Przebiśnieg jakie ma przystosowania?

Rozmieszczenie geograficzneGatunek występuje w stanie dzikim w południowej i środkowej Europie, od północno-wschodniej części Hiszpanii poprzez Włochy (w tym Sycylię na południu), Grecję po Kaukaz i Azję Mniejszą na wschodzie. Północna granica naturalnego zasięgu biegnie przez Francję, Niemcy, Polskę i Ukrainę[3]. W Polsce występuje głównie na południu, w górach, na wyżynach i na Dolnym Śląsku. Mniej liczne stanowiska posiada w Wielkopolsce i na Polesiu. Dalej na północ spotykany jest tylko jako zdziczały z miejsc uprawy. Brak jest przebiśniegów na stanowiskach naturalnych w północno-wschodniej Polsce i na znacznej części Polski centralnej[4]. Walory ozdobne przebiśniegów spowodowały ich rozpowszechnienie w uprawie, a w konsekwencji rozprzestrzenienie znacznie poza zasięg naturalny. W wielu obszarach rejestrowane są jako gatunek dziczejący, np. na Wyspach Brytyjskich i w Ameryce Północnej[5].Morfologia[edytuj]PokrójRoślina o wysokości od 15 do 30 cm. W korzystnych warunkach tworzy duże kępy.Organy podziemneKulista lub jajowata cebula o obwodzie do 4–6 cm, okryta suchą, brązową łuską. U jej nasady wytwarzane są cebule potomne i z tego miejsca wyrastają też liczne korzenie.ŁodygaOwalny głąbik jednokwiatowy, na przekroju obły, w dolnej części z kilkoma krawędziami. W czasie kwitnienia prosto wzniesiony, osiąga do 11 cm długości, podczas owocowania wydłuża się i pokłada.LiścieAsymilacyjne liście odziomkowe zwykle dwa, rzadko trzy lub cztery (liście liczniej rozwijają się po przekwitnieniu), sinozielone, mięsiste, równowąskie, szerokości 4–10 mm i długości początkowo do 9 cm, krótsze od łodygi, później po przekwitnieniu dorastają do 24 cm długości[6]. U nasady objęte są liściem pochwiastym o długości do 6 cm, błoniastym, który pełni funkcję ochronną dla młodych liści asymilacyjnych otulając je od zewnątrz.KwiatyKwiat pojedynczy, pachnący, zwisający na szypułce o długości ok. 3 cm wyrastającej ze szczytu łodygi. W pąku okryty dwoma zrośniętymi podsadkami, nieznacznie dłuższymi od szypułki (pełnią one funkcję ochronną przed niskimi temperaturami). Podsadki te zrastają się tworząc pochwiasty liść podkwiatowy z dwoma zgrubiałymi, zielonymi krawędziami, pomiędzy nimi i na ich krawędziach błoniasty. Okwiat dzwonkowaty, o sześciu listkach w dwóch okółkach: trzy zewnętrzne długie do 25 mm (u odmian bywają dłuższe) i szerokie do 8 mm, odstające, eliptyczne, śnieżnobiałe, na szczycie zaokrąglone i kapturkowate. Listki wewnętrzne krótsze, do 11 mm długości, na szczycie sercowato wycięte, z zieloną plamką w kształcie greckiej litery Λ przy wycięciu oraz biało zaznaczonymi miejscami przebiegu wiązek przewodzących, między którymi umiejscowione są kanalikowate miodniki. Osobny miodnik znajduje się także na szczycie szyjki dolnego, trójkrotnego, jednoszyjkowego słupka. Szyjka prosta do 9 mm długości, zakończona niewielkim główkowatym znamieniem. Zalążnia zielona wyraźnie widoczna poniżej listków okwiatu, walcowata, ma do 4 mm średnicy. Pręcików jest sześć. Mają 6 mm długości i bardzo krótką, białą nitkę pręcika. Komory pyłkowe mają 5 mm długości, żółty kolor i złączone są w wydłużony i zaostrzony na końcu stożek. Szczyty wydłużonych komór pyłkowych są odgięte, tak że przy lekkim wstrząsie wysypuje się z nich pyłek[7].OwoceMięsista, żółtozielona torebka trójkomorowa, pękająca wzdłuż komór. Zawiera 1-15 eliptycznych, białawych nasion, opatrzonych elajosomami (cienkościenne wyrostki zawierające lipidy i białka[8]).Gatunek podobnyW Polsce przebiśniegi mylone bywają ze śnieżycą wiosenną. Rośliny mają podobny pokrój, jednak u przebiśniegów listki okwiatu są nierówne (zewnętrzne są dłuższe od wewnętrznych), a u śnieżycy wszystkie listki okwiatu są równe, z zielonymi koniuszkami. Poza tym przebiśniegi mają liście szarozielone, a śnieżyca żywo-, ciemnozielone.             