Prawo karno-skarbowe - pojęcia (WSAS)
1. Przestępstwo jest to czyn człowieka zabroniony, zagrożony pod groźbą kary przez obowiązującą ustawę określającą jego znamiona, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy.
Wyróżniamy dwa typy przestępstw ? materialne i formalne. P. materialne ? zw. Skutkowym. Karalny jest skutek a nie tylko samo zachowanie się sprawcy. P. Formalne ? karalne jest samo zachowanie się sprawcy niezależnie od późniejszego skutku.
Znamiona czynu zabronionego ? jest to zespół cech charakterystycznych tworzących zarys danego typy przestępstw np. rozbój ? kradzież z użyciem przemocy
2. Wina ? (culpa) winą w prawie jest zarzucalny z punktu widzenia prawa stosunek psychiczny sprawcy do realizacji czynu zabronionego i stosunek ten może się przejawiać bądź w zamiarze popełnienia czynu zabronionego bądź w lekceważeniu norm ostrożności. Jest tylko jeden rodzaj winy ale wyróżniamy dwie formy winy: umyślną i nieumyślną. Aby można było uznać winę sprawcy konieczne są do spełnienia następujące warunki: podmiotowa zdolność, możliwość rozpoznania bezprawności, wymagalność określonego zachowania się.
Wina umyślna: sprawca chce popełnić przestępstwo. tzn. ma zamiar (dolus). Rodzaje zamiarów:
Dolus directus- z. bezpośredni
Dolus eventualis ? z. ewentualny
Dolus repentinus ? z. nagły
Dolus preameditatis ? z. przemyślany
Wina nieumyślna
Lexuria ? lekkomyślność (sprawca ma świadomość możliwości popełnienia przestępstwa lecz bezpodstawnie myśli, że tego uniknie np. przejście przez ulice na czerwonym świetle.
Neglegentia ? niedbalstwo (sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia przestępstwa a powinien i mógł przewidzieć np. niedbałe przykręcenie koło w samochodzie przez mechanika na wskutek czego dochodzi do wypadku w winy niedbalstwa tego ów mechanika
3. Czyn jest to zachowanie się człowieka (działanie lub zaniechanie), które jest zależne od jego woli i ma znaczenie w układzie społecznym. Np. przez zaniechanie (nie udzielenie pomocy), przez działanie (zabójstwo, kradzież, oszustwo podatkowe). Zachowanie niezależne od woli człowieka to przymus. Wyróżniamy dwa rodzaje przymusu: vis absoluta (p. absolutny) oraz vis compulsiva (p. względny). Tylko przymus absolutny wyłączą czyn.
4. Podział kar:
Grzywna ?dolegliwość o charakterze finansowym orzekana przez sąd dwuetapowo ilość stawek dziennych, wysokość poszczególnej stawki dziennej.
Ograniczenie wolności ? w postaci: nieodpłatna, kontrolowana praca na cel społeczny, dozór
Pozbawieni wolności ? odbywanie kary w Zakładzie karnym. Zwykła 2-15 lat. Inna 25 lat i dożywocie
5. Formy stadialne popełnienia przestępstwa - to etapy realizacji przestępstwa; 1. Przygotowanie ? sporządzenie planu działania, uzyskiwanie informacji, przysposobienie środków, co do zasady nie ma tutaj odpowiedzialności karnej. 2. Usiłowanie polega na podejmowaniu czynności zmierzających bezpośrednio do dokonania czynu zabronionego, które jednak nie następuje. Najważniejszym jest u. nieudolne (jest z góry skazane na niepowodzenie) , następne to u. chybione (strzelec chcąc zastrzelić prezydenta trafią w osobę towarzyszącą), u. zatamowane ( strzelec chce zabić ale zostaje wcześniej złapany). Co do zasady usiłowanie popełnienie przestępstwa jest karalne. Usiłujący popełnić przestępstwo odpowiada w tych samych granicach co sprawcy. W sytuacji u. nieudolnego sad może orzec nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstąpić od jej wymierzenia. 3. Dokonanie ? realizacja przestępstwa, zrealizowanie wszystkich znamion przestępstwa. Odpowiedzialność karna występuję- sprawca jest karany karą wg norm przewidzianych w Kodeksie Karnym.
