Kaśka Kariatyda- analiza, opracowanie

PRZEDMOWA:
*Kaśka przedstawiona jest jako służąca - wół roboczy (służąca mogła być kochanką, ludzie to akceptowali, było to wygodne, nikt o tym nie wiedzial- pozostawało to w gronie zainteresowanych, chodziło również o choroby weneryczne, które w ówczesnym czasie były plagą)

"Kaśka Kariatyda" ZAPOLSKA

*powieść kompozycyjnie zamknięta
*kompozycja dwudzielna:

I-etap- służba Kaśki u Budowskich (opowieść o służącej, która upada, kto lub co ją do tego doprowadza)
II- etap-moment kiedy Kaśka zostaje zwolniona i jej dalsze losy (obrazuje jak kobieta w ciąży sobie radzi, do czego Kaśka jest zdolna, jak ona sobie poradzi)

*powieść ta jest przykładem polskiego feminizmu i naturalizmu(Zapolska nie respektuje wszystkich założeń naturalizmu, szczególnie założeń morfologicznych)
*chronologicznie opowiedziane losy głównej bohaterki, trwające około 2 lat
*świat w powieści podzielony jest na męski i kobiecy


KAŚKA-młoda, 20-letnia dziewczyna, jest w mieście od niedawna, służba u Budowskich jest jej drugą służbą, ma swoje zasady(wyrobiła je sobie poprzez obserwacje przyjaciół, zna konsekwencje czynów swoich koleżanek i osób, które ją otaczają), ma świadomość, że będzie kiedyś żoną chce być wierna, prawdomówna, w kamiennicy, w której mieszka wszyscy czekają na jej potknięcie, bo jest "inna".

BUDOWSKA-uczy Kaśkę pierwszych złych "rzeczy" (mówi o tym, że zdrada w małżeństwie jest czymś normalnym, uczy kraść drobnych sum pieniędzy tzw "koszykowe", którymi dzielą sie po połowie). Kaśka kryje Budowską(jest jej podwładną, Budowska jest jedyną osobą przychylną Kaśce, służąca boi się tego, że jeśli popełni błąd- sprzeniewierzy się Budowskiej zostanie zwolniona), jest utrzymanka, ma kochanka, spotyka się ze studentem medycyny, jest perfidna i wyrachowana(wykorzystuje śmierć i agonię matki do spotkań z kochankiem), przedstawiona jest w negatywnym świetle(leży cały dzień na łóżku nic nie robiąc)

*Kaśka lgnie do Jana, ponieważ staje się on w pewnym momencie jej przychylny- dziewczyna szuka ludzkiej akceptacji (chce czytać z Budowską, lecz da boi się, że służąca zniszy jej książki i daje jej takie, którwe były zbędne- Kaśka nic z nich nie rozumie)
*upadek Kaśki to przyczyny psychologiczno-społeczne(to one ją do tego popychają)
*Zapolska pokazuje, że miasto zmusza taką biedna dziewczyne do porażki, dlatego,że nie ma ona pojęcia o pamujących tam regułach
*Kaśka próbuje zahaczyć się w różnych miejscach po utracie pracy u Budowskich (kłótnie Kaśki z Rózią, służąca trafia do aresztu- Budowscy ją zwalniają)- dziewczyna trafia do pralni, kościoła (ksiądz wyrzuca ją, gdy dowiaduje się, że jest w ciązy. Kaśka jest tak głodna, że zjada woskowy krzyż, mdleje, ksiądz przedstawiony tak jak każdy inny mężczyzna)
*Maryla zaprowadza Kaśkę do domu Sznaglowej (dokonuje się tam aborcji, kobiety mogły zostawiać w tym domu dzieci, opłacając ich pobyt-warunki były straszne, maleństwa karmiono nieświeżym mlekiem, interesowano się nimi tylko wtedy kiedy matki składały wizyty)

SZNAGLOWA-jest jedyną osobą, która może pomóc kobietom, które zaszły w niechcianą ciążę(również kobiety z wyższych sfer pojawiały się u niej po pigułki wczesnoporonne)

*problem niechcianych dzieci to problem całego społeczeństwa(apel Zapolskiej o zmianę prawa, odpowiednie regulacje prawne)
*"fabryki aniołków" - tak w tamtym okresie nazywano takie domy jak Sznaglowej

*wszyscy faceci, których Kaśka spotkała czegoś od niej chcięli (jedynym facetem, który niczego nie wymagał był glucho-niemy-komentarz Zapolskiej do tego-"on był idiotą"- oskarzenie świata męskiego)

Feminizm Zapolskiej:
*pokazuje różnorodność życia mężczyzny i kobiety tej samej klasy (im wiecej kobiet ma facet jest bardziej męski, im wiecej facetów ma kobieta tym jest bardziej upadła)
*konsekwencje zaawsze spadają na kobietę

Realizacja naturalizmu:
*rozszerzenie tematyczne(aborcja- temat nowy, wartościowanie postaw bohaterów)
*antymieszczańska wymowa
*motywacje psychologiczno-społeczne w przypadku kobiet (Kaśki), biologiczna w przypadku mężczyzn
*nie ma zachowanego obiektywizmu narracji (narrator jest nieobiektywny, ocenia, komentuje, daje rady, broni kobiet takich jak Kaśka-szczególnie na końcu, mężczyźni porównani do zwierząt)

*zakończenie publicystyczne (postawa emocyjna)
*jest to powieść, w której Zapolska widzi problemy wykorzystywania kobiet i konsekwencje tego- niechciane ciąże
*krytyka klasy wyższej- również kobiet - by zmienily swoje postępowanie w stosunku do służacych i nie tylko.