Rozwój[edytuj]Bylina, geofit. Przebiśniegi są jednymi z najwcześniej zakwitających roślin, a ich kwiaty często wyrastają spod śniegu. Kwitną od lutego do kwietnia. Są wskaźnikowe dla fenologicznej pory roku – przedwiośnia[9]. Termin kwitnienia jest zróżnicowany w różnych populacjach w zależności od warunków klimatycznych, czego wyrazem jest inny termin zakwitania roślin występujących na różnych wysokościach nad poziomem morza. O ile rośliny rosnące na wysokości poniżej 300 m n.p.m. zakwitły w roku prowadzenia obserwacji 10 lutego, o tyle rosnące powyżej 800 m n.p.m. zakwitały po 16 marca[10]. Ze względu na kwitnienie w warunkach słabego nasłonecznienia i niskiej temperatury, kwiaty wykazują ruchy termo- i fotonastyczne. Płatki reagują na zmianę temperatury, stulając się na noc, w dni pochmurne i podczas niskich temperatur, chroniąc słupek i pręciki. Mechanizm tych ruchów polega na szybszym wzroście listków okwiatu po wewnętrznej stronie, co skutkuje ich rozchyleniem się. Przy niekorzystnych warunkach termicznych i świetlnych szybciej rośnie zewnętrzna część listków i kwiat się stula.Kwiaty pachnące miodem zapylane są przez owady, przede wszystkim pszczoły, choć możliwe jest też samozapylenie. Owady próbując się dostać do nektaru trącają kwiat i powodują osypanie się pyłku. Ponieważ szyjka słupka jest dłuższa od pręcików, owad obsypany pyłkiem z poprzednio odwiedzonego kwiatu najpierw dokonuje zapylenia, a dopiero później trąca pręciki i obsypuje się ponownie pyłkiem. Przebiśniegi są najwcześniej kwitnącym gatunkiem w Europie Środkowej dostarczającym pożytku pszczołom[11]. Zielone plamki na wewnętrznych listkach okwiatu wabią i naprowadzają owady do wnętrza kwiatu, a dodatkowo aktywnie przeprowadzają fotosyntezę dostarczając asymilatów do pozostałej części kwiatu i rosnących zalążków[12].Przebiśniegi mogą być pędzone – wystarczy przenieść rośliny w styczniu do pomieszczenia o temperaturze 8–12 °C, by otrzymać kwitnące rośliny po 3 tygodniach[13].Torebka z nasionami dojrzewa i otwiera się w czerwcu. Wcześniej unosząca ją łodyga wiotczeje i kładzie się na ziemi[8]. Po dojrzeniu nasion są one rozsiewane przez mrówki, zjadające przy tym elajosomy bogate w lipidy i węglowodany[14]. Po przekwitnieniu w ciągu kilku tygodni liście najpierw pokładają się, później zamierają. Cztery tygodnie po kwitnieniu zwykle nie pozostaje już ślad po przebiśniegach na powierzchni gruntu[15]. Na początku września z podziemnej cebuli rozwija się nowy pęd, który kształtuje się do czasu nadejścia zimy. Dzięki temu po przeczekaniu zimy pod powierzchnią gruntu, roślina może tak szybko zakwitnąć. Nasiona rozsiane w danym roku kiełkują jesienią. Powstałe z nasion rośliny zakwitają po raz pierwszy zwykle po 6 latach rozwoju. Cebule potomne zakwitają już w następnym roku po powstaniu[8].Cechy fitochemiczne[edytuj]Liście zawierają enzymy: amylazę, dekstrynazę i inwertazę. Rośliny są trujące ponieważ występują w nich szkodliwe alkaloidy (typowe dla przedstawicieli rodziny amarylkowatych[16]). Stwierdzono w nich obecność co najmniej 25 alkaloidów, spośród których najliczniejszym w korzeniach jest likoryna i tecetyna, w cebulach najwięcej jest tecytyny, w liściach likoryny, w kwiatach hemantaminy[17]. Poza tym obficie występują takie alkaloidy jak: galantamina, galantyna, leukoina, leukocystyna, niwalidyna i narcyklozyna[18][19]. W największym stężeniu występują one w cebulkach (tylko w nich stwierdzono lektynę). Spożycie cebul wywołuje odruch wymiotny[20][21], a także biegunkę i zwężenie źrenic[22]. U osób wrażliwych kontakt cebul ze skórą może wywołać reakcję alergiczną[23]. Spożyte przebiśniegi działają trująco na zwierzęta domowe (bydło, świnie, owce) powodując utratę przytomności, przyśpieszenie tętna i oddechu[19]. Przebiśniegi zawierają lektynę (GNA) o właściwościach mitogenicznych[24]. Mam nadzieje że dobrze!