti-Mara gnu odbywają doroczną masową migrację, podczas której pokonują koło o obwodzie 480 kilometrów. W czasie tej nieprzerwanej wędrówki przekraczają rzeki i jeziora w tak dużej masie, że wiele zwierząt gubi się po drodze, doznaje obrażeń lub zostaje stratowanych na śmierć.

W okresie godowym gnu łączą się w mniejsze stada liczące około 150 osobników. Najbardziej aktywne samce wyznaczają granice swojego terytorium i bronią ich. Do rytuałów godowych należą takie zachowania jak: brykanie, galopowanie czy ocieranie łbów o ziemię.

Kiedy dochodzi do spotkania byków z sąsiadujących terytoriów, wówczas odprawiany jest ściśle określony rytuał. Oba samce walczą łeb w łeb, klęcząc na kolanach.

Samice gnu rodzą jedno małe w samym środku stada. Około 90 procent samic rodzi potomstwo w przeciągu trzech tygodni. Z takim nadmiarem pożywienia nie radzą sobie nawet tak okrutne drapieżniki, jak lwy i hieny. Więcej małych antylop ma szansę przetrwać pierwsze, kluczowe tygodnie życia. Nowo narodzone gnu staje na własnych nogach i może biegać już kilka minut po urodzeniu.

Zebry
Kontynent afrykański zamieszkują trzy gatunki zebry. Najczęściej i najliczniej występującym jest zebra stepowa. Zebra Grevy’ego występuje głównie w Kenii, a zebra górska w południowo-zachodniej Afryce.

Zebry to zwierzęta roślinożerne, które cały czas poszukują nowych pastwisk. W czasie pory suchej mogą żywić się suchymi trawami pod warunkiem, że są w promieniu około 30 kilometrów od wodopoju.

Zebry mają lśniącą sierść, która rozprasza ponad 70 procent zewnętrznego ciepła. Białe i czarne paski tworzą rodzaj kamuflażu, który sprawia, że kontur ciała zwierzęcia się rozmywa. Chociaż paski są bardzo dobrze widoczne w ciągu dnia, o świcie i o zmierzchu, kiedy drapieżniki wyruszają na polowania, zniekształcają prawdziwą odległość od zebry.

Stada rodzinne składają się z osobników, które łączą silne związki trwające wiele lat. Nawiązywaniu i utrwalaniu tych silnych więzów służą wzajemne rytuały higieniczne. Zebry stojąc obok siebie, skubią się wzajemnie po grzbietach i szyjach. Kiedy jeden z członków stada jest ranny, pozostałe zebry tworzą wokół niego krąg, aby chronić chore zwierzę przed atakami drapieżników.

Wśród samic w stadzie panuje ścisła hierarchiczna struktura, a pozycję przewodnią zajmuje zawsze dominująca klacz.

Śmiertelność wśród młodych zebr wynosi średnio 50 procent. Największym zagrożeniem są lwy i hieny cętkowane.

Sępy
Sępy razem z wężami i hienami uważane są za czarne charaktery w królestwie zwierząt Afryki. Są jednak jednymi z najbardziej społecznie zaangażowanych stworzeń na kontynencie i odgrywają ważną rolę w lokalnych ekosystemach.

W Afryce żyje 11 z 16 gatunków sępów występujących na ziemi. Wszystkie z nich są padlinożercami i odgrywają ważną rolę, usuwając gnijącą padlinę. W przeciwieństwie do orłów i jastrzębi, które mają ostre szpony, sępy nie potrafią zabijać.

Pożywienie sępów stanowią w większości zdechłe zwierzęta, te które zdechły ze starości, chore i osobniki z połamanymi kończynami oraz zwierzaki, które urodziły się martwe. Sępy nie tylko współpracują między sobą, ale czerpią wspólne korzyści stosując różne techniki poszukiwania pożywienia.

Największym gatunkiem sępa afrykańskiego jest sęp uszaty, którego rozpiętość skrzydeł dochodzi do ponad trzech metrów. To jedyny sęp z tak silnym dziobem, którym potrafi przeciąć skórę bawoła i żyrafy. Innym padlinożercom pozostaje jedynie czekać, aż sęp uszaty zakończy ucztę.

Sępy łączą się w pary, a ich związki trwają całe życie, w przypadku sępa plamistego (sępa Rüppella) nawet 40 do 50 lat. Co roku składają jedno jajo, a młody sęp staje się niezależny dopiero, kiedy na świat przyjdzie kolejne pisklę.

