Tkanka nabłonkowa

Tkanka nabłonkowa.

Główną funkcją tkanki nabłonkowej jest osłanianie ciała zwierzęcia od środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego ( np. osłania jelito). Tworzy ona pokrycie ciała, wyściela światło jelita i naczyń krwionośnych. Tkanka nabłonkowa tworzy twory rogowe, np. pióra, paznokcie, łuski, rogi. Niektóre komórki nabłonka przekształciły się w komórki gruczołowe zdolne do wytwarzania różnych substancji. Na przykład wytwarzają gruczoły mleczne, potowe, łojowe, zapachowe.

U kręgowców tkanka nabłonkowa jest wielowarstwowa, a u bezkręgowców jednowarstwowa.

Cechą tej tkanki jest zwarty układ komórek i stosunkowo niewielka ilość łączącej je substancji międzykomórko-wej. Tkanka nabłonkowa pełni funkcje: ochronną, wydzielniczą, chłonną i zmysłową. Nabłonek okrywa ciało zwierzęcia, wyścieła jamy i prze-wody, naczynia krwionośne i chłonne. Tkanka ta chroni leżące pod nią komórki przed uszkodzeniami mechanicznymi, działaniem szkodli-wych związków chemicznych, bakteriami, a także przed wysychaniem.

Tkankę nabłonkową dzielimy na kilka typów w zależności od kształ-tu komórek oraz funkcji, jaką spełnia. Są to: nabłonek jednowarstwowy, nabłonek wielowarstwowy i nabłonek gruczołowy.

Komórki tworzące nabłonek jednowarstwowy mogą być płaskie z jądrem położonym centralnie, sześcienne o podobnej topografii jądra oraz cylindryczne (walcowate), tworzące jeden lub wiele sze-regów i mające jądro położone asymetrycznie. Komórki nabłonka cylin-drycznego (walcowatego) mogą mieć na powierzchni charakterystyczne wypustki cytoplazmatyczne tworzące migawki.

Uwzględniając wymienione cechy budowy nabłonek jednowarstwo-wy dzielimy na płaski , (wyścieła np. naczynia krwionośne i pęcherzyki płucne), sześcienny, (występuje np. w prze-wodach gruczołowatych), cylindryczny (walcowaty), (występuje np. w jelitach), wieloszeregowy z migawkami.

Nabłonek wielowarstwowy zbudowany jest zazwyczaj z kilku lub kilkunastu warstw komórek, przy czym, w zależności od warstwy komórek leżących na powierzchni, wyróżniamy nabłonek wielo-warstwowy piaski, (np. w jamie ustnej, przełyku, skórze):

sześcienny (np. w przewodach niektórych gruczołów) i przejścio-wy, (np. w przewodach moczowych).

Nabłonek gruczołowy jest zespołem komórek mających zdolność produkowania określonej wydzieliny i tworzących tzw. gru-czoł. Wydzielina może być produkowana do przewodu odprowadzającego (gruczoł zewnątrzwydzielniczy) lub bezpośrednio do naczyń krwio-nośnych (gruczoł wewnątrzwydzielniczy). Gruczoły zewnątrzwydzielnicze mogą mieć różną budowę. Wyróżniamy wśród nich gruczoły śródnabłonkowe oraz pozanabłonkowe. Pierwsze z nich stanowią zazwyczaj pojedyncze komórki leżące w obrębie nabłonka, np. nabłonek pęcherzyka żółciowego. Gruczoły pozanabłonkowe zatracają stopniowo łączność z nabłonkiem i tworzą ciało gruczołu w warstwach głębszych. Ze względu na budowę gruczoły dzielimy na cewkowe, pęcherzy-kowe i cewkowo-pęcherzykowe