Prawidłowe odżywianie i zagrożenia związane z nieprawidłowym odżywianem

Prawidłowe odżywianie powinno zaspokajać ilościowe i jakościowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu i zawierać powinno następujące grupy składników: budulcowe, energetyczne, zapasowe, regulacyjne i oczywiście wodę. Dobowe zapotrzebowanie na białko, które jest podstawowym źródłem azotu wynosi 70g, przy czym przynajmniej połowa powinna być przeznaczona na białko pełnowartościowe, czyli takie, które zawiera wszystkie dostępne w przyrodzie aminokwasy. Bardzo ważnym składnikiem energetycznym są węglowodany oraz tłuszcze. Dzienne zapotrzebowanie na węglowodany wynosi 400-500g. Ich źródłem są przede wszystkim produkty pochodzenia roślinnego (warzywa i owoce). Znając ogólną ilość energii wydatkowaną na całkowita przemianę materii łatwo obliczyć, ile i jakich składników pokarmowych należy dostarczyć organizmowi. To zapotrzebowanie, oczywiście uzależnione jest od płci, masy ciała, rodzaju aktywności fizycznej, oraz od wieku. Średnio wylicza się, że u dorosłego człowieka jest to 419 kJ na 1kg masy ciała. Taki współczynnik natężenia podstawowej przemiany materii został opracowany w oparciu o pomiar ilości ciepła lub zużycie tlenu w odpowiednich warunkach. Co do tłuszczów, to ich spożycie nie powinno przekraczać 1g/1kg masy ciała na dobę. W diecie powinny się znaleźć zarówno tłuszcze roślinne, jak również zwierzęce. Oprócz funkcji energetycznej tłuszcze są cennym źródłem kwasów tłuszczowych oraz witamin, stanowią rozpuszczalnik dla witamin A, D, E, K oraz poprawiają wartości smakowe produktów.

Innym, ważnym składnikiem pokarmowym są sole mineralne, które stanowią około 4% masy ciała. Oprócz roli regulującej, która jest im najczęściej przypisywana, spełniają one funkcję budulcową. Podstawowymi makroelementami budulcowymi są wapń i fosfor.

Zapotrzebowanie na inne makro- i mikroelementy również jest różne, zależne od wieku i płci i tak dla przykładu kobiety potrzebują więcej żelaza niż mężczyźni. Podobnie, różne jest zapotrzebowanie na witaminy. Należy przy tym pamiętać, że witaminy są związkami mało trwałymi i łatwo ulegają degradacji podczas gotowania, zamrażania i przechowywania produktów spożywczych. Aby wszystkie procesy metaboliczne przebiegały prawidłowo powinniśmy pić minimum 2l dziennie, najlepiej w postaci wody mineralnej, która oprócz zaspokajania pragnienia dostarcza również ważnych dla organizmu soli mineralnych. W trakcie intensywnego wysiłku oraz upałów spożycie płynów powinno wzrosnąć nawet 3-5l na dobę.

Witaminy
Związki organiczne o budowie prostej, lecz zróżnicowanej chemicznie, konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.


Makroelementy - pierwiastek, na który dzienne zapotrzebowanie organizmu kształtuje się na poziomie 100mg lub wyższym.

Mikroelementy - pierwiastek, na który dzienne zapotrzebowanie organizmu nie przekracza 100mg, warunkuje jednak prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu.



Pierwiastek

Podstawowe źródła

Makroelementy

Wapń

Podstawowymi źródłami są : mleko i przetwory mleczne oraz warzywa liściaste.

Potas i sód

Oba pierwiastki są składnikami różnych pokarmów. Obecnie głównym źródłem sodu jest sól kuchenna. W komórkach powinno być więcej potasu niż sodu.

Fosfor

Zawarty jest w różnych pokarmach.

Siarka

Źródłem siarki jest przede wszystkim mięso, ale także rośliny strączkowe oraz orzechy.

Magnez

Składnik zwłaszcza pokarmów roślinnych.

Chlor

Głównym źródłem chloru jest sól kuchenna.

Mikroelementy

Żelazo

Występuje przede wszystkim w mięsie, wątrobie żółtkach jaj, a także orzechach i roślinach strączkowych. Niedobór tego pierwiastka powoduje anemię.

Jod

Źródła : ryba , sól kuchenna. Niedostatek prowadzi do powiększenia się tarczycy.

Fluor

Rzadkie niedobory uzupełniane są fluoryzowaniem wody wodociągowej. Fluor jest też składnikiem większości past do zębów.



Jakie dolegliwości powoduje złe odżywianie?
Codziennie należy dostarczyć naszemu organizmowi właściwej ilości kalorii, tak aby móc utrzymać zdrowie i zapewnić niezbędną energię. Istotne jest, aby kalorie te pochodziły z różnych źródeł, czyli z białek, cukrów oraz tłuszczów przyjmowanych we właściwych proporcjach i w odpowiednim stosunku. Prawidłowy stosunek poszczególnych składników pokarmowych powinien kształtować się następująco: węglowodany 44%, proteiny 14%, tłuszcze 42%. W czasie kiedy zachodzą intensywne procesy wzrostu ilość spożywanych węglowodanów należy zmniejszyć na rzecz białka.

Złe odżywianie może być przyczyną wystąpienia szeregu chorób, w tym:
- nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem układu krwionośnego np.: nadciśnienia tętniczego lub miażdżycy z jej następstwami w postaci np. udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, a nawet - zawału,
- różnego rodzaju nowotworów,
- insulinoniezależnej cukrzycy,
- szeregu chorób jelita grubego,
- otyłości,
- osteoporozy,
- kamicy żółciowej
- próchnicy zębów
- bulimii,
- anoreksji,

Otyłość - polega na nadmiernym gromadzeniu tkanki tłuszczowej w ciele, prowadzącym do znacznego zwiększenia ryzyka pogorszenia stanu zdrowia i ma ścisły związek ze wzrostem zagrożenia pojawienia się chorób serca, znacznego podniesienia ciśnienia tętniczego, miażdżycy naczyń krwionośnych, cukrzycy, czy powstawaniem kamieni w pęcherzyku żółciowym. U osób otyłych znacznie częściej obserwowane są zmiany zwyrodnieniowe w układzie kostno-stawowym, a także pewne odmiany nowotworów. Z badań wykonanych w naszym kraju wynika, że 65% mężczyzn oraz kobiet mających od 35 do 65 lat ma problemy z otyłością lub nadwagą. Otyłość stanowi więc ważny problemem społeczny i zdrowotny.

Anoreksja (jadłowstręt) - choroba o podłożu psychicznym. Najczęściej cierpią na nią młodzi ludzie (między 12 a 30 rokiem życia). W początkowej fazie choroby mimo braku nadwagi, świadomie znacznie ogranicz pożywianie pokarmów. Spadkowi masy ciała towarzyszy lęk przed ponownym utyciem - by temu zapobiec, chory stosuje np. środki przeczyszczające i moczopędne. Efektem jest całkowita utrata apetytu.

Dodaj swoją odpowiedź