Wolfgang Amadeusz Mozart - życie i tworczość

Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się w 1756 roku w Salzburgu, na granicy Alp austriackich. Jego ojciec Leopold, był dość znanym kompozytorem i pedagogiem. Zwykło się go opisywać jako człowieka gruboskórnego, usiłującego w bezwzględny sposób wykorzystać wyjątkowe uzdolnienia syna. Listy Wolfganga świadczą jednak o tym, że był on jednak delikatnym i troskliwym ojcem, a wczesna sława, jaka stała się udziałem siedmiolatka nie powodowała u chłopca stresów.

Mozart okazał się cudownym dzieckiem już w 1762 roku, kiedy podróżował z ojcem i siostrą po Europie z koncertami. Odwiedzając różne kraje, młody Mozart miał okazję poznać różne gatunki muzyki i spotkać wielu sławnych ludzi. Decydujący wpływ na przyszły rozwój Mozarta miała jego znajomość z najmłodszym z synów Jana Sebastiana Bacha, Janem Chrystianem. Występy Wolfganga nie cieszyły się już jednak tak ogromną sławą podróż do Paryża w 1776 r. zakończyła się niepowodzeniem. W tym czasie zmarła mu matka, przebywająca wraz z nim w Paryżu.
W odróżnieniu od wielu innych kompozytorów, Mozart nie zrewolucjonizował muzyki. Jego geniusz polegał na umiejętności połączenia tego, co było najlepsze w muzyce jego epoki, a uczynił to we wspaniałym, niespotykanym stylu.

Do 1776 r. Mozart skomponował już wiele oper, symfonii, koncertów i utworów kameralnych, ale dopiero nieudana podróż do Paryża przyczyniła się do stworzenia pierwszych arcydzieł. Rok 1779 przyniósł wspaniałą symfonię na skrzypce, altówkę i orkiestrę. Następnie Mozart otrzymał zamówienie na operę seria (poważną) dla teatru dworskiego Monachium. Powstało „Idomeneo” (1781) na podstawie libretta Abb Veresco. Niespodziewane powodzenie wzmogła w Mozarcie dążenie do sławy. Pewną przeszkodą była posada koncertmistrza kapeli arcybiskupa w Salzburgu. Nieporozumienia między kompozytorem i arcybiskupem doprowadziły do zwolnienia Mozarta z tej funkcji. Wyruszył wówczas do Wiednia, stolicy austriackiego mocarstwa Habsburgów.

Mozart nie był pierwszym kompozytorem, który zdecydował nie wiązać się z żadnym dworem. Ale żyć było w takiej sytuacji trudno, szczególnie po ślubie Wolfganga ze śpiewaczką Konstancją Weber. Mimo stałych problemów, głównie finansowych, Mozartowi udało się skomponować wiele wybitnych utworów. Jego pierwsza opera wiedeńska napisana w 1782 roku „Uprowadzenie z seraju”, przyniosła mu olbrzymią popularność.
Błyskotliwość stylu, tak widoczna w twórczości Mozarta, zaowocowała w 1786 roku „Weselem Figara”, operą buffo (komiczną). Ten utwór przyniósł kompozytorowi kolejny wielki sukces. Wkrótce po jego ukazaniu się, z Pragi przyszło zlecenie na skomponowanie opery. Tym razem był to „Don Giovanni” (1787) określony przez kompozytora jako „dramma giocoso”, gdzie krzyżują się wątki komiczne z tragicznymi.
W 1790 r. powstała jeszcze jedna wielka opera – „Cosi fan tutte”, oparta na cynicznej i nieco nieprawdopodobnej historii kobiecej niestałości. Po tej operze następnym dziełem był „Czarodziejski flet” (1791), singspiel (opera w języku niemieckim), nazywany niekiedy śpiewogrą, w Polsce przyjął się pod nazwą komedioopery. Mozart uczynił ten utwór alegorią walki dobra i zła.

Kiedy przed rodziną Mozartów pojawiła się perspektywa bardziej ustabilizowanego życia, kompozytor umiera, najprawdopodobniej na skutek infekcji nerek. Pisanie w tym czasie przez niego „Requiem” (katolickiej mszy żałobnej) przyczyniło się do powstania przypowieści o otruciu Mozarta przez konkurenta, Salieriego. Brak jednak na to dowodów. Mozarta pochowano we wspólnym grobie dla ubogich, nie udało się ustalić miejsca jego wiecznego spoczynku.

Gdyby Mozart żył dłużej, niewątpliwie świat wzbogaciłby się o znacznie więcej wybitnych utworów. Pozostawił jednak po sobie imponujący dorobek. Genialność, piękno, a nade wszystko sympatia wobec ułomności ludzkiej natury charakteryzujące dojrzałe arcydzieła Mozarta, uczyniły je tak popularnymi, że uważany jest za najwybitniejszego kompozytora wszechczasów.


ARCYDZIEŁA

Opery
• Idomeneo re di Creta
• Uprowadzenie z seraju
• Don Giovanni
• Cosi fan tutte
• Czarodziejski flet

Koncerty
• Symfonia Es-dur, z solową partią skrzypiec i altówki
• Koncerty fortepianowe
• Koncert A-dur na klarnet

Symfonie

• Symfonia D-dur „Praska”
• Symfonia C-dur „Jowiszowa”

Muzyka Kościelna

• Msza Koronacyjna C-dur
• Requiem d-moll (niedokończone)

Muzyka Kameralna

• Sześć kwartetów „Haydnowskich”
• Sześć kwintetów smyczkowych B-dur, C-dur, g-moll, c-moll, D-dur i Es-dur
• Kwintet A-dur na klarnet i smyczki
Muzyka Dworska

• Serenada „Haffenerowska” D-dur
• Trzy serenady na instrumenty dęte B-dur, Es-dur i c-moll
• Serenada „Eine kleine Nachtmusik” G-dur