Wojna secesyjna - rys historyczny, przyczyny, przebieg, skutki

Wojna secesyjna (1861-1865)

POCZĄTKI USA
- osadnictwo angielskie na wschodnich wybrzeżach USA (13 kolonii)
- 1773 – Bostońskie picie herbatki
- 1775 – bitwa pod Lexington – zwycięstwo USA
- 4 lipca 1776r. – Filadelfia, Kongres Kontynentalny, Deklaracja Niepodległości – Thomas Jefferson
- 1777 – bitwa pod Saratogą – zwycięstwo USA
- 1779 – bitwa pod Savannah – zwycięstwo Anglii
- 1781 – bitwa pod Yorktown – zwycięstwo USA
- 1783 – pokój w Paryżu – pomiędzy Stanami a Anglią, USA staje się niepodległym państwem

POLITYKA ZAGRANICZNA USA
-Doktryna Monroe’a – doktryna w polityce USA, autorstwa sekretarza stanu Johna Quincy’ego, przedstawiona 1823r. przez prezydenta Jamesa Monroe’a. Głosiła iż kontynent amerykański nie może podlegać dalszej kolonizacji ani ekspansji politycznej ze strony Europy, w zamian zaś zapowiadała że USA nie będzie ingerowało w sprawy państw europejskich i ich kolonii. Doktryna ta stała się fundamentem amerykańskiej polityki izolacjonizmu.

ROZWÓJ TERYTORIALNY USA
- 1803 – USA odkupiło od Francji resztę obszarów Luizjany
- 1818 – uzyskanie od Wielkiej Brytanii terenów północnej Dakoty
- 1819 – odkupienie od Hiszpanii Florydy
- 1845 – przyłączenie Teksasu do USA
- 1846 – otrzymanie od Wielkiej Brytanii Oregonu
- 1848 – na mocy pokoju po wojnie meksykańsko-amerykańskiej USA wzbogaca się o Kalifornię
- 1867 – odkupienie Alaski od Rosji

PRZYCZYNY WOJNY SECESYJNEJ
- gospodarka plantatorów z Północy oparta ma pracy niewolniczej była przeszkodą dla rozwoju przemysłu na południu
- przemysł na południu przeszkadzał rozwojowi rynków towarów przemysłowych na północy
- 1854 – powstanie partii republikańskiej, w skład której wchodziła głównie burżuazja z wielkich ośrodków przemysłowych północy
- nieformalny sojusz burżuazji z północy z farmerami, robotnikami, drobnomieszczanami, a nawet biedotą miejską w walce z właścicielami wielkich plantacji
- procesy prowadzące do ukształtowania się klasy robotniczej wrogiej wobec zwolenników niewolnictwa
- niechęć Południa do zniesienia niewolnictwa
- 1860 - zwycięstwo w wyborach prezydenckich republikanina Abrahama Lincolna

WYBUCH WOJNY SECESYJNEJ
- sprawa niewolnictwa: republikanie chcieli zakazu, demokraci uważali, że to jest indywidualna sprawa każdego stanu
- 11 stanów południowych uznało wybór Lincolna za zapowiedź zniesienia niewolnictwa i dokonało secesji
- utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki Północnej z Jeffersonem Davisem
- 12 kwietnia 1861 – pierwsze starcie w Forcie Sumter w Południowej Karolinie

PRZEBIEG
- po stronie Północy opowiedziała się cała flota
- żołnierzom Konfederacji brakowało amunicji, broni i mundurów
- Konfederacja -gen. Robert Lee
- Amerykanie z Północy – Jankesi – gen. Ulisses Grant i gen. William Sherman (tylko dzięki liczebnej przewadze odpierali ataki południa
- Lincoln aby uzyskać przewagę w przedłużającej się wojnie, nakłonił Kongres do wydania ustawy o osadnictwie, gwarantującej każdemu obywatelowi 60ha ziemi za bezcen (haczyk: trzeba było odbyć przymusową służbę w armii)
- Lincoln wydał też akt prezydencki znoszący niewolnictwo we wszystkich zbuntowanych stanach z początkiem 1863r.
- 200tys. Murzynów, byłych niewolników, wstąpiło do armii
- lipiec 1863 – bitwa pod Gettysburgiem – zwycięstwo Północy
- 1863 – zdobycie twierdzy Vicksburg przez armię Ulissesa Granta
- 1 kwietnia 1865r. – kapitulacja Richmond (stolica Konfederacji)
- 9 kwiecień 1865r. – podpisanie przez gen. Lee kapitulacji Konfederacji w Appomatox

SKUTKI WOJNY
- zginęło ok. 600tys. żołnierzy i tyle samo cywilów
- zniszczone zostały liczne miasta i wsie
- przed zakończeniem wojny, w styczniu 1865r. Kongres uchwalił 13 poprawkę do konstytucji znoszącą niewolnictwo
- miliony Murzynów otrzymało wolność
- przyznanie prawa wyborczego mężczyznom w tym Murzynom
- Abraham Lincoln ponownie wybrany na prezydenta (14.04.1865r.), a następnie został zamordowany przez fanatyka religijnego Johna Bootha
- powstanie rasistowskiej organizacji Ku-klux-klan