Humanistyczny charakter twórczosci Jana Kochanowskiego

Renesans to nazwa epoki,która narodziła się we Włoszech w połowie XIV w. Należy jednak pamiętać,że renesans polski był jednym z najbogatszych okresów kultury i w niczym nie odbiegał od przemian zachodzących w pozostałych krajach europejskich. W epokę renesansu polskiego wpisało się między innymi kilku pisarzy tj.:Klemens Janicki, Mikołaj Rej,Szymon Szymonowic, a także najważniejszy pisarz i poeta tej epoki Jan Kochanowski.

Jan Kochanowski urodził się w 1530r. w Sycynie koło Radomia, w średnio zamożnej rodzinie szlacheckiej. W jego życiu można wyróżnić trzy etapy:nauka i podróże,okres dworski,pobyt w Czarnolesie.By jednak przejść do opisywania humanistycznego charakteru twórczości Jana Kochanowskiego należy, wyjaśnić sobie dobrze pojęcie humanizm. Otóż humanizm to główny prąd umysłowy renesansu, który w centrum zainteresowania myślicieli,artystów uczonych stawia człowieka.Humanizm to także zasada zgody i harmonii z innymi ludźmi.Tymi właśnie zasadami kierował się Jan Kochanowski w swoich dziełach. Utowry Jana Kochanowskiego są najlepszym sposobem zapoznania sie z polskim renesansowym humanizmem. W dziełach tego autora wyraźnie odpbijają się filozofie epoki,problemy i światopogląd człowieka odrodzenia. Kochanowski pisał bardzo wiele,a jego twórczość jest zróżnicowana,zarowno pod wzgledem formy, jak i treści. W dziełach tego wielkiego polskiego humanisty,można odnaleźć wpływ dwóch różnych filozofii, mających swe początki w starożytności. Są nimi epikureizm i stoicyzm, zgrabnie połączone ze sobą już przez poetę Horacego. Pierwsza z wymienionych doktryn zaleca cieszyć się życiem, korzystającz wielu drobnych przyjemności, jakie niesie ze soba każdy dzień."Pieśń IX " zawiera w sobie epikurejskie podejście do świata. Kochanowski zachęca w niej do rozkoszowania się urokami suto zastawionego stołu, przy dźwiękach pięknej muzyki. Jak stwierdza podmiot liryczny, nie należy troszczć się o jutro.W dalszej części tej samej pieśni pojawia się również postawa stoicka. W swojej pierwotnej, artystycznej postaci stoicyzm wskazywał absolutną obojętność tak na niepowodzenia, jako drogę wiadącą jednostke ku największej, niewzruszonej mądrości.U Kochanowskiego nie spotykamy jednak postulatu ascetycznego odrzucenia wszelkich uciech.Poeta pisze o nieprzywidywalności Fortuny, która z jednej strony jest powodem korzystania z radosnych chwil,z drugiej zaś nakazuje zachowanie umiaru. Na przestrzeni dziejów różni filozofowie głowili sie nad tym ,jak człowiek może osiągnąć szczeście.Humaniści zdecydowali się na złoty środek, nie rezygnując z pogodnego,pełnego optymizmu ,ale jednocześnie zachowując świadomość zmienności ludzkich losów. W ogóle renesansowa filozofia zachęcała do wszechstronnego spojrzenia na świat,którego można się było nauczyć,gromadząc życiowe doświadczenie w bardzo różnorodnych okolicznościach. Jan Kochanowski przedstawia wzorzec humanistycznego życiorysu we fraszce "Do gór i lasów". Podmiot liryczny,człowiek w kwiecie wieku,wspomina w wierszu swoje młode lata. Dowiaduje się o zagranicznych wyjazdach, studiach, pracy w rożnych zawodach,pobycie na dworze i wśród mnichów,słowem-o barwnym ,nawet burzliwym życiorysie osoby mówiącej. W oststnim wersie jeszcze raz powraca epikurejska dewizja:

"A ja z tym trymam,
kto co w czas uchwyci"

Z powyższych przykładów widać, że humanista to człowiek wykształcony, doświadczony, o pogodnym, ale rozważnym światopoglądzie. Na ile był nim Jan Kochanowki?

Z biobrafii poety możemywnioskować,że odpowiadał przedstawionemu w swoich utworach modelowi. Rzeczywiście, zdobył w młodości wszechstronne wykształcenie, zwiedzil świat i z entuzjazmem podchodził do podejmowanych działań.Świadczy o tym także jego zaangażowanie społeczne,wyrażające się w utworach patriotycznych.Kochanowskiego zajmował człowiek i jego egzystencja, porusza tematy ontologiczne i antropologiczne zasadnicze dla XVI w.Najpełniej się to ujawnia w "Trenach". Z tematu cierpienia ,z ideiprzemiany radykalnej i z intuicji Boga jako światła ożywczego-kształtuje Kochanowski nową ,trudną koncepcję humanizmu chrzescijanskiego. Twórczość Kochanowskiegoto cała epoka w dziejach literatury . Był pisarzem genialnym. Współcześni potomni doceniali go ,ale badania ostatnich lat pokazały, jak niezwykły to autor i jak fascynujące są jego zmagania z zagadką ludzkiego losu. Do dzisiaj wiersze Kochanowskiego czytają setki młodych ludzi w ramach szkolnego obowiązku. Wynika stąd niezbicie ,że walory dzieł wielkiego humanisty zpewniły mu nieśmiertelność. Kochanowski był wielkim talentem lirycznum i poprzez fraszki dołączył do grona najwyższych humanistów. Jego fraszki, pomimo swiej różnorodności teatycznej,łączy wspólna ideologia: jest to świecka ,humanistyczna moralność ,pochwała piekna.Realizował on starannie hasło humanizmu "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie,nie jest mi obce". Pisał też o ludziach wyśmiewając ich wady, a chwaląc zalety.We fraszce"O doktorze Hiszpanie"napiętnował duchownego, który nie spełnia swych obowiązków, natomiast w utworze "O kaznodziei"-księdza ,który nie stosował sie do zasad przez siebie głoszonych. Poeta ten pisal przede wszystkim dla ludzi i o ludziach. We fraszkach bądż charakteryzował swych bochaterow,bądź też opisywał związane z nimi historie,czy też zwracał sie do nich bezpośrednio w komkretnej sprawie. Nie pominął także swojej osoby. Jako humanista,pisał pieknym i bogatym językiem. Dbał o dokładność rymów i budowy wersyfikacyjnej swych dzieł oraz o ich stylistyczną rozmaitość.

Jego dzieła pozornie błahe i lekkie, inne zaś dramatyczne i pełne przeżyć, dzięki swemu humanizmowi i doskonałości stylu ,stały się dziełami sztuki,podziwianymi nie tylko w minionych wiekach, ale też w czasach dzisiejszych. Przedstawiają wizerunek ich autora, Jana Kochanowskiego, człowieka renesansu, wiernego ideałom humanizmu,który odkrywał i doceniał urodę doczesnego świata ziemskiego.Myślę ,że dzięki zawartemu w twórczości Jana Kochanowskiego ,humanizmowi,jego wszystkie dzieła przetrwały do dzisiejszych czsow, a wyrażenia pochodzące z niektórych dzieł są używane do dziś w mowie potocznej.