Podział związków nieorganicznych
1. Tlenki
2. Wodorki
3. Wodorotlenki
4. Kwasy
5. Sole
6. Inne (węgliki, azotki)
TLENKI
Związek dwóch pierwiastków, gdzie jednym musi być tlen. Tlenki dzielimy na tlenki metalu i niemetalu w zależności od pierwiastka z którym się łączy. Wartościowości przy połączeniu z tlenem pierwiastków z grup głównych ( 1,2,13-18)odpowiada numerowi grupy lub cyfrze jedności w grupach wyższych. Gazy szlachetne nie tworzą tlenków. Im wyższa grupa tym mocniej zauważalne wiązanie kowalencyjne, w niższych jonowe. Elektroujemność rośnie w okresie, maleje w grupie (np. tlen=3,5). Podział tlenków ze względu na charakter chemiczny: zasadowe, kwasowe, amfoteryczne, obojętne. Tlenki zasadowe: reagują z kwasami a produktem są sole. Ponadto tlenki zasadowe grupy 1,2 poza berylem reagują z wodą. Tlenki kwasowe: reagują z zasadami a produktem są sole. Tlenki amfoteryczne reagują z kwasami i z zasadami. Zachowuje się albo jak kwasowy albo jak zasadowy. Tlenki obojętne: nie reagują z zasadą, kwasami i wodą. Przykłady: CO, NO, N2O. Metody otrzymywania tlenków: 1. Tlen + pierwiastek 2. Rozkład termiczny soli i wodorotlenków 3. Utlenianie tlenków niższych 4. Redukcja tlenku wyższego. Uwaga! Platyna nie reaguje z tlenem.
WODORKI
Związki składające się z wodoru i pierwiastka. Nazewnictwo tlenków zmienia się wraz z grupą. Kiedy pierwiastek leży w grupie 1,2,13,14,15 – np. wodorek potasu (KH). Jak leży w grupie 16 lub 17 to np. siarkowodór (H2S).Wodorki niemetali (przeważnie pierwiastek z grupy 14-17) są gazami i w stanie stałym nie mają siatki krystalicznej(bezpostaciowe). Podział ze względu na charakter chemiczny: zasadowe, obojętne i kwasowe. Wodorki zasadowe reagują z wodą tworząc zasadę (z reguły wodorki metali). Wyjątkiem jest amoniak. Wodorki kwasowe: należą do nich wodorki grupy 16 i 17. Rozpuszczone w wodzie są kwasami. Wodorki obojętne: nie reagują z wodą. Należą do nich wodorki niemetali grupy 14 i 15 poza wodorkiem amonu. Wodorki otrzymujemy poprzez syntezę.
WODOROTLENKI
Związki składające się z metalu i grupy OH-. Otrzymywanie wodorotlenków: 1. Metal (gr. 1,2 poza berylem) + woda = wodorotlenek + wodór 2. Tlenek metalu (gr. 1,2 poza berylem) + woda = wodorotlenek 3. Reakcja strącania osadu z soli z zasadą. Podział ze względu na charakter: zasadowe i amfoteryczne. Wodorotlenki zasadowe reagują z kwasami tworząc sól. Wodorotlenki amfoteryczne reagują zarówno z kwasami jak i zasadami.
KWASY
Związki składające się z wodoru i reszty kwasowej. Podział kwasów: Tlenowe i beztlenowe. Metody otrzymywania kwasów: 1. tlenek niemetalu + woda = kwas 2. sól tego kwasu + kwas mocny = sól mocnego kwasu + kwas słaby (moc kwasu rośnie w okresie a w grupie maleje !!! dla kwasów beztlenowych w grupie rośnie). Reagują np. z metalami, zasadami oraz z tlenkami metalu. Szereg aktywności metali: pierwiastki, które w szeregu aktywności stoją za wodorem nie mają zdolności wypierania go (wodoru) z kwasu, czyli reakcja z tymi pierwiastkami nie zachodzi. !!! wyjątek: stężony k.siarkowy 6 i k.azotowy 5.
SOLE
Związki składające się z metalu i reszty kwasowej. Podział soli: 1. Obojętne 2. Wodorosole 3. Hydroksosole 4. Uwodnione. Opis poszczególnych typów. Sól obojętna – zwykła sól. Wodorosól – wzór: metal + wodororeszta. Aby otrzymać z niej sól obojętną należy wodór zastąpić metalem. Wartościowość reszty zależy od ilości wodorów brakujących do pełnego kwasu. Po ilości wodorów dowiadujemy się jaki będzie przedrostek, np. di – 2.Hydroksosole – wzór: metal z resztą OH + reszta kwasowa. Aby uzyskać sól obojętną należy zastąpić grupy OH resztą kwasową (resztami). Wartościowość pierwiastka zmniejsza się o tyle ile jest grup OH. Przedrostek np. di-2 świadczy o ilości grup OH. 4. Uwodnione – podczas krystalizowania zatrzymują w swej sieci krystalicznej cząsteczki wody. Metody otrzymywania soli: 1. kwas + zasada = sól + woda 2. kwas + tlenek metalu = sól + woda 3. kwas + metal = sól + wodór 4. tlenek metalu (zasadowy) + tlenek niemetalu (bezwodnik kwasowy) = sól 5. zasada + tlenek niemetalu = sól + woda 6. metal + niemetal = sól 7. sól 1 + sól 2 = sól 3 + sól 4 8. sól 1 + zasada 1 = sól 2 + zasada 2 (wodorotlenek – nie rozpuszcza się ale zasada – rozpuszcza się) 9. sól słabego kwasu + kwas mocniejszy = sól mocnego kwasu + kwas słaby 10. sól kwasu beztlenowego + mocny kwas tlenowy = sól kwasu tlenowego + kwas beztlenowy.