Ssaki, gryzonie, fiszbinowce - krótka charakterystyka

Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, obecnością owłosienia (włosy lub futro) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość").

Większość ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 36-39 C. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła.

Ssaki zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Obecnie żyje na świecie około 5400 gatunków ssaków.

Zdecydowanie największym rzędem co do liczby gatunków pośród ssaków są gryzonie, obejmujące ok. 1850 gatunków. Następnie nietoperze, z ok. 1100 gatunkami. Najmniejszymi liczebnie grupami ssaków są słoniowate (trzy gatunki) i mrówniki z jednym przedstawicielem.

Liczba ssaków jest stosunkowo niewielka w porównaniu z innymi zwierzętami; samych gatunków owadów jest znacznie więcej.

Największym żywym ssakiem i zarazem największym ssakiem w historii jest płetwal błękitny. Osiąga on ok. 30 m długości i 180 ton wagi. Najmniejszymi ssakami są nietoperze i ryjówki. Nietoperz Świnionos malutki Kitti z południowo-wschodniej Azji waży zaledwie 1,5 g, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi 15 cm. Ryjówka etruska waży 2 g, a jej długość łącznie z ogonem to zaledwie 4 cm.

Gryzonie (Rodentia) – najliczniejszy rząd ssaków, obejmujący ok. 1 850 gatunków. Cechą charakterystyczną wszystkich gryzoni jest obecność stale rosnących siekaczy - dwóch (jedna para) w górnej i dwóch w dolnej szczęce oraz brak kłów. Większość gryzoni to zwierzęta roślinożerne, niektóre jednak nie stronią od pokarmu zwierzęcego. Zwierzęta te cechuje znaczna rozrodczość. Występują na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą. Wcześniej zaliczane do nich były zajęczaki, obecnie wydzielone - głównie z powodu różnic w uzębieniu - jako odrębna, choć blisko spokrewniona grupa.

Fiszbinowce (Mysticeti) - jeden z dwóch podrzędów waleni. Charakteryzują się obecnością fiszbinów, czyli rogowych płyt w szczękach, służących do odfiltrowania planktonu z wody. Zęby u żyjących gatunków są obecne jedynie w okresie embrionalnym, są jednak znane kopalne gatunki fiszbinowców z zębami zamiast fiszbinu. Do fiszbinowców zalicza się największe ssaki morskie. Płetwal błękitny jest największym ssakiem, jaki żył kiedykolwiek na Ziemi.