Opisz budowę klarnetu, fagotu, tuby, waltorni i fletu poprzecznego.

Instrumenty wargowe to takie, w których zadęcie polega na kierowaniu strumienia powietrza na wargę. Rozróżnia się dwa typy: podłużne – trzymane w czasie gry pionowo oraz poprzeczne –  trzymane poprzecznie. Instrumenty stroikowe posiadają stroik wywołujący drganie słupa powietrza.  Flet to jeden z najstarszych instrumentów. Istnieją dwa jego rodzaje: flet prosty– wykorzystywany w zespołach muzyki dawnej, i flet poprzeczny – instrument wchodzący w skład orkiestrowego instrumentarium, także solistyczny. W XII wieku przywędrował do Europy flet poprzeczny. Najpierw budowano go z drewna, a otwory zamykano palcami. Z czasem jego budowę udoskonalono i dopiero w XVII wieku dodano klapy umożliwiające sprawniejszą grę. Współczesny flet ma ponad 70 centymetrów długości. Jest zbudowany z metalu, często ze srebra, a nawet ze srebra pozłacanego. Skala dźwięku obejmuje cztery oktawy: od c1 do c4.  Dźwięk powstaje dzięki bezpośredniemu zadęciu na otwór – wargę instrumentu. Odmianą fletu poprzecznego jest mały FLET PICCOLO.Flet piccolo po raz pierwszy wprowadzony został do orkiestry dętej ok. 1800 roku, a do orkiestry symfonicznej na początku XIX wieku. Posiada skalę wyższą o oktawę od fletu wielkiego. Klarnet ma stroik pojedynczy, podobnie jak saksofon. Historia tego instrumentu zaczyna się w końcu XVII wieku. W połowie XVII wieku wszedł w skład orkiestry symfonicznej. Jego skala dźwięku liczy trzy i pół oktawy (dźwięki od d do g3 ). Klarnet jest instrumentem transponującym. Najczęściej występujący strój – to klarnet in B, czyli klarnecista transponujeponuje o sekundę do dołu. Występuję też klarnety in A, C.  Klarnetu używa się też w kapelach ludowych, tanecznych i w zespołach jazzowych.Basową odmianą klarnetu jest BASKLARNET, zwany KLARNETEM BASOWYM. Występuje on w stroju B.  Saksofon – wynaleziony w 1840 roku przez A. Saxa – to jeden z najmłodszych instrumentów. Konstruktor stworzył całą rodzinę saksofonów: sopranowy, altowy, tenorowy, baryto nowy, basowy i kontrabasowy. Rozwój tego instrumentu przypada na wiek XX i wiąże się z szerokim zastosowaniem jego w muzyce rozrywkowej. Należy do grupy instrumentów transponujących.  Fagot jest instrumentem o podwójnym drewnianym stroiku, podobnie jak obój. Łączna dzięki długość jego piszczałki, zgiętej i połączonej kolankami, wynosi 250 centymetrów. Obecny kształt otrzymał fagot dopiero w XIX wieku dzięki konstruktorom francuskim i niemieckim. Instrument ten ma bardzo szeroką skalę ( B1 - d2 ), dzięki której zajmuje ważne miejsce w orkiestrze. Basową odmianą fagotu jest KONTRAFAGOT. W orkiestrze symfonicznej pełni rolę podłoża harmonicznego. Postać dzisiejszego oboju znana jest od  XVII wieku. Obój zalicza się do grupy instrumentów o podwójnym, drewnianym stroiku osadzonym w górnej części instrumentu, u wlotu powietrza. Zasięg jego skali wynosi dwie i pół oktawy  ( b – g3 ). W muzyce baroku i klasycyzmu był często instrumentem solowym. W epoce romantyzmu zajął miejsce w orkiestrze symfonicznej, realizując partie najwyższego lub środkowego głosu. Orkiestra współczesna wykorzystuje jeszcze dwa rodzaje oboju: obój miłosny i rożek angielskiROŻEK ANGIELSKI jest altową odmianą oboju. Posiada większe rozmiary i niższą skalę dźwiękową. Jest instrumentem transponującym o kwintę w dół ( tzn. zapisane dżwięki brzmią o kwintę niższą niżej ). INSTRUMENTY DĘTE BLASZANE    Trąbka należy do instrumentów dętych blaszanych, gdyż posiada metalowy ustnik w kształcie lejka. Istniała już w starożytności, pełniąc funkcję instrumentu fanfarowo – sygnałowego. Dzisiejsze instrumenty w zależności od typu posiadają skalę prawie trzech oktaw ( od e do c3 ). Skalę chromatyczną wprowadzono w XIX wieku dzięki wynalazkowi trzech wentyli, które grający naciska palcami, zmieniając w ten sposób wysokości dźwięków. Brzmienie można ściszyć poprzez zastosowanie tłumika. Jest najruchliwszym instrumentem w grupie instrumentów dętych blaszanych.   Róg ( waltornia ) pochodzi z naturalnego rogu zwierzęcego. Przez zastosowanie szeregu udoskonaleń powstał dzisiejszy instrument powstał w XIX wieku. Współczesny instrument to długa rura trzykrotnie zwinięta, wyposażona w trzy lub cztery wentyle o skali ponad trzech oktaw ( od H1 do es 2 ). Dziś używane są prawie wyłącznie waltornie w stroju F ( transponują o kwintę w dół ). Barwę rogu można zmienić przez częściowe zamknięcie czary głosowej lub zastosowanie tłumika. Puzon nie posiada wentyli, lecz suwak, który umożliwia granie np. glissando ( polega na płynnym przejściu przez kolejne dźwięki skali ). Udogodnienie to wprowadzono w XV wieku. Obecnie instrument tworzą dwie metalowe rury w kształcie litery „U”, połączone ze sobą równolegle. Wysokość dźwięku osiąga się poruszając suwakiem. Posiada skalę od B1 do d2. Istnieją także puzony z wentylami ( bez suwaka ), zbudowane ok. 1830 r. Mają gorsze brzmienie i ograniczone możliwości  ( np. brak glissanda  ). Puzony występują w różnego typu orkiestrach: od wojskowych, poprzez jazzowe po orkiestrę symfoniczną.  Sakshorn - odmiana skrzydłówki udoskonalona w 18 45 r. przez A. Saxa. Przez zmianę menzury poprawił jakość dźwięku i ułatwił aplikaturę. Obecnie w orkiestrze symfonicznej uzywa się tylko  odmiany basowej lub kontrabasowe, pozostałe odmiany wykorzystuje się w orkiestrach dętych.  Tuba w orkiestrze symfonicznej jest najniżej brzmiącym instrumentem z grupy dętych blaszanych. Skonstruowana została w I połowie XIX wieku Ma kształt długiej rury kilkakrotnie zwiniętej. Skala instrumentu to dźwięki od E1 do d1. MAM TUTAJ WIECEJ INFORMACJI MAM NADZIEJE ŻE POMOGŁAM  PS.nwm"(niewiem) czu tam jest ich budowa czytałam na szybko