Epos

Epos, inaczej epopeja (terminy te występują zamiennie), to główny gatunek epicki wykształcony w starożytności, który później zastąpiła powieść. Epopeja jest rozbudowanym utworem wierszowanym przedstawiającym dzieje mitycznych, legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności narodowej. W epopei na plan pierwszy wysuwa się fabuła, narrator:
- wszechwiedzący i obiektywny
- ujawnia się w inwokacji (początkowe wersy utworu skierowane do bogów, muz itp.), całość zaś przedstawia z epickim dystansem.

Styl epopei jest podniosły, dostosowany do heroicznych czynów bohaterów, obfituje w realistyczne, drobiazgowe opisy ważnych przedmiotów i sytuacji.

Główne cechy eposu:
- Akcja rozgrywa się na dwóch płaszczyznach, boskiej i ludzkiej. W Iliadzie widać to na przykładach ingerencji boskich w akcję. Część bogów staje po stronie Troi, część po stronie Greków. Toczą oni między sobą bój tak jak ludzie.

- Motywacja wszystkich wydarzeń ma charakter mitologiczny, to znaczy życie człowieka zdeterminowane jest wolą bogów. Na przykład mierzenie losów walki Achillesa z Hektorem, na przykład to, że Grekom miało się nie wieść, dopóki Achilles nie pogodzi się Agamemnonem,

- Pozycja narratora jest wyeksponowana, jest on wszechwiedzący i wszechobecny; rzadko zabiera głos we własnym imieniu, na pierwszy plan wysuwa się fabuła. Narratora widać w inwokacji, a później zabiera nas w miejsca dziania się akcji, - Fabuła eposu jest rozległa, zawiera wiele wątków i obejmuje wydarzenia na przestrzeni dłuższego okresu czasu. Fabuła Iliady zawiera wiele wątków, a każda pieśń jest w zasadzie utworem, który może być śpiewany - recytowany oddzielnie.

- Występuje duża ilość opisów: opis tarczy Achillesa, opis zabicia Hektora i bardzo szczegółowy opis przebicia mu nóg i wleczenia go za wozem,

- Podniosły i uroczysty styl, zgodny z zasadą decorum obfitujący w inwokacje, apostrofy oraz inne figury stylistyczne, zwłaszcza w tzw. porównania homeryckie

- Miarą wierszową jest heksametr (12-17 sylab i 6 akcentów w wersie).

Przykładem eposu jest Iliada Homera.
Homer ukazuje jeden z epizodów ostatniego roku dziesięcioletniej wojny o Troję: gniew Achillesa, którego obraził wódz Greków Agamemnon, zabierając mu brankę wojenną Bryzeidę. Wycofanie się Achillesa z udziału w walkach powoduje przewagę Trojan i śmierć jego przyjaciela Patroklosa. Dopiero po tym zdarzeniu główny bohater wraca na pole bitwy i w pojedynku z Hektorem, synem kóla Troi, dokonuje zemsty. Księgi Iliady wypełnia więc tematyka bohaterska i batalistyczna. Odyseja - świat przedstawiony kształtują baśniowe przygody Odyseusza, wracającego spod Troi na rodzinną wyspę Itakę. Jego dziesięcioletnią tułaczkę po morzu spowodowali nieprzychylni mu bogowie, mszcząc się za zagładę ulubionego miasta (przebiegły Odyseusz zbudował ogromnego drewnianego konia i wprowadził go do Troi z ukrytymi wewnątrz wojownikami greckimi). Ludzie i bogowie.