6. Formy zjawiskowe popełnienia przestępstwa ? podżeganie (ten kto chce aby ktoś inny popełnił przestępstwo wiec go do tego nakłania), pomocnictwo (udzielenie drugiej osobie informacji, przekazywanie środków do popełnienia przestępstwa) , prowokacja (polega na ze prowokator nakłania inną osobę do popełnienia przestępstwa w celu poniesienia przez tą osobę odpowiedzialności karnej), poplecznictwo (pomoc sprawcy po popełnieniu przestępstwa np. fałszywe alibi), sprawstwo indywidualne, sprawstwo indywidualne równoległe (przecinam sam kratę kiosku, patrzę a z drugiej strony kiosku robi to samo mój kolega ? choć nie umawialiśmy się razem na dokonanie tego czynu) sprawstwo z polecenia ? (sprawca wykorzystuje uzależnienie innej osoby od niego np.: ojciec ? syn, dealer ? narkoman)
współsprawstwo (razem z drugą osobą np. dokonujemy kradzieży) , współsprawstwo sukcesywne( dokonuje kradzieży, widzący to świadek oferuje swoją pomoc w zamian za podzielenie się łupem),
7. Okoliczności uchylające winę - 1. Błędy Błąd jest to różnica pomiędzy obiektywną rzeczywistością a wyobrażeniem o niej. Błąd ?co do znamion ? błędne wyobrażenie ?nieświadomość bezprawność ? brak świadomości popełniania czynu zabronionego. ?błąd co do okoliczności uchylających bezprawność. 2.Niepoczytalność/ograniczona odpowiedzialność- za niepoczytalnego może być uznana osoba, która z powodu choroby psychicznej lub innych zaburzeń psychicznych nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem, nie jest również w stanie rozpoznać znaczenia swojego czynu. 3.Anormalna sytuacja motywacyjna-( (np. rozkaz w wojsku) teoria ślepych bagnetów ? żołnierz nie odpowiada za wykonanie rozkazu obecnie jest tak /prawdopodobnie w armii USA. Jeżeli chodzi o żołnierzy w prawie polskim żołnierz co do zasady nie odpowiada, chyba że wykonując rozkaz świadomie popełnia przestępstwo 4.Stan wyższej konieczności W zależności od sytuacji może być uznany za okoliczność uchylającą winę (powoduje wyodrębnienie, brak winy w czynie), bądź okoliczność uchylającą karną bezprawność czynu (większa wartość ratowanego) Jest to poświęcenie jakiegoś dobra na skutek ratowania innego dobra (coś kosztem czegoś).Def. SWK jest okolicznością uchylającą winę gdy dobro ratowane ma wartość równą lub mniejszą od dobra poświęcanego, wówczas może to być określone jako okoliczność uchylająca winę. SWK jest kontratypem wówczas gdy dobro ratowane ma wartość oczywiście wyższą od dobra poświęconego.
8. Kontratypy ? jest to zespół okoliczności z wystąpieniem których mamy do czynienia: z brakiem szkodliwości czyny lub niecelowością karania. Są to: obrona konieczna - na instytucje OK. składa się 1.zamach i jego odparcie, 2. Konieczność obrony, 3. Współmierność obrony do niebezpieczeństwa zamachu, przy czym zamach ten powinien być rzeczywisty, realny, bezprawny. (Na przekroczenie granicy OK składa się eksces intensywny czyli niewspółmierność zamachu do obrony i eksces ekstensywny czyli niewspółczesność . Przy przekroczeniu granic OK sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić w ogóle od jej wymierzenia Przekroczenie granic OK to przestępstwa uprzywilejowane).Dopuszczalne ryzyko sportowe ? ma takie cechy: legalna, formalnie dopuszczalne dyscyplina sportowa, zgoda uczestników do wzięcia udziały w tym rozgrywkach sportowych, uczestnictwo w celu sportowym. Jeżeli takie cechy wystąpią wówczas mówi się o DRS. Dopuszczalne ryzyko nowatorskie ?działanie w celu naukowym, zgoda uczestników eksperymentu, działanie z aktualnym stanem wiedzy. Zabiegi lecznicze- wymagania takie same jak w przypadku dopuszczalnych ryzyk nowatorskich. Najważniejsza jest zgoda uczestników tego zdarzenia. Karcenie nieletnich ? działanie w celu wychowawczym, miarkowanie użytych środków, współmierność tych środków do zawinienia dziecka. Aborcja ? legalna gdy ciąża powstała w przestępstwa, gdy zagrożone jest życie matki lub nieodwracalne wady płodu.
9. Czynny żal- nie podlega karze. Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który popełnił czyn zabroniony zawiadomił o tym organ powołany do ścigania ujawniając istotne okoliczności tego czyny, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.
10. Nieletni to osoba (małoletni) poniżej 18 roku życia.
11. Podatek to nieodpłatne publiczno prawne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu państwa.
12. Oszustwo podatkowe ? występuje wtedy gdy podatnik, który składa organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklaracje lub oświadczenie ? podaje w nim nieprawdę, lub ją zataja albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie danych w nim zawartych dopuszcza się oszustwa podatkowego. (art. 56 KKS)