Zdanie współrzędnie złożone i zdanie podrzędnie złożone
ZDANIE WSPÓŁRZĘDNIE ZŁOŻONE
1). ŁĄCZNE - informują o czynnościach, które odbywają się niezależnie od siebie w tym samym czasie lub miejscu.
Np. Wieje wiatr | i pada deszcz
Spójniki: i, oraz, ani ...
Wykres: ___ ... ___
2). ROZŁĄCZNE - treści zdań składowych wzajemnie się wykluczają.
Np. Pójdę na dwór albo zostanę w domu.
Spójniki: albo, lub
Wykres: ---< ... >---
3). PRZECIWSTAWNE - treści zdań składowych przeciwstawiają się sobie.
Np. Świeci słońce, ale pada deszcz.
Spójniki: ale, lecz, jednak ...
Wykres: ---> ... <---
4). WYNIKOWE - treść drugiego zdania składowego wynika z treści pierwszego.
Np. Zrobiło się późno, więc wróciłam do domu.
Spójniki: więc, zatem, dlatego ...
Wykres: ---> ... >---
ZDANIE PODRZĘDNIE ZŁOŻONE
1). ZDANIE PODRZĘDNE PRZYDAWKOWE (odpowiada na pytania przydawki: jaki? który? czyj? ile? czego? z czego?)
2). ZDANIE PODRZĘDNE DOPEŁNIENIOWE (odpowiada na pytania dopełnienia: kogo? czego? komu? czemu? co? z kim? z czym? o kim? o czym? - pytania przypadków zależnych)
3). ZDANIE PODRZĘDNE OKOLICZNIKOWE (odpowiada na pytania okolicznika)
- okolicznik miejsca - gdzie?
- okolicznik czasu - kiedy?
- okolicznik sposobu - jak?
- okolicznik celu - po co?
- okolicznik przyczyny - dlaczego?
- okolicznik przyzwolenia - mimo co?
- okolicznik warunku - pod jakim warunkiem?
4). ZDANIE PODRZĘDNE PODMIOTOWE - uzupełnia lub zastępuje podmiot zdania nadrzędnego i opowiada na pytania podmiotu - kto? co? (M)
5). ZDANIE PODRZĘDNE ORZECZNIKOWE - uzupełnia treść zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania orzeczenia imiennego: jaki jest? czym jest? kim jest?