Lew
Uważany za króla zwierząt żyje na otwartych przestrzeniach sawanny porośniętej kępkami krzewów, gdzie chętnie wypoczywa po polowaniu. Samiec osiąga wagę do 250kg, samica jest mniejsza i waży do 110kg. Długość ciała dochodzi do 2m, zaś ogon ma 1m długości. Ciało pokrywa sierść barwy płowej, czasem bardziej żółta, aż do rudawej. Dzień lew przesypia, wylegując się w chaszczach lub na skalnych wzniesieniach. Jest wówczas rozleniwiony, nie atakuje w porze wypoczynku nawet jeśli byłby bardzo wygłodzony. Poluje nad ranem w stadzie na antylopy, zebry, bawoły, czasem także na żyrafy. Atakują samice, samiec zaś często pomaga tylko w osaczeniu ofiary. Zachowywana jest kolejność spożywania upolowanego zwierzęcia, zawsze pierwszy posila się samiec, potem samice a na końcu małe lwiątka. Ciąża trwa 15,5 tygodnia, po której rodzi się trójka młodych. Lwy dożywają 30 lat. Kiedy lew przekona się, że łatwiej niż zebrę zabić człowieka, może stać się lwem-ludojadem. W czasie budowy słynnej linii kolejowej z Mombasy do Ugandy lwy-ludojady zabiły ok.100 robotników pracujących przy jej powstaniu.

Parki narodowe na terenie sawanny

Park Narodowy w Serengeti
W niewielkiej odległości od Jeziora Wiktorii przebiega granica rozciągającego się w zachodniej Tanzanii Parku Narodowego Serengeti. Zajmuje on powierzchnię 14 763 km2. Do parku przylegają inne obszary chronione: na południowym wschodzie - rezerwat wokół wulkanicznego krateru Ngorongoro; na północnym wschodzie - leżący już na terytorium Kenii rezerwat zwierząt Masai-Mara. Park Narodowy Serengeti obejmuje rozległe obszary sawanny - zbiorowiska traw z rzadko występującymi krzewami i drzewami. Szlaki w parku są słabo oznakowane - orientacja w terenie jest utrudniona zwłaszcza w porze deszczowej. Miejscowi przewodnicy polecają szukać "kopje" - gór wyspowych, które powstały wskutek wymycia otaczających je warstw ziemi.


Sawanna na równinie Serengeti to środowisko życia wielu gatunków zwierząt: gazeli, antylop, gnu, nosorożców, hipopotamów, słoni i zebr. Spotyka się tu również bawoły afrykańskie, lwy i żyrafy, a jeśli ma się dużo szczęścia, przed obiektywem pojawiają się nawet żurawie, lamparty i gepardy. Porę suchą, trwającą od czerwca do sierpnia, przeżywają tylko nieliczne rośliny. W latach szczególnie ubogich w opady wielu gatunkom zwierząt brakuje pożywienia. Jednak w kolejnym roku obfite deszcze kwietniowe z reguły wyrównują niedobory wody.

Park Narodowy Serengeti został wprawdzie oficjalnie utworzony już w 1941 r., ale ochrony zwierząt nie traktowano wtedy w zachodniej części obecnej Tanzanii zbyt poważnie. Społeczność międzynarodowa zaczęła sobie uświadamiać konieczność otoczenia opieką przebogatego świata fauny i flory na równinie Serengeti dopiero po 1959 r.


Wielkie zasługi dla Parku Narodowego Serengeti położył niemiecki zoolog, z wykształcenia lekarz weterynarii - profesor Bernhard Grzimek. W 1959 r. nakręcił on wraz z synem Michaelem film pt. "Serengeti nie może umrzeć", za który otrzymał Oscara. Również książka, która ukazała się pod tym samym tytułem, stała się w tamtych czasach światowym bestsellerem. Grzimek zdobył już wcześniej wiele nagród za filmy dokumentalne - na przykład w 1956 r. za "Nie ma miejsca dla dzikich zwierząt", na podstawie którego powstał później serial telewizyjny "Miejsce dla zwierząt". Do czasu śmierci autora w 1987 r. wyprodukowano 150 jego odcinków. W swoich audycjach Grzimek niestrudzenie apelował o datki na ochronę przyrody. Udało mu się zebrać i przekazać odpowiednim placówkom 30 mln marek (ok. 15 mln euro). Dzięki tym pieniądzom utworzono między innymi Park Narodowy Meru w Kenii. W Parku Narodowym Serengeti Grzimek obserwował przede wszystkim dalekie wędrówki zwierząt, opisywał zwierzostany i zwalczał kłusownictwa). Po wyemitowaniu jego filmu liczba nielegalnie ubijanych zwierząt znacznie spadła. Park Narodowcy Serengeti to dziś jeden z najpopularniejszych celów turystycznych w Afryce. Najlepszym miejscem na wycieczkową bazę wypadową jest leżący w samym sercu parku obóz Seronera Wildlife Lodge. Robiąc jednodniowe wypady samochodem terenowym, można stąd dotrzeć do niemal wszystkich interesujących miejsc w okolicy.

