Jamochłony
Jamochłony to prymitywne tkankowce, dwuwarstwowe. Typ jamochłonów skupia ok. 9000 gatunków najprostszych zwierząt tkankowych o budowie promienistej. Ciało zbudowane z dwóch warstw komórek: zewnętrznej - ektodermy i wewnętrznej - entodermy. Między tymi warstwami leży zespalająca je bezkomórkowa błona podstawowa lub galaretowata substancja - mezoglea.
Jamochłony mogą mieć postać:
Polipa - polip ma ciało w kształcie worka, otwór gębowy skierowany do góry, otoczony ramionami, prowadzi osiadły tryb życia.
Meduzy - meduza to wolno pływająca postać, spłaszczona grzbietobrzusznie, gruba warstwa mezoglei, ma otwór gębowy skierowany do dołu.
Powłoki ciała u jamochłonów obejmują przestrzeń, zwaną jamą chłonąco-trawiącą. Odbywa się w niej wstępne, częściowe trawienie pobieranego pokarmu. Zachodzi ono pod wpływem enzymów wydzielanych przez gruczołowe komórki entodermy. Ostateczny rozkład i przyswajanie pokarmu odbywa się wewnątrz komórki entodermy.
Czynności organizmu są koordynowane przez komórki nerwowe. U prostszych form występują one w postaci rozproszonego układu nerwowego.
Budowa ciała jamochłona
Zewnętrzną warstwę, ektodermę, tworzą komórki nabłonkowe, nabłonkowo-mięśniowe, nerwowo-zmysłowe, parzydełkowe, interstycjalne (z nich powstają komórki płciowe)
Wewnętrzna warstwa, entoderma, ma duże komórki opatrzone wicią, pełniącą funkcje wydzielnicze, wytwarzające enzymy trawienne.
Przegląd jamochłonów.
Stułbiopławy - mogą mieć postać polipa lub meduzy. Większość żyje w morzach. Nieliczne w wodach słodkich. Stułbia żyje w strefie przybrzeżnej, gdyż potrzebuje dużo tlenu. Prowadzi przydenny tryb życia, posiada duże zdolności regeneracyjne, porusza się przez koziołkowanie.
Krążkopławy - obejmują ok. 200 gatunków żyjących w morzach. Mają postać meduzy. W rozwoju krążkopławów występuje metageneza. W Polsce występuje chełbia modra.
Chełbia modra - występuje w Bałtyku. Ma kształt parasola, na brzegu którego znajdują się frędzlowate, gęsto osadzone czułki. Na dolnej powierzchni znajduje się otwór gębowy otoczony 4 płatami gębowymi. Prowadzi on do jamy chłonąco-trawiącej, której promieniste odgałęzienia połączone są kanałem okrężnym. Jama chłonno-trawienna wraz ze swymi odgałęzieniami i kanałem okrężnym tworzy układ pokarmowo-naczyniowy. Między ektodermą a entodermą jest mezoglea - zajmuje dużą przestrzeń. Układ nerwowy to podwójny pierścień przebiegający wokół kanału okrężnego. Z pierścieniem połączone są ciałka brzeżne - ropalia (narządy zmysłów). Wokół otworu gębowego znajdują się gonady (żeńskie - pomarańczowe, różowe; męskie - białe), w których powstają gamety. Gdy dojrzeją, przez otwór gębowy wydostają się do wody. Zapłodnienie jest zewnętrzne. Z zygoty powstaje orzęsiona larwa - planula, która wkrótce traci rzęski, opada na dno i przekształca się w osiadłego polipa. Polip rozmnaża się przez strobilizację. Dzieli się, tworząc meduzy.
Koralowce - obejmują ok. 6000 gatunków. Mają postać polipa żyjącego pojedynczo lub w koloniach. Polip koralowca ma wykształconą grubą mezogleę. Otwór gębowy rozpoczyna gardziel, która dochodzi do jamy gastralnej. W jamie gastralnej znajdują się promieniste fałdy dzielące jamę na kilka bocznych komór. Ze względu na ilość przegród koralowce podzielono na:
koralowce ośmiopromienne - tworzą kolonie. Posiadają 8 przegród w jamie gastralnej (lub wielokrotność 8). Posiadają szkielet wapienny.
Przedstawiciele
- koral szlachetny (w Morzu Śródziemnym, krzaczaste kolonie),
- pióro morskie,
- organecznik.
- koralowce sześciopromienne - mają 6 ramion, 6 przegród (lub wielokrotność). Mogą występować pojedynczo lub w koloniach. Wytwarzają szkielet zewnętrzny.
Przedstawiciele
- ukwiały (brak szkieletu), zasiedlają morza o pełnym zasoleniu
- korale madrepolowe, tworzą rafy.