NSZZ "Solidarność" notatka na prowadzoną lekcję...

Niezależny samorządowy Związek Zawodowy „Solidarność” powstał w VIII-IX 1980 w związku ze strajkami w Sanoku, Mielcu, Tczewie, Poznaniu i Łodzi spowodowanymi złą sytuacją ekonomiczną oraz sposobem sprawowania władzy komunistycznej. 13 VIII do strajku okupacyjnego stoczni Gdańskiej przystąpiły stocznia szczecińska oraz kopalnia węgla kopalnego w Jastrzębiu. 17 IX powołano krajową komisję porozumiewawczą z przewodniczącym Lechem Wałęsą. Statut związku uchwalono 5 dni później, a 10 XI zarejestrowano ten Związek. Naczelną władzę sprawowała tam wykonawcza krajowa komisja porozumiewawcza i zjazd delegatów (Pierwszy zjazd w RP odbył się w Gdańsku 5-10 września i 26 IX- 7 X 1981 r). Domagano się tam prawa do pracy, jasnego podziału organów państwowych, polepszenia życia publicznego i właściwego doboru kadr kierowniczych. Organizacja była niechciana przez władze PRL.

13 XII 1981 ogłoszono w Polsce stan wojenny- ograniczono prawa obywatelskie, by zatrzymać reformy ustroju społeczno- politycznego PRL. Administratorem stanu w RP była Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego z gen. Wojciechem Jaruzelskim. Aresztowano 5000 działaczy Związku do ośrodków odosobnienia, tłumiono strajki. Uniknąwszy aresztowania organizowali tajne struktury NSZZ „Solidarność”. W kopalni węgla kamiennego „Wujek” zabito 9 górników, a wielu zraniono. 22 X 1982 PRL podjęło uchwałę o delegalizacji NSZZ „Solidarność”, czemu sprzeciwili się Międzynarodowa Organizacja Pracy, prezydent Francji i politycy. W XII 1982 uwolniono z internowania Wałęsę. 2 lata później skazani za działalność związkową wrócili z więzień. W 1985 nasiliły się procesy opozycyjne.

W XI 1986 NSZZ „Solidarność” został przyjęty do Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych. Strajki przyczyniły się do konferencji Okrągłego Stołu, polegającej na rozmowach przedstawicieli opozycji z osobami związanymi z obozem rządzącym. W podpisanych porozumieniach przyjęto, że polityka i gospodarka będą opierać się na wolności słowa, niezawisłości sędziów, samorządzie terytorialnym i demokracji. Przyjęto zasadę tworzenia i zrzeszania w związkach zawodowych oraz zalegalizowano „Solidarność”. Pierwsze wybory (do senatu stały się wolne, a do sejmu miały charakter kontraktowy) odbyły się 4 VI 1989. Wprowadzono kształtowanie własności, gospodarkę rynkową i konkurencję, zlikwidowano system nakazowo- rozdzielczy.

NSZZ „Solidarność” po ponownej legalizacji w IV 1989 stawał się Związkiem Zawodowym walczącym o prawa ekonomiczne. Po wyborze L. Wałęsy na prezydenta RP, na 3 zjeździe krajowym przewodniczącym związku został Krzaklewski. W wyborach parlamentarnych we IX 1993 Związek nie wszedł do rządu. Utworzona Akcja Wyborcza „Solidarność” składająca się z ok. 50 ugrupowań wygrała wybory we IX 1997 i utworzyła sąd w koalicji z Unią Wolności.