Ciekawostki
1. Park Narodowy Serengeti wpisano, jako jeden z nielicznych obiektów przyrodniczych, na Listę Dziedzictwa Światowego UNESCO.
2. Słonie, pierwotnie nie występujące na równinie Serengeti, osiedliły się tam w latach 60. XX w. Od tego czasu wyrządzają znaczne szkody na terenie parku.

3. W porze suchej większość zwierząt wędruje ku zachodniej, bardziej płaskiej części Parku Narodowego Serengeti, zasilanej wodami rzek uchodzących do Jeziora Wiktorii.

4. Niemiecki zoolog Bernhard Grzimek, zanim rozpoczął działalność w Afryce, od 1945 r. kierował pracami przy odbudowie frankfurckiego ogrodu zoologicznego, który w czasie II wojny światowej został całkowicie zniszczony.

Park Narodowy Krugera
Największy park narodowy Afryki Południowej, położony na równinach przy granicy z Mozambikiem. Jego powierzchnia to ponad 20 tys. km2. Niedawno połączony z bliźniaczymi parkami w Zimbabwe i Mozambiku tworzy kompleks Gaza-Kruger-Gonarezhou - o powierzchni 38600 km2 i jest największym zespołem parków na świecie - jego obszar to 1/9 część terytorium Polski! Porośnięty bogatą roślinnością tropikalną i subtropikalną. Przebogaty w zwierzynę. Zamieszkuje go 150 gatunków ssaków, ponad 500 gatunków ptaków i ok. 100 gatunków gadów. Na terenie parku na początku XX wieku mieszkało 30 słoni, ale dzięki rozsądnej opiece rządu RPA ich liczba wzrosła teraz do kilkudziesięciu tysięcy.

Park Narodowy Ngorongoro
Największy krater na Ziemi (ok. 20 km kwadratowych), dawno wygasły. Pionowe, kilkusetmetrowe ściany ochroniły unikalny ekosystem przed ingerencją ludzi. Żyją tu zebry, antylopy, lwy, gepardy, słonie, hieny, hipopotamy, bawoły, strusie, nosorożce i wiele gatunków ptaków - dlatego nazywany jest "Arką Noego". Obóz rozbijemy na krawędzi krateru, mając ten żywy teatr u swych stóp. Zwierzęta podglądać będziemy również w ciekawych parkach narodowych: Lake Manyara i Tarangire, które wespół z Ngorongoro tworzą jeden z najsłynniejszych kompleksów parków na Ziemi.

Safari
Na terenie wielu krajów afrykańskich znajduje się sporo specjalistycznych biur podróży, organizujących właśnie takie safari do licznych parków i rezerwatów. Podróżując samochodami terenowymi czy mikrobusami po wyznaczonych trasach, można poprzez otwierane ich dachy obserwować, fotografować i filmować wielkie stada zwierząt pasących się na rozległych, równinnych sawannach, być świadkiem okrutnych polowań drapieżników, podpatrywać godzinami naturalne zwyczaje i zachowanie zwierząt. Jednym słowem-móc całkowicie wtopić się w niemalże niczym nie skalaną, a jakże przecież piękną przyrodę afrykańską. Safari odbywa się przed południem, w porze lunchu przewidziana jest krótka przerwa na posiłek i wypoczynek. Wszystko odbywa się według określonych zasad, z zachowaniem ciszy i spokoju, z kategorycznym zakazem opuszczania samochodu, z możliwością strzelania wyłącznie migawkami aparatów fotograficznych i filmowych. Afrykańskie safari jest bez wątpienia jedną z najprzyjemniejszych i wyjątkowo fascynujących form spędzania kilkunastu dni urlopu, a wyniesione wrażenia na pewno na bardzo długo pozostaną w pamięci tak mocno już przecież ucywilizowanego umysłu obywatela świata. Według napisanej konwekcji, safari uznaje się za pełni udane, jeśli jego uczestnik może zobaczyć całą „Wielką Piątkę” afrykańskich ssaków: lwa, geparda, słonia, nosorożca i afrykańskiego bawoła. Jeśli to się uda, trzeba koniecznie jeszcze raz tam powrócić.